Τι ειπώθηκε

|> «Αναμφισβήτητα οι εργασίες του ναυλομεσίτη είναι συνδεδεμένες και με την πορεία της χρηματοδότησης της Ναυτιλίας» ανέφερε ο πρόεδρος του δ.σ. της Ένωσης Ναυλομεσιτών Ελλάδας Γιάννης Κοτζιάς στην την έναρξη του Παγκόσμιου Συμποσίου των Ναυτιλιακών Στελεχών επ’ ευκαιρία της διοργάνωσης του Pireas 2017 που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα.

Η συζήτηση με ανώτατα στελέχη της ναυτιλιακής χρηματοδότησης κάλυψε το πρώτο μέρος του συνεδρίου και την συντόνισε ο Γιώργος Ξηραδάκης, διευθύνων σύμβουλος της XRTC Business Consultants και γ.γ. της Ένωσης Τραπεζικών και Χρηματοοικονομικών Στελεχών της Ελληνικής Ναυτιλίας.

Στο πάνελ των χρηματοδοτών συμμετείχαν ο Γιώργος Δούβρος  εκπρόσωπος   ΕΜΕΑ, Γιώργος Κοφινάκος CEO της Storm Harbor, Βασίλης Ματζαβίνος γενικός διευθυντής στην Ελλάδα της τράπεζας UniCreditBankAG, Δημήτρης Μήτρου, υπεύθυνος σχεδιασμού ανάπτυξης της ABBank, Κατερίνα Σταθοπούλου, εκτελεστικός διευθυντής Investment and Finance, Δημήτρης Βασιλάκος, συνιδρυτής ShipFinanceSolutions.

Σχολιαστές της συζήτησης ήταν ο πρόεδρος του Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος Γιώργος Πατέρας και ο πρόεδρος της Ένωσης Ναυλομεσιτών Ελλάδας Γιάννης Κοτζιάς.

Ο κ. Ξηραδάκης στην εισαγωγή της συζήτησης αναφέρθηκε αφενός στην σπουδαιότητα της χρηματοδότησης της Ναυτιλίας αλλά και παράλληλα στο μεγάλο πρόβλημα της απομάκρυνσης πολλών τραπεζών από τον κλάδο. Περιγράφοντας το παρόν πλαίσιο της Χρηματοδότησης σημείωσε την εξάρτηση της Ναυτιλίας από τις τράπεζες αφού ακόμη και τώρα παραμένουν οι κύριοι πυλώνες στήριξης με ένα συνολικό χαρτοφυλάκιο 400 δισ. δολαρίων ΗΠΑ για τις 40 μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου αλλά και τα 57 δισ. δολαρίων ΗΠΑ στην Ελληνική Ναυτιλία ο στόλος της οποίας αποτιμάται σε 94 δισ. δολαρίων ΗΠΑ. Το πρόβλημα που βιώνει η Παγκόσμια και η Ελληνική Ναυτιλία είναι η απομάκρυνση από την ναυτιλιακή αγορά πολλών, κυρίως ευρωπαϊκών αγορών, τραπεζών, τόνισε ο κ. Ξηραδάκης ενώ άφησε μικρά περιθώρια αντικατάστασης της τραπεζικής χρηματοδότησης από άλλες πηγές, όπως ιδιωτικά-οικογενειακά funds η αντλήσεις κεφαλαίων από το χρηματιστήριο.

Ακολούθως οι ομιλητές έδωσαν την δική τους γνώμη για το πού βρίσκεται η αγορά τους αλλά και πώς αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της ανεύρεσης κεφαλαίων για την ελληνική αλλά και παγκόσμια Ναυτιλία.

