Τα ελληνικά ΑΕΙ που συμμετέχουν σε συμμαχίες είναι το ΕΚΠΑ, το Γεωπονικό Αθηνών και το ΑΠΘ

|> Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε χθες τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από όλη την Ευρώπη τα οποία θα αποτελέσουν μέρος των πρώτων συνασπισμών «ευρωπαϊκών πανεπιστημίων». Θα βελτιώσουν την ποιότητα και την ελκυστικότητα της ευρωπαϊκής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και θα τονώσουν τη συνεργασία μεταξύ των ιδρυμάτων, των φοιτητών και του προσωπικού τους.

Από τις 54 αιτήσεις που παρελήφθησαν, επιλέχθηκαν 17 ευρωπαϊκά πανεπιστήμια στα οποία συμμετέχουν 114 ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα από 24 κράτη μέλη (βλέπε παράρτημα), βάσει αξιολόγησης που διενεργήθηκε από 26 ανεξάρτητους εξωτερικούς εμπειρογνώμονες, συμπεριλαμβανομένων πρυτάνεων, καθηγητών και ερευνητών, οι οποίοι διορίστηκαν από την Επιτροπή. Τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια είναι διακρατικές συμμαχίες ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από ολόκληρη την ΕΕ, τα οποία έχουν κοινή μακροπρόθεσμη στρατηγική και προωθούν τις ευρωπαϊκές αξίες και την ευρωπαϊκή ταυτότητα. Η πρωτοβουλία αποσκοπεί στο να ενισχύσει σημαντικά την κινητικότητα των φοιτητών και του προσωπικού και να προωθήσει την ποιότητα, τη συμπεριληπτικότητα και την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Ο Τίμπορ Νάβρατσιτς, επίτροπος Εκπαίδευσης, Πολιτισμού, Νεολαίας και Αθλητισμού, δήλωσε: «Χαίρομαι που βλέπω τη φιλοδοξία των πρώτων 17 ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, τα οποία θα λειτουργήσουν ως πρότυπα για άλλα σε ολόκληρη την ΕΕ. Θα δώσουν τη δυνατότητα στις επόμενες γενιές φοιτητών να βιώσουν την Ευρώπη σπουδάζοντας σε διάφορες χώρες. Είμαι πεπεισμένος ότι η πρωτοβουλία αυτή, που αποτελεί βασικό δομικό στοιχείο του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης, θα αλλάξει ριζικά τα δεδομένα για την τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ευρώπη, ενισχύοντας την αριστεία και την κοινωνική ένταξη».

Τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια που έχουν επιλεγεί περιλαμβάνουν ευρύ φάσμα ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από όλη την ΕΕ, από πανεπιστήμια εφαρμοσμένων επιστημών, τεχνικά πανεπιστήμια και πανεπιστήμια καλών τεχνών, έως ολοκληρωμένα πανεπιστήμια και πανεπιστήμια έντασης έρευνας.

Τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια θα γίνουν διαπανεπιστημιακοί χώροι στους οποίους οι φοιτητές, οι υποψήφιοι διδάκτορες, το προσωπικό και οι ερευνητές θα μπορούν να μετακινούνται απρόσκοπτα. Θα συγκεντρώσουν την εμπειρογνωμοσύνη τους, τις πλατφόρμες και τους πόρους τους για να προσφέρουν κοινά προγράμματα σπουδών ή ενότητες που καλύπτουν διάφορους επιστημονικούς κλάδους.

Τα εν λόγω προγράμματα σπουδών θα είναι πολύ ευέλικτα και θα επιτρέπουν στους φοιτητές να εξατομικεύουν την εκπαίδευσή τους, επιλέγοντας το αντικείμενο, τον τόπο και τον χρόνο των σπουδών τους, καθώς και να λάβουν ευρωπαϊκό πτυχίο. Τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια θα συμβάλουν επίσης στη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη των περιφερειών όπου βρίσκονται, καθώς οι φοιτητές τους θα συνεργάζονται στενά με εταιρείες, δημοτικές αρχές, πανεπιστημιακούς και ερευνητές με σκοπό την εξεύρεση λύσεων για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι περιφέρειές τους.

Συνολικά, διατίθεται προϋπολογισμός έως 85 εκατ. ευρώ για τα πρώτα 17 «ευρωπαϊκά πανεπιστήμια». Κάθε συμμαχία θα λάβει έως και 5 εκατ. ευρώ κατά τα προσεχή τρία έτη για να αρχίσει την υλοποίηση των σχεδίων της και να δείξει τον δρόμο σε άλλα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε ολόκληρη την ΕΕ. Η πρόοδός τους θα παρακολουθείται στενά.

Αυτή η πρώτη πρόσκληση —σε συνδυασμό με μια δεύτερη που θα απευθυνθεί το φθινόπωρο— θα δοκιμάσει διαφορετικά μοντέλα με σκοπό την υλοποίηση της νέας ιδέας για τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και των δυνατοτήτων της να τονώσει την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ από το 2021 έως το 2027, η Επιτροπή πρότεινε την πλήρη δρομολόγηση των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων στο πλαίσιο του Erasmus+, με σημαντικά αυξημένο προϋπολογισμό. Ορισμένες συμμαχίες είναι ολοκληρωμένες και καλύπτουν όλους τους επιστημονικούς κλάδους, ωστόσο άλλες εστιάζονται, για παράδειγμα, στην βιωσιμότητα των αστικών ακτών, τις κοινωνικές επιστήμες ή την παγκόσμια υγεία.

Κάθε συμμαχία απαρτίζεται κατά μέσο όρο από επτά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από όλα τα μέρη της Ευρώπης, με αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων εταιρικών σχέσεων. Αυτό αντικατοπτρίζει την κατανομή των αιτήσεων που υποβλήθηκαν από τις διάφορες χώρες.

Ιστορικό

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε αυτή τη νέα πρωτοβουλία στους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πριν από τη διάσκεψη κορυφής του Γκέτεμποργκ για κοινωνικά θέματα τον Νοέμβριο του 2017. Η πρωτοβουλία εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2017, το οποίο ζήτησε τη δημιουργία τουλάχιστον 20 ευρωπαϊκών πανεπιστημίων έως το 2024, και εντάσσεται στην προσπάθεια δημιουργίας ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης έως το 2025.

Η ιδέα των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων καλλιεργήθηκε από κοινού με τα κράτη μέλη, τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τις φοιτητικές οργανώσεις και προσέλκυσε αιτήσεις από 54 συμμαχίες στις οποίες συμμετείχαν περισσότερα από 300 ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από 28 κράτη μέλη και άλλες χώρες του προγράμματος Erasmus+. Οι ανωτέρω ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση υποβολής προτάσεων για «Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια», η οποία απευθύνθηκε τον Οκτώβριο του 2018.

Το ποσό των 60 εκατ. ευρώ που είχε αρχικά προβλεφθεί για τη νέα αυτή πρωτοβουλία στο πλαίσιο του Erasmus+ αυξήθηκε σε 85 εκατ. ευρώ, επιτρέποντας τη χρηματοδότηση 17 συμμαχιών αντί 12 που προβλέπονταν αρχικά.