Η περίπτωση του “Norman Atlantic”, του ναυλωμένου από την ΑΝΕΚ Ro-Ro, που λίγο έλειψε να αποβεί μοιραίο για εκατοντάδες ανθρώπους, φέρνει στο μυαλό τους «μαύρους χειμώνες» των ναυαγίων, τότε, που με το που έμπαινε ο Νοέμβρης, η θάλασσα έστελνε τα φονικά της μηνύματα.

Σήμερα, βεβαίως, τα πλοία είναι πολύ πιο ασφαλή, οι έλεγχοι εξονυχιστικοί και τα σωστικά μέσα πολύ πιο αποτελεσματικά. Οι εποχές που κάθε χειμώνα χάναμε αύτανδρα τα ελληνικά βαπόρια και οι οικογένειες των ναυτικών θρηνούσαν τους ανθρώπους που τα σώματά τους χάθηκαν στα κύματα των ωκεανών, μάλλον έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί. ‘Άλλες χώρες, του τρίτου κόσμου, έχουν πλέον τα πρωτεία στα ναυάγια, άλλες μάνες ,γυναίκες και παιδιά θρηνούν τους αδικοχαμένους, άλλων χωρών δημοσιογράφοι πολιορκούν τα γραφεία των εταιρειών για να μάθουν «πώς έγινε το κακό»…

Οι παλαιότεροι, θυμόμαστε με δέος εκείνους τους χειμώνες, που ξεροσταλιάζαμε στους διαδρόμους του υπ. Ναυτιλίας, στο Πασαλιμάνι, στα γραφεία της ΠΝΟ κοιτάζοντας το μωσαϊκό ή στις εισόδους των μεγάρων της ακτής Μιαούλη, μιας και οι υπεύθυνοι των εταιρειών σπάνια μας άφηναν να ανέβουμε στα γραφεία…

Την ίδια μέρα…

Σύμπτωση μοιραία: Στις 28 Δεκεμβρίου του 1996, είχε βουλιάξει το τσιμεντάδικο «Δύστος», στον Ευβοϊκό. Το μότορσιπ αναποδογύρισε κι από τους 21 ναυτικούς, σώθηκε μόνον ο δόκιμος! Το «Δύστος», με πλοίαρχο τον Ιω. Τσιτσιρίκη και πλήρωμα 21 Έλληνες ναυτικούς, απέπλευσε από τις εγκαταστάσεις της ΑΓΕΤ-Ηρακλής Βόλου στις 26 Δεκεμβρίου του 1996, φορτωμένο με 5.300 τόνους τσιμέντο με προορισμό τις εγκαταστάσεις λιμένος Δραπετσώνας, όμως, εξαιτίας των ιδιαίτερα κακών καιρικών συνθηκών προσέγγισε σε νότιο όρμο της νήσου Σκιάθου, όπου παρέμεινε για δυο ημέρες, αφού οι θυελλώδεις άνεμοι και η φουρτούνα δεν κόπαζαν. Τελικά, ο Πλοίαρχος, πιθανόν κατόπιν και παρότρυνσης του πληρώματος για να επιστρέψουν σπίτι τους για την Πρωτοχρονιά, αποφάσισε να αποπλεύσει και να συνεχιστεί το ταξίδι προς τον Πειραιά. Η τελευταία φορά που καταγράφηκε επικοινωνία του Φ/Γ Δύστος, ήταν στις 20.00 όταν επικοινώνησε με το εμπορικό motorship Λένα. Την επόμενη μέρα, γύρω στις 05.15, το αλιευτικό «Σαρωνικός» εντόπισε το Δύστος να πλέει ανεστραμμένο 3,5 ανατολικά της Κύμης και περισυνέλεξε σώο μόνο τον δόκιμο Χρήστο Αναγνώστου.

Στις 28 Δεκεμβρίου του 2014 είχαμε και την περιπέτεια του «Νorman Atllantic” στο Οτράντο. Χρονιάρες μέρες…

To “Hράκλειον”

Αλλά μήπως δεν ήταν Δεκέμβριος του 1966 όταν βυθίστηκε το «Ηράκλειον» των αδελφών Τυπάλδου στη Φαλκονέρα; Διακόσιοι σαράντα επτά άνθρωποι χάθηκαν στην παγωμένη θάλασσα, ενώ μόλις 47 ανασύρθηκαν ζωντανοί. Από τότε, θεσμοθετήθηκε η απαγόρευση απόπλου λόγω καιρού, ενώ γεννήθηκε και η ιδέα για την ίδρυση των Ναυτιλιακών Εταιρειών «Λαϊκής Βάσεως». Το ναυάγιο του «Ηράκλειον» ήταν επίσης η αφορμή για την ίδρυση του «Θαλάμου Επιχειρήσεων και Διασώσεως» στο κτίριο του υπ. Ναυτιλίας. Η τραγωδία τη Φαλκονέρας προκάλεσε την κατάρρευση της μεγαλύτερης τότε ακτοπλοϊκής εταιρείας των Αφών Τυπάλδου, οι οποίοι, πολλά χρόνια αργότερα, έπεσαν θύματα την «Εταιρείας δολοφόνων»!

Tο «Ηράκλειον» επρόκειτο να αποπλεύσει στις 7 μ.μ. της 8ης Δεκεμβρίου 1966 από το λιμάνι της Σούδας με προορισμό τον Πειραιά, ωστόσο καθυστέρησε περίπου 20 λεπτά εξαιτίας σύσκεψης η οποία πραγματοποιήθηκε στο Λιμεναρχείο Χανίων. Αφορμή στάθηκε η καθυστέρηση της άφιξης στο λιμάνι ενός «μοιραίου» φορτηγού ψυγείου, βάρους 25 τόνων, το οποίο μετέφερε εσπεριδοειδή, λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών.

Ο τότε λιμενάρχης Χανίων είχε εκφράσει αντιρρήσεις για την είσοδο του φορτηγού στο πλοίο, επειδή το βάρος θα αυξανόταν. Η συνεννόηση μεταξύ υπηρεσιακών παραγόντων είχε ως αποτέλεσμα οι αντιρρήσεις να αρθούν και έτσι και δόθηκε άδεια απόπλου περίπου στις 7:20 το βράδυ.

Στη βραχονησίδα Φαλκονέρα, η θαλασσοταραχή κλυδωνίζει το «Ηράκλειο», το φορτηγό-ψυγείο, που δεν έχει σωστή αίχμαση, πέφτει σαν πολιορκητικός κριός στη δεξιά μπουκαπόρτα του γκαράζ, προκαλώντας ρήγμα 17 τ.μ. Τα νερά εισβάλουν ορμητικά και ο ασυρματιστής μόλις που προλαβαίνει να εκπέμψει σήμα κινδύνου στις 2:06 π.μ: «SOS, από Ηράκλειον, στίγμα μας 36° 52′ B., 24° 08 A., Βυθιζόμαστε.» Και μετά η σιγή. Το πλοίο βυθίζεται μέσα σε λίγα λεπτά σε βάθος 600 – 800 μέτρων. Πολλοί παγιδεύονται στις καμπίνες, μερικές δεκάδες πέφτουν στη θάλασσα. Το σήμα κινδύνου κινητοποιεί πολεμικά και εμπορικά πλοία, αλλά φτάνουν αργοπορημένα στο σημείο του ναυαγίου, λόγω της θαλασσοταραχής. Γύρω στις 10 το πρωί μια «Ντακότα» με συγκυβερνήτη τον βασιλιά Κωνσταντίνο υπερίπταται του σημείου του ναυαγίου και εντοπίζει το μοιραίο φορτηγό – ψυγείο να επιπλέει. Ο βασιλιάς έφθασε αυτοπροσώπως στο σημείο για να καταρρίψει τους ισχυρισμούς της Τουρκίας, ότι η Ελλάδα αδυνατεί να παράσχει βοήθεια σε κινδυνεύοντα σκάφη στο Αιγαίο.

Χαρακτηριστική είναι η κατάθεση – τότε – τού υποπλοίαρχου Αλέξανδρου Στεφαδούρου: «Περίπου στις 2 τα ξημερώματα άκουσα έναν κρότο. Γύρισα το κεφάλι μου, και είδα να ανοίγει η μπουκαπόρτα και να πέφτει στη θάλασσα ένα αυτοκίνητο ψυγείο που κουβαλούσε τρόφιμα». Ο ίδιος άφησε αιχμές για τον τρόπο με τον οποίο τοποθετήθηκε στο πλοίο εγκάρσια το φορτηγό ψυγείο, το οποίο έφτασε την τελευταία στιγμή και δεν ασφαλίστηκε κατάλληλα: «Όταν το πλοίο πήρε κλίση από την εισροή υδάτων, ο πλοίαρχος Εμμανουήλ Βερνίκος έδωσε το σύνθημα δια κωδωνοκρουσιών. Μετά τον αντελήφθην να χάνει την ψυχραιμία του. Κατά τη γνώμη μου βασική αιτία δεν ήταν το όχημα. Το πλοίο είχε υποστεί πριν από μία εβδομάδα επισκευές. Έκλεισαν ρωγμές στο διαμέρισμα του αμαξοστασίου κατά τρόπο πλημμελή, από το οποίο ίσως να συνέρρευσαν ύδατα».