• Βασίλης Μαντζαβίνος, ManagingDirector, Head of Global ShippingAthens/GeneralManagerGreece της τράπεζας UniCreditBankAG

Η τραπεζική αγορά περνά τη δική της κλιματική αλλαγή αφού με το ξέσπασμα της Παγκόσμιας Χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 οι πρακτικές της τραπεζικής χρηματοδότησης δέχθηκαν εκτεταμένη αναθεώρηση. Ήδη εισήχθησαν νέοι κανόνες λογιστικής απεικόνισης που αφορούν τις μεθόδους αξιολόγησης του κινδύνου που οι τράπεζες αναλαμβάνουν και την επάρκεια των κεφαλαίων που διατηρούν ενώ οι έλεγχοι κεφαλαιακής επάρκειας από τις Κεντρικές Τράπεζες έχουν ενταθεί δραματικά.

Οι τράπεζες αναγκάζονται να θέσουν πιο αυστηρούς όρους δανεισμού και παράλληλα η ανάγκη ενίσχυση της κεφαλαιακής τους βάσης, τις οδηγεί προς την ταχεία απομόχλευση μέσω του περιορισμού των δραστηριοτήτων τους σε προϊόντα και αγορές που θεωρούνται «περιθωριακές».

Σε μια τέτοια συγκυρία, τομείς υψηλής έντασης κεφαλαίου με χαρακτηριστικό τους τις απότομες, απρόβλεπτες και ευρείες διακυμάνσεις του επιχειρηματικού κινδύνου και χωρίς ισχυρή σύνδεση με επιμέρους εθνικές στρατηγικές, δεν είναι ελκυστικές σημείωσε ο κ. Μαντζαβίνος.

Περιγράφοντας τη νέα εποχή για τη ναυτιλιακή χρηματοδότηση επεσήμανε ότι από το 2009, οι αγορές ναύλων και πλοίων κυμαίνονται μεταξύ ύφεσης και κρίσης, προκαλώντας μεγάλες απώλειες στους χρηματοδότες τους. Ακόμη και πλήρως εξυπηρετούμενα δάνεια είναι ζημιογόνα για τις Τράπεζες, καθώς η πτώση της πιστοληπτικής αξιολόγησης των πελατών έχει αυξήσει το κόστος δανεισμού υπέρμετρα, χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα μετακύλησής του. Έως τώρα, χρηματοδότες της ναυτιλίας ήταν είτε μεγάλες Τράπεζες για τις οποίες η ναυτιλία ήταν ένα αμελητέο μέρος του χαρτοφυλακίου τους, ή μικρά, εξειδικευμένα πιστωτικά ιδρύματα , τα οποία όμως στην πορεία εξαγοράστηκαν και απορροφήθηκαν από μεγάλες Τράπεζες κατά τη «χρυσή» εποχή. Το σπάνιο καθεστώς ρυθμιστικής ευελιξίας που ευνοούσε τις ναυτιλιακές χρηματοδοτήσεις, τερματίστηκε με την αυστηροποίηση των Τραπεζικών πρακτικών και την πίεση για γρήγορη ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας μέσω απομόχλευσης και αύξησης/εξοικονόμησης κεφαλαίων.

Τα ναυτιλιακά δάνεια είναι ένα μικρό, μέρος των Τραπεζικών χαρτοφυλακίων, με κερδοφορία δυσανάλογα χαμηλή σε σχέση με τα κεφάλαια που απορροφά. Από την άλλη, η αυστηροποίηση του κανονιστικού πλαισίου και η πίεση από τις Κεντρικές Τράπεζες οδηγούν σε υπέρμετρη αύξηση των προβλέψεων για επισφάλειες, ιδιαίτερα στις μεγάλες Ευρωπαϊκές Τράπεζες.

Μετά από 8 χρόνια ύφεσης, οι Τράπεζες τείνουν περισσότερο να απαγκιστρωθούν από τον ναυτιλιακό τομέα λοιπόν, παρά να διερευνήσουν τις σημαντικές ευκαιρίες που παρουσιάζει, εξετάζοντας ακόμα και την πώληση ενεργητικού.

