Στην ενότητα “Επιχειρηματικότητα”, μίλησε με θέμα “Μικρομεσαίες επιχειρήσεις και παραγωγικός μετασχηματισμός”

|> Στο Αναπτυξιακό Συνέδριο ΕΣΠΑ 2021-2027 παρευρέθηκε και μίλησε ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς (ΕΒΕΠ) Βασίλης Κορκίδης, Συγκεκριμένα στη θεματική ενότητα “Η Επιχειρηματικότητα ως καταλύτης της αναπτυξιακής διαδικασίας”, ανέπτυξε το ειδικό θέμα “Μικρομεσαίες επιχειρήσεις και παραγωγικός μετασχηματισμός”. Είπε:

Σήμερα είναι μια σημαντική ημέρα για το παρόν και το μέλλον της οικονομίας, για την επιχειρηματικότητα, για την απασχόληση για το παρόν και το μέλλον των τοπικών κοινωνιών, για το μέλλον όλων. Να μου πείτε τόσο καθοριστικό ρόλο θα παίξουν στην ζωή μας τα κονδύλια από το νέο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ; Τόσο σημαντικά είναι τα περίπου 26 δισ. ευρώ; Η απάντηση είναι ΝΑΙ. Είναι ιδιαίτερα σημαντικά γιατί πρώτον δεν είναι μόνο 26 δις ευρώ. Είναι πολύ περισσότερα εάν προστεθεί και η ιδιωτική συμμετοχή. Είναι πολύ σπουδαία γιατί εάν δεν επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος και εάν τα παθήματα των τελευταίων ετών μας έχουν γίνει μαθήματα τότε το ΕΣΠΑ αποτελεί τον οδηγό για την βιώσιμη ανάπτυξη της Οικονομίας, την δημιουργία νέων επιχειρήσεων αλλά και πολλών και καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας. Για τα προγράμματα του ΕΣΠΑ θα μπορούσαμε να μιλάμε μέρες ολόκληρες. Προσωπικά το μήνυμα που θέλω να περάσω είναι ένα: Να αξιοποιηθεί και να πιάσει τόπο μέχρι και το τελευταίο ευρώ από το ΕΣΠΑ. Θα πει κάποιος ότι αυτά τα λόγια δεν τα ακούμε πρώτη φορά. Ωστόσο, τα λόγια από την πράξη απέχουν και ο καθένας μας πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του, και από τη δική του θέση να συμβάλλει έτσι ώστε τα κονδύλια του ΕΣΠΑ να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Η ελληνική οικονομία είναι αντιμέτωπη με μια μεγάλη πρόκληση. Να αναπτυχθεί αφήνοντας στο χρονοντούλαπο της ιστορίας τις εποχές της βαθειάς και παρατεταμένης οικονομικής κρίσης. Κοιτάζοντας μπροστά. Με αισιοδοξία, καινοτόμες και εξωστρεφείς επιχειρήσεις, με εργαζόμενους άρτιας κατάρτισης η ελληνική Οικονομία, μπορεί να διαγράψει μια εκπληκτική πορεία τις επόμενες δεκαετίες. Είναι ώρα να αφήσουμε στην άκρη τα μικρά που μας χωρίζουν και να εστιάσουμε στα μεγάλα που μας ενώνουν. Αν ενώσουμε τις δυνάμεις μας, εάν έχουν μια κοινή εθνική στρατηγική στα θέματα της Οικονομίας τότε η επιτυχία είναι δεδομένη. Το νέο ΕΣΠΑ αποτελεί μια χρυσή ευκαιρία για να γυρίσει η ελληνική Οικονομία οριστικά σελίδα. Οι ελληνικές επιχειρήσεις κατάφεραν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να μείνουν όρθιες μετά από πρωτοφανείς κρίσεις, όπως είναι η οικονομική, η πανδημική και η ενεργειακή. Είμαι βέβαιος ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις θα μπορέσουν να αναπτυχθούν ακόμη περισσότερο μέσα σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικής και οικονομικής σταθερότητας. Το νέο ΕΣΠΑ μπορεί να αποτελέσει έναν βασικό πυλώνα ανάπτυξης.

Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι ως επιμελητηριακή κοινότητα καθώς πληροφορούμαστε ότι το νέο ΕΣΠΑ για την περίοδο 2021-2027θα κάνει πρεμιέρα με το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα», ύψους 3,9 δις. ευρώ για τη χρηματοδότηση μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Μικρομεσαίες επιχειρήσεις που κατάφεραν στην πλειονότητά τους να προσαρμοστούν στις ανάγκες της οικονομικής, υγειονομικής και ενεργειακής κρίσης, που τα τελευταία 12 χρόνια ακροβατούσαν σε ένα τεντωμένο σχοινί. Το να αποτελούν προτεραιότητα οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στο νέο ΕΣΠΑ είναι μια στρατηγική την οποία προσυπογράφουμε και αναμένουμε με αγωνία την υλοποίηση των προγραμμάτων.

Γνωρίζετε όλοι πολύ καλά ότι η ρευστότητα αποτελεί το καύσιμο για την επιβίωση των επιχειρήσεων αλλά και για την υλοποίηση επενδύσεων. Και οι περισσότεροι σε αυτή την αίθουσα έχουμε ζήσει τις παθογένειες παλαιότερων προγραμμάτων ΕΣΠΑ. Ελλιπής στόχευση και γραφειοκρατία είχαν ως αποτέλεσμα να μην αξιοποιούνται κονδύλια του ΕΣΠΑ και το κυριότερο να μην οδηγούνται σε επενδύσεις που θα δημιουργούσαν μακροπρόθεσμα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας αλλά και πολλές και καλοπληρωμένες θέσεις απασχόλησης.

Η ελληνική επιχειρηματικότητα έχει ανάγκη από εμβληματικές δράσεις. Ο στόχος διπλός. Αφενός η χρηματοδοτική στήριξη και, αφετέρου, η καλλιέργεια κλίματος δυναμικής και αισιοδοξίας. Είναι γεγονός ότι το ΕΣΠΑ στήριξε τα τελευταία χρόνια, την ελληνική οικονομία ενώ συνεχίζει καθημερινά να στηρίζει την επιχειρηματικότητα συμβάλλοντας καθοριστικά στην αύξηση της παρεχόμενης ρευστότητας που τόσο έχει ανάγκη το επιχειρείν.

Εκτός όμως από το ύψος των κονδυλίων το νέο ΕΣΠΑ έχει σημαντικές αλλαγές σε σχέση με τα προηγούμενα.Μαθαίνουμε και επικροτούμε την απόφαση ότι οι νέες προσκλήσεις του ΕΣΠΑ θα είναι ανοιχτές για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ώστε οι δυνητικοί δικαιούχοι να έχουν τη δυνατότητα να προετοιμαστούν έγκαιρα για την υποβολή των προτάσεών τους. Παράλληλα, οι διαδικασίες θα είναι πιο απλοποιημένες και θα ζητούνται λιγότερα δικαιολογητικά για την κατάθεση των προτάσεων και την πιστοποίηση των δαπανών τους, ενώ σχεδιάζονται η αναμόρφωση του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων και η διασύνδεσή του με άλλα πληροφοριακά συστήματα (π.χ. Τaxisnet, «Εργάνη» και ΓΕΜΗ).

Στόχος είναι το νέο ΕΣΠΑ να στηρίξει και να ενδυναμώσει τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα της χώρας. Ειδικά, στη παρούσα φάση, που εξαιτίας της πανδημίας αλλά και της ενεργειακής κρίσης αρκετές εταιρείες αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν νέες επενδύσεις. Το στοίχημα για τις επιχειρήσεις είναι να «τρέξει» το νέο ΕΣΠΑ και να υπάρξει βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση και την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού. Οι πόροι θα είναι διαθέσιμοι με τη μορφή επιχορηγήσεων και δανείων που θα αξιοποιηθούν για τη μεγέθυνσή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, την προώθηση της καινοτομίας σε όλη την αλυσίδα αξίας, τις συνεργασίες, την ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση των εργαζομένων και την αυτοματοποίηση των διαδικασιών.