Το «Χρυσή Αυγή»

Το οχηματαγωγό «Χρυσή Αυγή» πλοιοκτησίας Πολέμη, (απλή συνωνυμία…) βυθίστηκε στις 23 Φεβρουαρίου 1983, τα ανοιχτά της Καρύστου έπειτα από έκρηξη και ανατροπή. Εικοσιέξι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.

Είχε αποπλεύσει από Ραφήνα με προορισμό τα νησιά Άνδρο, Τήνο, Πάρο και Νάξο, μεταφέροντας 9 βυτιοφόρα, 4 φορτηγά, με πλήρωμα 23 ατόμων και 14 οδηγούς αυτοκινήτων. Στις 6.35 μ.μ. και ενώ βρισκόταν σε απόσταση 4 μιλίων από το ακρωτήριο Μαντήλι έστειλε σήμα κινδύνου. Στην περιοχή , έπλεε το σοβιετικό φορτηγό «Γιέκος Κασίλι», το οποίο πλησίασε πολύ κοντά στο μισοβυθισμένο, την ώρα εκείνη, οχηματαγωγό και άρχισε αμέσως να ρίχνει τις σκάλες του στο νερό, διασώζοντας όσους μπόρεσε.

Το «Εξπρές Σαμίνα»

Το βράδυ της 26ης Σεπτεμβρίου του 2000 το «Εξπρές Σαμίνα» σαλπάρει από το λιμάνι του Πειραιά με 533 ψυχές ( 472 επιβάτες και 61 πλήρωμα).

Λίγο πριν τις 22.00, ενώ το πλοίο ετοιμάζεται για τον κατάπλου του στο λιμάνι της Παροικιάς της Πάρου, προσκρούει στις 22.12 με ανέμους 8 μποφόρ, 2 μίλια ανοικτά της Πάρου, με ταχύτητα 18 μιλίων, στις χαρτογραφημένες νησίδες “Πόρτες”. Τα βράχια να σχίζουν τα ύφαλα του πλοίου προκαλώντας του ρήγμα περίπου τριών μέτρων στη βάση του πτερύγιου εξισορρόπησης με το νερό να εισβάλλει στο μηχανοστάσιο του πλοίου , δημιουργώντας σχεδόν αμέσως επικίνδυνη κλίση. ο ρεύμα στο πλοίο κόβεται και επικρατεί σκοτάδι. Το ρήγμα που υπέστη το πλοίο από τη πρόσκρουση ήταν τόσο μεγάλο που μέσα σε 25 λεπτά βρέθηκε στο βυθό του Αιγαίου παρασέρνοντας στο θάνατο 81 από του συνολικά 510 επιβάτες.

Πρώτοι στο σημείο του ναυαγίου φτάνουν οι ψαράδες της Πάρου οι οποίοι έσωσαν πολλούς από τους ναυαγούς. Αρκετοί κάτοικοι του νησιού στο άκουσμα της είδησης πήγαν στις παραλίες ώστε να βοηθήσουν τους ναυαγούς, προσφέροντας ρούχα και κουβέρτες . Στο πλοίο επέβαιναν και στρατιώτες που επέστρεφαν από την άδειά τους και έλαβαν ενεργά μέρος στη διάσωση των ναυαγών. Το Λιμεναρχείο Πάρου έδωσε εντολή να μεταβούν όλα τα παραπλέοντα σκάφη και σε βρετανικά πολεμικά στο σημείο του ναυαγίου. Ο λιμενάρχης Πάρου, Δημήτρης Μάλαμας, έχασε τη ζωή του το ίδιο βράδυ από το άγχος και την πίεση κατά τη διάρκεια της επιχείρησης για τη διάσωση των ναυαγών. Στον απόηχο και τον ορυμαγδό για το ναυάγιο, ο αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Μinoan Flying Dolphins, Παντελής Σφηνιάς, μη αντέχοντας το βάρος της τραγωδίας και της πίεσης που του ασκήθηκε από μετόχους της εταιρείθας, η οποία επρόκειτο να εισαχθεί στο Χρηματιστήριο, έδωσε τέλος στη ζωή του πέφτοντας από τον έκτο όροφο του κτιρίου της εταιρείας στην Ακτή Κονδύλη.

Για να πέσει, πάντως, ένα επιβατηγό στις «Πόρτες» της Πάρου, χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια!

