Δύναμη και αντοχή

|> Πάνος Καρβούνης*

ΑΠΕ-ΜΠΕ |> Μια αναμφίβολα περιπετειώδης χρονιά φτάνει στο τέλος της. Και αν αυτό μοιάζει να είναι ο κανόνας τα τελευταία χρόνια, σας καλώ να αναλογιστείτε πώς αυτή ειδικά η χρονιά μας ανάγκασε να βγούμε από το μικρόκοσμό μας και να συνειδητοποιήσουμε ακόμη περισσότερο πως η ζωή μας επηρεάζεται άμεσα από τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες εξελίξεις.

Πολλά από όσα συνέβησαν το 2016 -από την τρομοκρατία έως το δημοψήφισμα του Ηνωμένου Βασιλείου και την προσφυγική κρίση- επηρέασαν βαθιά τον καθένα από εμάς με τρόπο που, ενώ από την μια μεριά κλόνισε ίσως την πίστη μας σε ένα καλύτερο αύριο, παράλληλα δυνάμωσε την πεποίθηση ότι μόνο η Ένωση συνεπάγεται δύναμη και αντοχή και ότι τα Ευρωπαϊκά ιδεώδη δεν πρέπει να εγκαταλειφθούν.Εντούτοις, φέτος, καίτοι μέσα σε ένα δύσκολο κλίμα και πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπόρεσε να διαμορφώσει και να εφαρμόσει μεγάλο αριθμό συγκεκριμένων προτάσεων σε όλο το φάσμα των προτεραιοτήτων της. Ας σταθούμε σε ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα, αλλά και στον τρόπο που αυτά θα επηρεάσουν τα τεκταινόμενα την χρονιά που έρχεται.

Απασχόληση, ανάπτυξη, επενδύσεις

Κατά τους πρώτους 18 μήνες λειτουργίας του, το περίφημο σχέδιο Γιούνκερ κινητοποίησε νέες επενδύσεις ύψους πάνω από 138 δισ. ευρώ σε όλη την ΕΕ, ενισχύοντας πάνω από 290.000 μικρομεσαίες και μεσαίας κεφαλαιοποίησης επιχειρήσεις και δημιουργώντας πάνω από 100.000 νέες θέσεις απασχόλησης.

Έτσι, ένα σχέδιο, που αρχικά χαρακτηρίστηκε ανέφικτο από πολλούς, θα επεκταθεί με διπλασιασμό τόσο της διάρκειας λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (μέχρι το 2020) όσο και της χρηματοδοτικής του ικανότητας (από τα 315 δισ. ευρώ σε τουλάχιστον 500 δισ. ευρώ).

Ψηφιακή ενιαία αγορά

Τη χρονιά που φεύγει, κατατέθηκε, μεταξύ άλλων, η πρόταση για πλήρη ανάπτυξη συστημάτων 5G έως το 2025 και δωρεάν WiFi έως το 2020, ενώ δρομολογήθηκε και η πρωτοβουλία “Συνασπισμός για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας”.

Απώτερος στόχος πάντα είναι η ενίσχυση της δραστηριότητας των επιχειρήσεων στην Ευρώπη και η δημιουργία θέσεων εργασίας, αφού υπολογίζεται ότι, με την επέκταση της ψηφιακής ενιαίας αγοράς, πάνω από 2 εκατομμύρια πολίτες στην Ευρωπαϊκή Ένωση μπορούν να βρουν δουλειά τα χρόνια που έρχονται.

Ενεργειακή Ένωση

Φέτος η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε φιλόδοξες προτάσεις για τη δημιουργία μιας Ενεργειακής Ένωσης. Έτσι, πχ, το Νοέμβριο παρουσιάστηκε δέσμη μέτρων με στόχο να διατηρήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση την ανταγωνιστικότητά της, καθώς η μετάβαση προς καθαρές μορφές ενέργειας μεταβάλλει τις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές.

Η θέση εξ άλλου σε εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού για τη καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής θα επιφέρει θετικά αποτελέσματα στην οικονομία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επενδύει ήδη περισσότερα από 220 εκατ. ευρώ, πχ, μέσω του προγράμματος LIFE, σε έργα πράσινης οικονομίας και χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε κράτη μέλη -ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Γενικότερα, οι επενδύσεις που συνεπάγεται η δέσμευση μείωσης των εκπομπών αερίων, που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, από όλες τις χώρες, θα προωθήσει τις επενδύσεις στο χώρο των ανανεώσιμων πηγών και της εξοικονόμησης ενέργειας δημιουργώντας σημαντικό αριθμό θέσεων εργασίας.

Μετανάστευση και Ασφάλεια

Αν το καλοκαίρι του 2015,μπορεί να πει κανείς ότι η Ευρώπη πιάστηκε απροετοίμαστη, η κατάσταση πλέον είναι τελείως διαφορετική. Η Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην κατακόρυφη μείωση των μεταναστευτικών ροών, ενώ η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής ενίσχυσε το αίσθημα ασφάλειας και έκανε για πρώτη φορά πραγματικότητα την ιδέα μιας Ένωσης που από κοινού υπερασπίζεται τα σύνορά της. Έτσι διεσώθη η ζώνη Σένγκεν καθώς και η ελεύθερη κυκλοφορία χωρίς ελέγχους στο εσωτερικό της Ένωσης , πράγμα που αποτελεί την πεμπτουσία του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Όσο οι πόλεμοι στη γειτονιά μας διαρκούν, οι προκλήσεις φυσικά δεν τελειώνουν, όμως τώρα, είμαστε περισσότερο έτοιμοι και επαρκείς στην αντιμετώπισή των συνεπειών τους και στη στήριξη των κατατρεγμένων από τον πόλεμο και τον τρόμο ανθρώπων αυτού του κόσμου.