Το κονδύλια του νέου ΕΣΠΑ θα διατεθούν μεταξύ άλλων:

-Για την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας,

-Για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της ανταγωνιστικότητας

-Για την βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση
-Για την ανάπτυξη ανθρώπινου κεφαλαίου στο πλαίσιο του αναπτυξιακού μετασχηματισμού

Το νέο ΕΣΠΑ πρέπει να δρομολογήσει νέες επενδύσεις ειδικά από μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον και ειδικότερα στην αντιμετώπιση της τριπλής πρόκλησης της πράσινης μετάβασης, του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων και εκπαίδευσης σε νέες δεξιότητες. Σύμφωνα, μάλιστα, με έρευνα της McKinsey, η τριπλή μετάβαση των ΜμΕ απαιτεί επενδύσεις την επόμενη επταετία 740 δις ευρώ που αντιστοιχούν στο 1,2% του ετήσιου τζίρου, ώστε να αυξηθούν από το 3,6% στο 4,8%. Συγκεκριμένα, έως το 2030, απαιτούνται επενδύσεις για ψηφιοποίηση 360 δις ευρώ, ενώ για πράσινη μετάβαση 340 δις ευρώ και για εκπαίδευση εργαζομένων σε νέες δεξιότητες 40 δις ευρώ.

Η ελληνική οικονομία έχει ανάγκη να προσελκύσει επιχειρήσεις από την ΕΕ να τοποθετηθούν σε τομείς της ελληνικής οικονομίας, ώστε το «micro» επιχειρείν να γίνει μικρομεσαίο επιχειρείν, σε οργάνωση, να αποκτήσει ορίζοντες ανάπτυξης συνεργιών και συνεργασιών μέσα από σχήματα που θα διασφαλίσουν την βιωσιμότητα. Το ερώτημα λοιπόν είναι εάν είμαστε μικρομεσαίοι ή πρέπει να αξιοποιήσουμε το ΕΣΠΑ για να γίνουμε. Ας δούμε το μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων:

1. Πολύ μικρές: 678.206 (97%), 0-9 άτομα, 71 δις € τζίρος (26%)
2. Μικρές: 35.902 (6%), 10-49 άτομα, 54 δις € τζίρος (20%)
3. Μεσαίες: 3.966 (0,5%), 50-250 άτομα, 56 δις € τζίρος (22%)
4. Μεγάλες: 550, άνω των 250 ατόμων, 85 δις € τζίρος (32%)

Επιπλέον, με κονδύλια του ΕΣΠΑ θα υλοποιηθούν προγράμματα που συνδέουν την έρευνα και την καινοτομία με την επιχειρηματικότητα σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Θα πρέπει να πούμε σε αυτό το σημείο ότι στο πλαίσιο προώθησης της καινοτομίας, έχει ήδη συσταθεί το Ταμείο Καινοτομίας που διαχειρίζεται η Ελληνική Αναπτυξιακής Τράπεζας, και το οποίο θα παρέχει χρηματοδότηση σε πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις για την υλοποίηση επενδυτικών πλάνων σε δραστηριότητες καινοτομίας, συνολικού εκτιμώμενου προϋπολογισμού 65 εκατομμυρίων ευρώ. Επίσης, προβλέπεται η εφαρμογή νέων χρηματοδοτικών εργαλείων, με στόχο την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού της ελληνικής αγοράς, που προσδιορίζεται με βάση τα χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων, όπως είναι το μέγεθος, το στάδιο κύκλου ζωής, ο κλάδος δραστηριότητας και η γεωγραφική περιοχή δραστηριότητας. Σημαντική είναι και για την επιχειρηματική κοινότητα η διασύνδεση των επιχειρήσεων με ερευνητικά κέντρα και συνεργατικούς μηχανισμούς (clusters).
Ιδιαίτερη βαρύτητα θα έχουν και όσα κονδύλια κατευθυνθούν για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, την απασχόληση, την κοινωνική προστασία, συμπεριλαμβανομένων της υγείας και της παιδείας, αλλά και ο ψηφιακός μετασχηματισμός Το νέο ΕΣΠΑ, θα φέρει στην Ελλάδα πόρους, ύψους 26,2 δισ. ευρώ και περιλαμβάνει οκτώ τομεακά προγράμματα, ύψους 17,6 δισ. ευρώ, 13 περιφερειακά προγράμματα, συνολικού προϋπολογισμού 8,1 δισ. ευρώ, αλλά και το πρόγραμμα Αλιείας, Υδατοκαλλιέργειας και Θάλασσας, ύψους 500 εκατ. ευρώ.

