Ο άνθρωπος, που μας άνοιξε τον δρόμο της Αλήθειας, της Δικαιοσύνης, της Αναγνώρισης

Θεοφάνης Μαλκίδης* |> Ο Μουσταφά Κεμάλ, ο δάσκαλος σύμφωνα με τη δήλωση του μαθητή Χίτλερ, έφτασε στη Σαμψούντα του Πόντου την 19η Μαΐου 1919 για να συνεχίσει τη Γενοκτονία εναντίον του Ελληνισμού. Γενοκτονία η οποία είχε ξεκινήσει το 1908 από τους Νεότουρκους στη Μικρά Ασία, στον Πόντο και τη Θράκη και ολοκληρώθηκε το 1922 με την καταστροφή στη Σμύρνη.

Για πάνω από επτά δεκαετίες το έγκλημα εναντίον των Ελληνίδων και των Ελλήνων, η Γενοκτονία ενός εκατομμυρίου προγόνων μας παρέμεινε στη λήθη, στη σιωπή, ή μάλλον υπήρξε μόνο η άρνηση και η προπαγάνδα. Η ιστορία όμως, το δίκαιο, η αλήθεια δεν μπορούν να παραμένουν στο σκοτάδι για πάντα.

Ο εκ Σάντας του Πόντου πολιτικός και συγγραφέας Μιχάλης Χαραλαμπίδης, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 ανέδειξε το τουρκικό πρόβλημα και μία εκ των κορυφαίων δραστηριοτήτων του που σχετίστηκε με την εγκληματική δράση της Τουρκίας, ήταν η ανάδειξη της Γενοκτονίας του Ελληνισμού.

Το 1985 μαζί με άλλους συναθλητές του, όπως του άρεσε να λέει, δημιούργησε το Κέντρο Ποντιακών Μελετών και το 1986 δημοσιεύει το κείμενο του «Πόντιοι. Δικαίωμα στη Μνήμη», (Εφημερίδα ‘’Ελευθεροτυπία’’ 17-18 Σεπτεμβρίου 1986), κείμενο το οποίο εκδίδεται σε ομότιτλο βιβλίο (μαζί με τον Κ. Φωτιάδη). Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης είχε αναφέρει σχετικά ότι «το κείμενο αυτό άλλαξε την ποντιακή ιστορία. Δύο χρόνια μετά τον Αύγουστο του 1988 στο δεύτερο Παγκόσμιο Ποντιακό Συνέδριο πρότεινα την 19h Μαΐου ως ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων». (Χαραλαμπίδης, Μ. Το Ποντιακό ζήτημα σήμερα. Το Ποντιακό ζήτημα στον ΟΗΕ. Αθήνα: Στράβων 2006,σ.178. )

Το 1988 στο Β’ Παγκόσμιο Ποντιακό Συνέδριο, εκτός από την ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας, όπου είχε πει ότι «κάθε λαός έχει δικαίωμα να απαιτεί με επιμονή την επίσημη αναγνώριση των αδικημάτων που διαπράχθηκαν εναντίον του», αναφέρεται και σε όλα τα ζητήματα που αφορούν τον Ελληνισμό της καθ’ ημάς Ανατολής. Για την πόλη Ρωμανία στη Θράκη, «η οποία δεν είναι μόνο μία πόλη, η ή αφετηρία μιας πρότασης πολιτικής για τις πόλεις, που στη χώρα μας δεν υπάρχει. Είναι μία στρατηγική για τον Ελληνισμό και τους λαούς της περιοχής στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης», (Χαραλαμπίδης, Μ. Ρωμανία. Η αρχιτεκτονική μίας νέας πόλης. Αθήνα: Γόρδιος 1999, σ.15) για τους Έλληνες που μετά τη Γενοκτονία κατέφυγαν στη πρώην Σοβιετική Ένωση, συνδέει τον Κεμαλισμό με το Ναζισμό, επισημαίνει τη Γυναικοκτονία ως σχέδιο μέσα στη Γενοκτονία, απαιτεί την καταδίκη της Τουρκίας. (Χαραλαμπίδης, Μ. Το Ποντιακό ζήτημα σήμερα. Το Ποντιακό ζήτημα στον ΟΗΕ. Αθήνα: Στράβων 2006,σ.103.).

Στη συνέχεια η δράση του Μιχάλη Χαραλαμπίδη μεταφέρεται στη Βουλή. Το 1992 είκοσι δύο βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, το οποίο είναι στην αντιπολίτευση, υιοθετεί την πρότασή του ως σχέδιο νόμου με τίτλο «Η 19η Μαΐου αναγνωρίζεται σαν ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ποντίων», πρόταση η οποία όμως δεν έχει συνέχεια.

Με την επάνοδο του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, το Δεκέμβριο του 1993 επαναφέρεται η πρότασή του με νέο σχέδιο νόμου με τίτλο «Η 19η Μαΐου αναγνωρίζεται σαν ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ποντίων». Και την 24η Φεβρουαρίου 1994 η Βουλή των Ελλήνων αποφάσισε την καθιέρωση της 19ης Μαΐου ως «Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου».

