Το 1826 γράφτηκε μία από τις πλέον σελίδες δόξας της παγκόσμιας ιστορίας

|> Σαν σήμερα τα ξημερώματα της 11^ης Απριλίου του 1826 έγινε η ηρωική Έξοδος του Μεσολογγίου, γεγονός-σταθμός για τη μετέπειτα πορεία του ελληνικού αγώνα για ελευθερία και ανεξαρτησία.

Η θυσία του Μεσολογγίου προώθησε το ελληνικό ζήτημα όσο καμία νίκη, καθώς αναζωπύρωσε στην Ευρώπη και την Αμερική τον φιλελληνισμό όχι μόνο λογοτεχνών και καλλιτεχνών αλλά και πολιτικών προσωπικοτήτων. Η κοινή γνώμη εξέφραζε πλέον ανοικτά τη δυσφορία της για την απραξία των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και οι εφημερίδες της εποχής με άρθρα τους ζητούσαν την αποφασιστική επέμβαση των ισχυρών δυνάμεων για να τεθεί τέρμα στο ελληνικό δράμα.

|> Στέλιος Κοπανίδης

Ένα νέο κύμα φιλελληνισμού αναδύθηκε μετά την αμαύρωση του Αγώνα από τον εμφύλιο σπαραγμό. Πολλά λογοτεχνικά και ζωγραφικά έργα απαθανάτισαν την υπέρταση αυτή θυσία των υπερασπιστών του Μεσολογγίου. Η Επανάσταση ενώ φαινομενικά είχε κατασταλεί εντούτοις αναζωπυρώθηκε γιατί η φλόγα της παρέμενε άσβεστη. Μέσα από τις στάχτες του Μεσολογγίου αναγεννήθηκε η ελπίδα, αναγεννήθηκε η Ελλάδα.

Το Μεσολόγγι είχε κρατηθεί όρθιο για έναν ολόκληρο χρόνο. Παρά τον ασφυκτικό κλοιό των τουρκοαιγυπτιακών δυνάμεων από ξηρά και θάλασσα, τις αλλεπάλληλες επιθέσεις αρχικά των στρατευμάτων του Κιουταχή και εν συνεχεία του Ιμπραήμ οι σημαίες της Επανάστασης κυμάτιζαν υπερήφανα στις επάλξεις των τειχών της πόλης.

Η κυβέρνηση Κουντουριώτη και οι πολιτικοί ασχολούμενοι με τις εκλογές για την Γ’ Εθνοσυνέλευση και τις ίντριγκες ολιγώρησαν και δεν έστειλαν εγκαίρως βοήθεια. Όταν αποφάσισαν να στείλουν ήταν πλέον αργά, καθώς ο Ιμπραήμ είχε καταλάβει όλες τις στρατηγικές νησίδες της λιμνοθάλασσας.

Ο Ανδρέας Μιαούλης που κατάφερνε με τον στόλο του να ανεφοδιάζει με τρόφιμα το Μεσολόγγι τους πρώτους μήνες της πολιορκίας δεν μπορούσε πλέον να σπάσει τον τουρκοαιγυπτιακό κλοιό. Η κατάσταση στην πόλη έγινε δραματική και η πείνα θέριζε τους υπερασπιστές της. Οι πολιορκημένοι που είχαν απορρίψει τις προτάσεις του Ιμπραήμ για παράδοση αποφάσισαν την Έξοδο «όταν πάσα ελπίς εισαγωγής τροφών εξέλιπε και πάσα βρώσιμος ύλη εξεκκενώθη εντός της πόλεως».