Συγκεκριμένα, το 30% των πόρων θα κατευθυνθεί στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, το 28% του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου σε δράσεις κοινωνικής ένταξης, το 8% στην καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας και το 14% στην απασχόληση των νέων. Ψηλά στην ατζέντα βρίσκονται ο ψηφιακός μετασχηματισμός, αλλά και η βιομηχανία, ενώ αυξημένοι είναι οι πόροι που προορίζονται για την πράσινη ανάπτυξη και την απολιγνιτοποίηση της χώρας.

Η ευρωπαϊκή πολιτική, για την παρούσα προγραμματική περίοδο, έχει δύο βασικούς πυλώνες σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις: τον ψηφιακό και τον πράσινο. Και, εδώ ακριβώς, είναι η ευκαιρία! Υπό άλλες συνθήκες, θα λέγαμε ότι αυτούς τους πυλώνες πρέπει να ακολουθήσουμε και εμείς σαν χώρα. Η ειδοποιός διαφορά, στην παρούσα χρονική συγκυρία, είναι ότι δεν πρέπει να ακολουθήσουμε, αλλά να ηγηθούμε. Η ανταγωνιστικότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα «κριθεί», επί της ουσίας, από τους στόχους που θα επιτευχθούν χρονικά, ούτως ώστε να μην χαθεί χρόνος σε ατέρμονες διαδικασίες γραφειοκρατικού χαρακτήρα, «γνωστές» σε όλους μας.

Η βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος δεν θα έχει την ζητούμενη επιτυχία αν δεν ελαχιστοποιηθούν στο μέγιστο δυνατό οι γραφειοκρατικές διαδικασίες και «αγκυλώσεις», οι αλληλεπικαλύψεις φορέων του Δημοσίου, και όχι μόνο, αλλά και οι διαδικασίες που προηγούνται της αδειοδότησης και σχετίζονται με τις περιβαλλοντικές και άλλες συναφείς προδιαγραφές. Σήμερα η οικονομία χρειάζεται μια διαδικασία με πλήρη ψηφιακή υποστήριξη για να «τραβήξει» επενδύσεις αλλά και να δώσει ώθηση στα εδώ ευρισκόμενα κεφάλαια των επιχειρήσεων να αξιοποιηθούν. Δεν φτάνει λοιπόν να αντλούμε κεφάλαια αλλά θα πρέπει και να είμαστε έτοιμοι να τα αξιοποιήσουμε. Ο όρος «ωριμότητα» επίσης είναι ένας παρεξηγημένος όρος. Πότε ένα έργο είναι ώριμο, πότε μία επιχειρηματική διαδικασία πληροί τις προδιαγραφές των συναρμοδίων υπουργείων. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι πλέον δεν υπάρχει η πολυτέλεια του χρόνου άλλων περασμένων προ πανδημίας εποχών. Οι πάντες ανασυντάσσονται και ανασυντάσσονται στο πεδίο της ανταγωνιστικότητας στο πεδίο του ποιος είναι πιο ικανός να αξιοποιήσει προς όφελος της οικονομίας του τα διατιθέμενα κονδύλια.

Οτιδήποτε κάνουμε για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα πρέπει να έχει ένα σημαντικό κομμάτι πράσινο ή ψηφιακό, απαλλαγμένο όμως από «περίπλοκα ή και δυσνόητα διαδικαστικά», τα οποία οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις «αδυνατούν» να αντιμετωπίσουν. Μην ξεχνάμε και τον κίνδυνο που ενέχει η ανάθεση σε ένα κακό σύμβουλο ο οποίος φέρνει ένα φάκελο με ελλείψεις και, τελικά, αυτή η επιχείρηση δεν μπαίνει στη δράση.

Η δημιουργία υποδομών και μηχανισμών στήριξης της καινοτομίας στην επιχειρηματικότητα (Innovation Agency) αποτελεί αδήριτη ανάγκη καθώς η καινοτομία συνδέεται με την ανταγωνιστικότητα που είναι και το ζητούμενο για τις ΜμΕ.

Όσον αφορά στον «πράσινο πυλώνα», με δεδομένο ότι το ενεργειακό κόστος, που έχει «εξακοντιστεί στην στρατόσφαιρα», επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα, η ανάπτυξη εργαλείων για υλοποίηση της εν λόγω πρότασης πρέπει να απασχολήσει τα συναρμόδια υπουργεία, το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, ούτως ώστε, από τον Ιούνιο και έπειτα, να «κλειδώσουν δράσεις» με διττό όφελος για τις επιχειρήσεις και το περιβάλλον. Το σύνολο των περιβαλλοντικών μέτρων πρέπει μεταξύ άλλων να διασφαλίζει ότι οι επιχειρήσεις στην ΕΕ-27 θα είναι σε θέση να παρακολουθήσουν την εφαρμογή του νόμου για το κλίμα. Το ευρωπαϊκό πακέτο «Fit for 55» ή «Έτοιμοι για το 55» πρέπει να είναι κατάλληλο, τόσο για τις πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όσο και τις μεγάλες, ώστε να σημειωθεί ταχεία πρόοδος στην απαλλαγή της ΕΕ από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, έως το 2030. Ο «οικολογικός διακόπτης» είναι πολύ ακριβός για τις επιχειρήσεις και θα πρέπει να εξασφαλίζει μόνιμη και προσιτή παροχή φθηνής ενέργειας στις επιχειρήσεις για να παραμείνουν ανταγωνιστικές. Να θυμηθούμε πως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το 98,9% των επιχειρήσεων της ΕΕ που απασχολούν το 66% των εργαζομένων και στην Ελλάδα είναι το 99,9% με το 88% των εργαζομένων. Είναι σημαντικό το «οικολογικό πακέτο» να παρέχει στην επιχειρηματικότητα ένα μακροπρόθεσμο σταθερό πλαίσιο πολιτικής, με προβλεψιμότητα. Οι επιχειρήσεις πρέπει να γνωρίζουν ότι οι επενδύσεις που πρόκειται να πραγματοποιήσουν σε μια μηχανή που τροφοδοτείται με ένα συγκεκριμένο είδος ανανεώσιμης ενέργειας, ώστε να μην παραμεριστούν μετά από λίγα χρόνια και το νέο ΕΣΠΑ πρέπει να δώσει ρευστότητα αφού η επενδυτική ικανότητα των περισσότερων επιχειρήσεων είναι μειωμένη λόγω της πανδημίας.

Όσον αφορά στον άλλο πυλώνα, τον ψηφιακό: Η μεγάλη πρόκληση για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι η ψηφιακή τους αναβάθμιση. Το πρώτο crashtest συντελέστηκε κατά την περίοδο των lockdown που επιβλήθηκαν για την ανάσχεση της πανδημίας και, από αυτό, εξήχθησαν πολύτιμα συμπεράσματα. Η ψηφιοποίηση, επίσης, είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο με διπλή πρόκληση. Τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεων σε συνδυασμό με την μετεκπαίδευση του προσωπικού στα νέα δεδομένα και την εξωστρέφεια αλλά και τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό από την πλευρά της πολιτείας, ώστε να μην σπαταλιέται το 20% σε ανθρωποώρες για γραφειοκρατικές διαδικασίες που θα μπορούσαν να γίνει με το πάτημα μερικών πλήκτρων. Η ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών στις ελληνικές ΜμΕ έχει μέλλον, αφού 6/10 έχουν συστήματα ψηφιακού μάρκετιγκ, 3/10 έχουν διαδικτυακά συστήματα ελέγχου, 2/10 έχουν e-shop και 2/10 συμμετέχουν σε διαδικτυακή πλατφόρμα, ενώ τα καταστήματα που διαθέτουν online πωλήσεις αντιστοιχούν μεσοσταθμικά στο 1/3 του συνολικού τζίρου τους. Η επέκταση του ηλεκτρονικού εμπορίου αναμένεται να αυξηθεί έως 30% μέχρι το 2030, αλλά με σημαντικές διαφοροποιήσεις ανά κλάδο. Συμπεράσματα που πρέπει να αξιοποιηθούν, ούτως ώστε να σχηματοποιηθεί μια εντελώς διαφορετική δράση απ’ ό,τι συνήθως έχουμε δει, με δύο κύρια χαρακτηριστικά: την ταχύτητα, αλλά και την «μετεκπαίδευση» του ανθρώπινου δυναμικού στις νέες τεχνολογίες. Η επιτυχία της «ψηφιακής μετάβασης» των μικρομεσαίων επιχειρήσεων δεν θα κριθεί στο πεδίο της χρηματοδότησης, αλλά της μετεκπαίδευσης του ανθρώπινου δυναμικού σε μία νέα φιλοσοφία η οποία, ούτως ή άλλως, αναδιαμορφώνει με μεγάλη ταχύτητα το μέλλον του λιανικού εμπορίου. Το ηλεκτρονικό κατάστημα δεν θα καταφέρει να αντικαταστήσει το φυσικό, αλλά θα το βοηθήσει να βελτιωθεί, να μειώσει τα κόστη να κάνει οικονομία κλίμακας και, τελικά, αν συνδυαστούν οι δυο πλευρές, να αναπτυχθεί περισσότερο. Προσαρμογή λοιπόν των δεξιοτήτων ανθρώπινου δυναμικού στο πλαίσιο της Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης.