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης συνεχίζει τις πρωτοβουλίες του και μετά την ομιλία του στην Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων ΟΗΕ για το Κουρδικό ζήτημα (Γενεύη 1986), θέτει στη συνέχεια το Ποντιακό ζήτημα (Γενοκτονία, ποντιόφωνοι, ανθρώπινα δικαιώματα ) στον ΟΗΕ, και στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. Αρκετές από τις παρεμβάσεις του είχαν σαν αποτέλεσμα την αναγνώριση της Γενοκτονίας από κοινοβούλια, καθώς και από φορείς σε όλον τον πλανήτη (Σουηδία, Αρμενία, ΗΠΑ, Καναδάς, Ιταλία, κ.ά.).

Η Τουρκία τον θεωρεί τον υπ’ αριθμόν ένα εχθρό της και όλο και πιο συχνά σενάρια δολοφονίας του έρχονται στην επιφάνεια. Γράφει ο ίδιος σχετικά:

«Μετά την παρέμβασή μου για το Κουρδικό το 1986 στον ΟΗΕ, ο Τούρκος πρεσβευτής με περίμενε στην έξοδο του Μεγάρου του ΟΗΕ με τους μπράβους του, σε στάση απειλητικών Λούμπεν δολοφόνων, όπως απειλούσαν τον πατέρα του πατέρα μου, τον παππού μου Σπυρίδωνα Χαραλαμπίδη στην Τραπεζούντα. Δεν πρόλαβαν να τον εκτελέσουν τους διέφυγε, έφθασε στη Μασσαλία και μετά στην Ελλάδα. Σκέφτονται να με σκοτώσουν. Οχτώ χρόνια μετά το Μάρτιο του 1994 ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου με πληροφόρησε ότι θέλουν, σχεδιάζουν να με σκοτώσουν. Ήταν ένας μήνας μετά από μία ιστορική για τους Έλληνες και τους λαούς της Μικράς Ασίας ημέρα. Την 24η Φεβρουαρίου 1994. Ημέρα Αναγνώρισης της Ποντιακής Γενοκτονίας και καθιέρωσης της 19ης Μαΐου ως ημέρας μνήμης, ό,τι καλύτερο έκανε η μεταπολίτευση».

(Χαραλαμπίδης, Μ. Το Νέο ανατολικό ζήτημα. Το τουρκικό πρόβλημα. Η ανθρωπιστική Ελλάδα. Αθήνα: Στράβων 2020, σ.39.)

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης συνομιλεί με Κυβερνήσεις, Δήμους και Περιφέρειες, επαγγελματικούς φορείς, συλλόγους και επισκέπτεται κάθε γωνιά της Ελλάδας και του εξωτερικού. Μηχανισμοί της Τουρκίας, του δημιουργούν δυσκολίες και εμπόδια. Η απαγόρευση της εισόδου του στις ΗΠΑ και τον Καναδά για να μιλήσει για τη Γενοκτονία, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα.

Οργανώνει τη συγκέντρωση της 19ης Μαΐου στη Στουτγάρδη, με τους δώδεκα συλλόγους της Βάδης- Βυτεμβέργης («Δωδεκάπολις») όπου μιλά για τη Γενοκτονία, συγκέντρωση και πορεία η οποία γίνεται κάθε χρόνο, αναδεικνύει τις ομοιότητες του Κεμαλισμού και του Ναζισμού (η επίσκεψη και η ομιλία στο Νταχάου το 2017 έχει βαρύνουσα σημασία) και προτείνει την 19η Μαΐου ως διεθνή και ευρωπαϊκή ημέρα μνήμης των θυμάτων του Κεμαλισμού. Όλα αυτά μέχρι το απόγευμα της 27ης Μαρτίου του 2024, όταν φεύγει αιφνιδίως από αυτή τη ζωή, λίγες μόνο μέρες μετά τη συμπλήρωση τριάντα ετών από την αναγνώριση της Γενοκτονίας από τη Βουλή των Ελλήνων…

Τέλος, εφέτος, αλλά πλέον από εδώ και πέρα οι παρεμβάσεις μου, οι ομιλίες μου, οι πράξεις μου εντός και εκτός Ελλάδος για το ζήτημα της Γενοκτονίας (θα) είναι αφιερωμένες στη μνήμη του Μιχάλη Χαραλαμπίδη. Είναι το ελάχιστο για τον άνθρωπο, τον πολιτικό, το φίλο, τον Έλληνα που (μας) άνοιξε το δρόμο της Αλήθειας, της Δικαιοσύνης, της Αναγνώρισης!

(*) Ο κ. Θ. Μαλκίδης είναι διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, μέλος της Διεθνούς Ένωσης Ακαδημαϊκών για τη Μελέτη των Γενοκτονιών.