Ελλάδα

Αυτό όμως που κυρίως με απασχόλησε και συνεχίζει να με απασχολεί στο κλείσιμο αυτής της χρονιάς είναι η χώρα μου και το μέλλον της, καθώς η χρονιά που πέρασε αφήνει σαφώς τα σημάδια της και σε αυτό το νότιο άκρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στους τομείς της ψηφιακής ενιαίας αγοράς και της ενεργειακής ένωσης, θεωρώ ότι, τη χρονιά που έρχεται, η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να παίξει καθοριστικό ρόλο λόγω τόσο των δυνατοτήτων και της ποιότητας του ανθρώπινου δυναμικού της όσο και της εξαιρετικά κρίσιμης γεωστρατηγικής της θέσης. Στον τομέα των επενδύσεων, αλλά και της οικονομίας ευρύτερα, η χρονιά κλείνει με σειρά θετικών εξελίξεων. Η πυρκαγιά που άναψε πέρυσι στο αεροπλάνο εν πτήσει, που λέγεται ευρωζώνη, κατασβέσθηκε και η Ελλάδα σταθεροποιήθηκε εντός του 2016, ενώ αναμένεται να ανακάμψει το 2017. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι σε μία μόνο ημέρα, στις 22 Δεκεμβρίου, υπεγράφη σειρά συμφωνιών, όλες άμεσα συνδεδεμένες με το επενδυτικό σχέδιο Γιούνκερ και τη χρηματοδότηση της επιχειρηματικότητας. Ανάμεσά τους ξεχωριστή θέση κατέχει βέβαια το νέο Ταμείο Επιχειρηματικών Συμμετοχών, που χρηματοδοτήθηκε με 260 εκατ. ευρώ, και θα διευκολύνει με τη σειρά του την πρόσβαση σε χρηματοδότηση για τους επιχειρηματίες της χώρας. Όσον αφορά, την ελληνική οικονομία γενικότερα, η πορεία της οποίας είναι άμεσα συνδεδεμένη με την πορεία υλοποίησης του ελληνικού προγράμματος προσαρμογής, η χρονιά μας αποχαιρετά με την πρώτη αξιολόγηση ολοκληρωμένη, με μια καταρχήν συμφωνία για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και με σοβαρές ενδείξεις ότι και η δεύτερη αξιολόγηση θα κλείσει σύντομα.

Τις τελευταίες εβδομάδες, πολλοί μίλησαν για εμπλοκή. Πιστεύω ότι δεν υπάρχει τέτοια πιθανότητα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τουλάχιστον, στο βαθμό που της αναλογεί, θα κάνει αυτό που πάντα έκανε -θα στέκεται απαρέγκλιτα στο πλευρό της χώρας και των συμφερόντων της. Γιατί για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ελλάδα είναι αδιαπραγμάτευτο κομμάτι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μιας Ένωσης αξιών και αλληλεγγύης, που άλλοι μπορεί να μη συμμερίζονται πλήρως. Αν κάτι μας δίδαξε το 2016, αν κάτι πρέπει να πάρουμε μαζί μας ως παρακαταθήκη για το 2017, αυτό είναι ότι πρέπει να συνεχίσουμε να εστιάζουμε στη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών και να παρέχουμε ευρωπαϊκές λύσεις στις κρίσεις που μας περιτριγυρίζουν, προωθώντας μια Ευρώπη που προστατεύει , που διαφυλάσσει τις αξίες της, που ισχυροποιεί τους πολίτες της. Είναι σαφές ότι σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο, κανείς δεν μπορεί να τα καταφέρει μόνος του και χαίρομαι γιατί και εδώ, σε αυτή τη μικρή, τη μεγάλη πατρίδα, φαίνεται ότι πλέον τέτοιες ιδέες έχουν εγκαταλειφθεί. Θα ήθελα να μπορούσα να κλείσω αυτό το κείμενο με μεγαλύτερο ενθουσιασμό, αλλά επιφυλάσσομαι για το τέλος του 2017 και καταθέτω παράλληλα μια προσωπική μαρτυρία. Τη χρονιά που πέρασε, κατέστην ο μακροβιότερος επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα από σύστασης της -πράγμα που, κακά τα ψέματα, ίσως να μη συνέβαινε, αν η χώρα είχε γυρίσει πλέον σελίδα και είχε μπει σε μια ευρωπαϊκή κανονικότητα. Εύχομαι, στο τέλος του 2017, όταν θα αποχαιρετώ την Κομισιόν και την Αντιπροσωπεία της στην Ελλάδα, να είμαι στη θέση να πω ότι, ναι, μπορώ να φύγω τώρα ήσυχος, η χώρα είναι σε καλό δρόμο, σε μια πορεία ευρωπαϊκή και ανοδική, και ατενίζει με αισιοδοξία το μέλλον.

(*) Ο κ. Π. Καρβούνης είναι επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα.