Ημέρα εθνικής μνήμης είναι η 14η Σεπτεμβρίου με νόμο που ψηφίστηκε στη Βουλή το 1998 >>> ΟΛΑ ΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ

|> Η 14η Σεπτεμβρίου, με νόμο που ψηφίστηκε από το ελληνικό Κοινοβούλιο το 1998 (2645/1998), καθιερώθηκε ως ημέρα εθνικής μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το τουρκικό κράτος.

Η 14η Σεπτεμβρίου 1922 (με το νέο ημερολόγιο) αποτελεί την ημέρα της κορύφωσης της καταστροφής της Σμύρνης και της σφαγής του ελληνικού πληθυσμού της, αλλά και των χιλιάδων άλλων Ελλήνων της Μικράς Ασίας που κατέφυγαν στην πόλη μετά την ήττα του ελληνικού στρατού, από τον κεμαλικό στρατό και τον τουρκικό όχλο.

Η καταστροφή της Σμύρνης σηματοδοτεί το αποκορύφωμα της διαδικασίας γενοκτονίας του ελληνικού στοιχείου της Μικράς Ασίας από τους Νεότουρκους και τους κεμαλικούς που είχε ξεκινήσει ήδη από το 1914.

Η μαζική εξόντωση και εκδίωξη του ελληνικού πληθυσμού από τους Τούρκους θα επικυρωθεί διπλωματικά στη Λωζάννη με τη σύμβαση της ελληνοτουρκικής ανταλλαγής πληθυσμών.

Η πυρπόληση της Σμύρνης, της εμβληματικής πόλης του μικρασιατικού Ελληνισμού, σηματοδοτεί συμβολικά το τέλος της μακραίωνης παρουσίας των ελληνορθόδοξων κοινοτήτων της Μικράς Ασίας και την έναρξη μιας νέας εποχής, αυτής της προσφυγιάς.

Τιμώντας την ημέρα εθνικής μνήμης τα Γενικά Αρχεία του Κράτους παρουσιάζουν τεκμήρια των αρχειακών τους συλλογών που αναφέρονται σε διώξεις του ελληνικού πληθυσμού της Μικράς Ασίας.

>>> Παρακάτω οι λεζάντες των εγγράφων που παρουσιάζονται

• Τηλεγράφημα του Μάνωλα, αρχηγού της αποστολής του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στην Μάκρη προς τον Ύπατο Αρμοστή Αρ. Στεργιάδη, σχετικά με την επίθεση Τούρκων στρατιωτών και όχλου στο διοικητήριο, στο Νοσοκομειακό Ερυθρό Σταυρό, φόνους χριστιανών, φυλάκιση δημογερόντων Μάκρης, αποκλεισμό πόλης, 24/6/1921.

ΓΑΚ, Αρχείο Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης

(συνέχεια)

• Τηλεγράφημα του Mάνωλα, αρχηγού της αποστολής του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στην Μάκρη προς τον Ύπατο Αρμοστή Αρ. Στεργιάδη, σχετικά με την επίθεση Τούρκων στρατιωτών και όχλου στο διοικητήριο, στο Νοσοκομειακό Ερυθρό Σταυρό, φόνους χριστιανών, φυλάκιση δημογερόντων Μάκρης, αποκλεισμό πόλης, 24/6/1921.

ΓΑΚ, Αρχείο Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης

• Έγγραφο περί βιαιοτήτων στο χωριό Αχμετλί των Σάρδεων, λίγο μετά την άφιξη του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη (1919)

• Εμπιστευτική τηλεγραφική αναφορά της Ι Μεραρχίας του Α΄ Σώματος Στρατού στην οποία καταγράφεται ο εκτοπισμός ελληνικών οικογενειών από το Δενιζλί, σφαγές ανδρών, ατιμώσεις γυναικών, εκτοπίσεις πληθυσμού Αϊδινίου, Δεμερτζί και Ναζλί και περιορισμός του σε νησίδα της πισιδικής λίμνης Εγερντίρ, 22/9/1920.

ΓΑΚ, Αρχείο Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης

• Αναφορά της Μοιραρχίας Αξαρίου προς την Υποδιοίκηση Αξαρίου σχετικά με επίθεση Τούρκων ληστανταρτών και ανταλλαγή πυρών με τμήμα του ελληνικού στρατού στην περιφέρεια Μαρμάρων Λυδίας, 2 Απριλίου 1921

ΓΑΚ, Αρχείο Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης

(συνέχεια)

Αναφορά της Μοιραρχίας Αξαρίου προς την Υποδιοίκηση Αξαρίου σχετικά με επίθεση Τούρκων ληστανταρτών και ανταλλαγή πυρών με τμήμα του ελληνικού στρατού στην περιφέρεια Μαρμάρων Λυδίας, 2 Απριλίου 1921

ΓΑΚ, Αρχείο Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης

• Τηλεγράφημα της υπομοιραρχίας Νυμφαίου προς την Ανωτέρα Διοίκηση Χωροφυλακής Ιωνίας σχετικά με την επίθεση ομάδας ένοπλων οθωμανών στο χωριό Αρμουτλού, 21/5/1921.

ΓΑΚ, Αρχείο Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης

• Αναφορά της Μοιραρχίας Αξαρίου προς τη Διοίκηση Χωροφυλακής Μαγνησίας σχετικά με την επιδρομή Τούρκων έφιππων ληστανταρτών στο χωριό Τας Κουγιουτζάκ Αξαρίου, 14 Ιουλίου 1921

ΓΑΚ, Αρχείο Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης

(συνέχεια)

• Αναφορά της Μοιραρχίας Αξαρίου προς τη Διοίκηση Χωροφυλακής Μαγνησίας σχετικά με την επιδρομή Τούρκων έφιππων ληστανταρτών στο χωριό Τας Κουγιουτζάκ Αξαρίου, 14 Ιουλίου 1921

ΓΑΚ, Αρχείο Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης

• Πίνακας ελληνορθόδοξων οικισμών που καταστράφηκαν από τους κεμαλικούς διωγμούς στη Βιθυνία, 1920

ΓΑΚ, Αρχείο Πολιτικού Γραφείου Πρωθυπουργού

• Εγκύκλιος ορισμού 9ης Σεπτεμβρίου ως ημέρας εθνικού πένθους για τους πεσόντες αξιωματικούς και οπλίτες στη Μικρά Ασία, 30 Αυγούστου 1923

ΓΑΚ, Αρχείο Πολιτικού Γραφείου Πρωθυπουργού

• Επιστολή Οικουμενικού Πατριάρχη Μελέτιου Μεταξάκη προς τον Μητροπολίτη Θυατείρων Γερμανό σχετικά με τους διωγμούς του ελληνικού πληθυσμού στον Πόντο, 13/1/1923

ΓΑΚ, Αρχείο Αυρηλίου Σπαθάρη (Κ342)

• Επιστολή Οικουμενικού Πατριάρχη Μελέτιου Μεταξάκη προς τον πρόεδρο της συνδιάσκεψης ειρήνης της Λωζάννης σχετικά με την ομηρία των ελληνορθοδόξων της Μικράς Ασίας, 22 Δεκεμβρίου 1922

ΓΑΚ, Αρχείο Αυρηλίου Σπαθάρη (Κ342)