Το ΕΣΠΑ 2021-2027 μπορεί να αποτελέσει βασικό πυλώνα του αναπτυξιακού σχεδιασμού για την προσεχή 6ετία και, προς τούτο, απαιτείται η επίδειξη ιδιαίτερης προσοχής στα χρηματοδοτικά εργαλεία που θα μοχλεύσουν τις όποιες δράσεις. Να θυμίσω ότι, στο παρελθόν, κονδύλια της ΕΕ για τις συνδυασμένες μεταφορές, λιμενικές και μεταφορικές υποδομές αξιοποιήθηκαν πλημμελώς, εν αντιθέσει με άλλες χώρες-μέλη της ΕΕ, οι οποίες σήμερα στηρίζουν την περαιτέρω ανάπτυξή τους στις βάσεις που τέθηκαν τότε, προβάλλοντας ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Οφείλουμε να θέσουμε προτεραιότητες για επενδύσεις στα ευφυή συστήματα μεταφορών αλλά και για την αποτελεσματική και οικονομικά αποδοτική σύνδεση σιδηροδρομικών κόμβων με δίκτυα μεταφορών δεδομένου του ρόλου που διαδραματίζουν οι «έξυπνες» μεταφορές, τα logistics ως υπηρεσία παρεχόμενη στο ΜμΕ. α πρέπει να σταθούμε και στο στόχο που αναφέρεται στην διασυνδεδεμένη Ευρώπη, στον οποίο θα διατεθεί το 8% των συνολικών πόρων μέσα από έργα οδικών, σιδηροδρομικών, θαλάσσιων μεταφορών και επενδύσεων σε συστήματα διαχείρισης ασφάλειας της εναέριας κυκλοφορίας, ενώ οι υποδομές Μεταφορών ενισχύονται με 2,22 δις ευρώ. Καθίσταται προφανής η σημασία επίτευξης του συγκεκριμένου στόχου καθώς η Ελλάδα χρειάζεται αναβαθμισμένες υποδομές για να στηρίξουν την αντίστοιχη προσδοκώμενη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.

Όπως έχει επισημάνει ο πρωθυπουργός «αν προσθέσουμε σε αυτά τα 18 δισ. ευρώ επιχορηγήσεων, τα 13 δισ. ευρώ δανείων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική και τα υπόλοιπα πακέτα χρηματοδότησης της ΕΕ, έχουμε πάνω από 77 δισ. ευρώ διαθέσιμα για την ενίσχυση της ταχείας ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Η αξιοποίηση του νέου ΕΣΠΑ πρέπει να γίνει με ανοικτούς ορίζοντες και χωρίς «παρωπίδες» πράγμα που θα μας επιτρέψει να είμαστε και η πρώτη χώρα που θα απορροφήσει πόρους από το νέο ΕΣΠΑ μέσα στο τρέχον έτος. Καλή αρχή, καλή επιτυχία!