«Η τελευταία μας ώρα ήγγικεν. Η Ιστορία θέλει μάς δικαιώσει και οι μεταγενέστεροι θέλουν ελεεινολογήσουν τη συμφορά μας. Εγώ καυχώμαι, διότι εντός ολίγου το αίμα ενός Ελβετού, ενός απογόνου του Γουλιέλμου Τέλλου, μέλλει να συμμιχθεί με τα αίματα των ηρώων της Ελλάδος…», η επιστολή του φιλέλληνα και εκδότη των «Ελληνικών Χρονικών» Ιωάννη-Ιάκωβου Μάγερ προς τον συνταγματάρχη Στάνχοουπ, η οποία και ουσιαστικά αποτελεί το τελευταίο μήνυμα του προπυργίου της ελληνικής αντίστασης.

Το σχέδιο της Εξόδου ήταν άριστο, ωστόσο το γνώριζε ο Ιμπραήμ από προδοσία (σύμφωνα με τους Κασομούλη και Αινιάν από Βούλγαρο λιποτάκτη, ενώ ο Αυστριακός πρόξενος στην Πάτρα Β. Μιρατέλι την αποδίδει σε Έλληνα φυγάδα). Οι άνδρες του πρώτου και του δεύτερου Σώματος διέσπασαν τις γραμμές του εχθρικού πεζικού και άνοιξαν δρόμο, όμως βρέθηκαν αντιμέτωποι με το ιππικό, το οποίο κατάφεραν να εξουδετερώσουν.

Ύστερα από σκληρή μάχη έφτασαν στους πρόποδες του Αγίου Συμεών όπου τους περίμεναν 4.000 Αλβανοί, τους οποίους συνέτριψαν. Ακολούθως έφτασαν στην Περαχώρα και από εκεί μέσω Ισθμού στο Ναύπλιο. Το τρίτο, όμως, Σώμα, που αποτελούνταν κυρίως από γυναικόπαιδα, δεν είχε την ίδια τύχη, καθώς δημιουργήθηκε πανικός και αναγκάστηκε να υποχωρήσει με αποτέλεσμα να εγκλωβιστεί από τους Τουρκοαιγύπτιους, οι οποίοι επιδόθηκαν σε ανηλεή σφαγή. Ανάμεσα στους νεκρούς ο Μάγερ, όπως και όλοι οι φιλέλληνες υπερασπιστές της πόλης.

Τελευταίες πράξεις αντίστασης και θυσίας η ανατίναξη από τον Χρήστο Καψάλη της πυριτιδαποθήκης στο σπίτι του, στο οποίο βρίσκονταν τραυματίες, γυναικόπαιδα και γέροντες, όταν κυκλώθηκε από τους Τουρκοαιγύπτιους, και η ανατίναξη του Ανεμόμυλου (νησίδας με πυριτιδαποθήκη) από τον μητροπολίτη Ρωγών, Ιωσήφ.

Ανήμερα των Βαΐων το Μεσολόγγι είχε πέσει με 2.500 υπερασπιστές του να κείτονται νεκροί στα ερείπιά του, ενώ γύρω στα 6.000 γυναικόπαιδα πωλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Κωνσταντινούπολης και της Αλεξάνδρειας. «Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει. Λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί και η μάνα το ζηλεύει» οι στίχοι για το Μεσολόγγι του Διονυσίου Σολωμού στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» του…

Η πτώση του Μεσολογγίου οδήγησε σε διάλυση της Γ’ Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου και την παραίτηση της κυβέρνησης Κουντουριώτη. Το Μεσολόγγι απελευθερώθηκε στις 11 Μαΐου 1829, ενώ το 1937 αναγνωρίστηκε ως Ιερά Πόλις.

Η ηρωική Έξοδος των υπερασπιστών του συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα γεγονότα της παγκόσμιας στρατιωτικής ιστορίας, ενώ θεωρείται το κομβικό σημείο που έγειρε αποφασιστικά την πλάστιγγα για την απελευθέρωση της πατρίδας μας από τον οθωμανικό ζυγό.

> Η επέτειος της Εξόδου εορτάζεται κάθε χρόνο με πλήρη επισημότητα την Κυριακή των Βαΐων, όπως έγινε και εφέτος.