Ο «Ωκεανός»

Στις 4 Αυγούστου του 1991, το κρουαζιερόπλοιο «Ωκεανός» της «Ηπειρωτικής» των αδελφών Ποταμιάνου, απέπλευσε από το Ανατολικό Λονδίνο της Νότιας Αφρικής, με προορισμό το Ντέρμπαν. Οι καιρικές συνθήκες ήταν άσχημες, με την ταχύτητα του ανέμου να φτάνει τους 40 κόμβους και το κύμα τα 9 μέτρα!
Η κλίση του μεγάλη, τόσο μεγάλη, που οι σερβιτόροι δυσκολεύονταν να περπατήσουν.
Περίπου στης 21.30 UTC, μια έκρηξη ακούστηκε και τότε το πλοίο έχασε την πρόωση του, ενώ η εισροή νερού στο μηχανοστάσιο είχε ήδη αρχίσει, από το sea chest. Ο Α” μηχανικός ενημέρωσε τον πλοίαρχο, Γιάννη Αβρανά, για την εισροή νερού στο μηχανοστάσιο και στις ηλεκτρομηχανές. Το πλοίο ήταν πλέον ακυβέρνητο.
Τα παραπλέοντα πλοία, λαμβάνοντας το σήμα κίνδυνου, έσπευσαν να βοηθήσουν, ενώ το ναυτικό της Νοτίου Αφρικής, σε συνεργασία με την αεροπορία, έστειλε 16 ελικόπτερα, για τη διάσωση των επιβατών και του πληρώματος.
Το αποτέλεσμα της συντονισμένης, άμεσης, αλλά και γιγαντιαίας επιχείρησης διάσωσης, ήταν να σωθούν και τα 571 άτομα τα οποία επέβαιναν στο πλοίο!
Στις 15.30 της επόμενης ημέρας, το πλοίο βυθίστηκε!

Το «Jupiter»: Μέσα στο λιμάνι του Πειραιά!

Η κρουαζιέρα που πραγματοποιούσε για λογαριασμό αγγλικών σχολείων, έμελε να είναι και η τελευταία του πλοίου. Ήταν στις 21 Οκτωβρίου του 1988 όταν το πλοίο αποπλέοντας από το λιμάνι του Πειραιά με 415 μαθητές σχολείων, 60 συνοδούς καθηγητές και το πλήρωμά του εμβολίζεται στο σούρουπο μόλις ένα μίλι από την μπούκα του λιμανιού από το ιταλικό πλοίο μεταφοράς αυτοκινήτων «Adige» 5.500 τόνων το οποίο άνηκε στην Grimaldi-Siosa (Οι Γκριμάλντι κατέχουν σήμερα τις «Μινωϊκές Γραμμές»). Χρειάστηκαν μόλις 40 λεπτά μετά την σύγκρουση για να βυθιστεί το πλοίο.

Το ναυάγιο είχε ως συνέπεια το θάνατο τεσσάρων ατόμων, δύο από τους νεκρούς ήταν από το πλήρωμα και δύο από τους επιβάτες, ενώ 64 άτομα – μεταξύ των οποίων 30 μαθητές – είχαν νοσηλευτεί με ελαφρά τραύματα γιατί το σοκ που υπέστησαν, κυρίως οι μαθητές, ήταν μεγάλο.Το ναυάγιο αυτό ήταν η αιτία που το γυμνάσιο εγκαταλείψεως πλοίου για τους επιβάτες ,γίνεται πλέον πριν τον απόπλου .

Πυραυλακάτος «Κωστάκος»

Αραγμένη σε έναν όρμο λίγο έξω από το λιμάνι της Σάμου με τα φώτα του κλειστά, όπως όριζε η άσκηση του Πολεμικού Nαυτικού “Παρμενίων”, βρισκόταν η πυραυλάκατος του Eλληνικού Πολεμικού Nαυτικού Κωστάκος. Το επιβατηγό «Σάμαινα» που σύμφωνα με την κατάθεση του καπετάνιου του δεν γνώριζε ότι η πυραυλάκατος βρισκόταν στη θαλάσσια περιοχή την αντιλήφθηκε λίγο πριν από τη σφοδρή σύγκρουση. Το αποτέλεσμα ήταν η βύθιση της πυραυλακάτου Κωστάκος, στις 6.45 το απόγευμα, λίγα μέτρα από το ακρωτήρι Αυλάκια. Το «Σάμαινα» δεν έπαθε απολύτως τίποτε! Ο πλοίαρχος του επιβατηγού διέταξε το πλοίο να περισυλλέξει τους ναυαγούς, ενώ ειδοποιήθηκε το λιμεναρχείο της Σάμου, άντρες του οποίου κατέφθασαν με πλωτά σκάφη. Από τα 38 μέλη του πληρώματος του Κωστάκος τέσσερις άνδρες του Πολεμικού Nαυτικού έχασαν τη ζωή τους.