Ο κ. Μαντζαβίνος κατέληξε συμπεραίνοντας ότι τόσο οι δυνάμεις της αγοράς, όσο και τα νέα κανονιστικά δεδομένα, ωθούν κάποιες Τράπεζες στο να προτιμήσουν τη γρήγορη απεμπλοκή τους, από τη χρονοβόρο και αμφίβολη διαχείριση του ναυτιλιακού οικονομικού κύκλου, ακόμη και για υγιή χαρτοφυλάκια που έχουν χαμηλή πιθανότητα σημαντικών απωλειών.

• Γιώργος Κοφινάκος, CEO  StormHarbour

Ο μεγαλύτερος χρηματοδότης τής Ναυτιλίας παγκοσμίως έως το 2008 ήταν οι Τράπεζες (Ναυτιλιακές και Εμπορικές). Με την πιστωτική κρίση που προέκυψε το 2008 και την επακόλουθη αυστηρή εφαρμογή τής Βασιλείας ΙΙΙ από τις Κεντρικές Τράπεζες Ευρώπης, Αμερικής και ορισμένων χωρών τής Ασίας, οι Εμπορικές Τράπεζες αναγκάστηκαν να μειώσουν ή και να απέχουν τελείως από τον δανεισμό ορισμένων τομέων τής Παγκόσμιας οικονομίας, με τη Ναυτιλία να είναι από τους κυρίως θιγμένους τομείς. Τα Private Equities, Family Offices και Hedge Funds εισήλθαν σε αυτήν την αγορά και μέχρι στιγμής έχουν καλύψει ένα μικρό ποσοστό των απωλειών στην χρηματοδότηση τής Ναυτιλίας από την αποχώρηση των Τραπεζών. Παρόλα αυτά, ως StormHarbour έχουμε βοηθήσει στην χρηματοδότηση τής Ελληνικής Ναυτιλίας κατά τα τελευταία δύο χρόνια, έχοντάς την χρηματοδοτήσει από διάφορες πηγές επενδυτών, σε μορφές όπως Equity, Preferred Equity, Convertible Bond, Securitization of Export Guarantees, Trade Finance.

• Δημήτρης Μήτρου, υπεύθυνος Σχεδιασμού Ανάπτυξης της ABBank

Το παραδοσιακό μοντέλο χρηματοδότησης έχει αλλάξει και η εξεύρεση ναυτιλιακού δανεισμού αποτελεί πρόκληση. Η Ναυτιλιακή κρίση γεννά ευκαιρίες όχι μόνο για τους πλοιοκτήτες αλλά και για τους δανειστές . Δυστυχώς, στον ελληνικό τραπεζικό χώρο αρκετά από τα αιτήματα χρηματοδότησης δεν μπορούν να ικανοποιηθούν όχι λόγωπιστωτικών κριτηρίων αλλά λόγω ρευστότητας, αφού οι ναυτιλιακές καταθέσεις έχουν σε ένα μεγάλο βαθμό μεταφερθεί στο εξωτερικό. Η απάντηση όλων στην καινούργια πραγματικότητα πρέπει να είναι η εγρήγορση και η εξεύρεση δημιουργικών λύσεων. Η ΑΒΒ μέσω συνεργασιών με ξένα τραπεζικά ιδρύματα αλλά και σύναψη συμφωνίας αποκλειστικότητας με ένα private equity παραμένει ενεργή στην ναυτιλιακή χρηματοδότηση.

• Γιώργος Δούβρος, ιδρυτής της Chartworth Securities

Η συνεχιζόμενη μείωση της παραδοσιακής ναυτιλιακής χρηματοδότησης μέσω τραπεζικού δανεισμού έδωσε την δυνατότητα σε άλλους χρηματοπιστωτικούς φορείς να διεκδικήσουν ένα μέρος των $500 δις των αναγκών χρηματοδότησης της ναυτιλιακής βιομηχανίας! Την τελευταία 5ετια παρατηρήθηκε αύξηση συμμετοχής από Θεσμικά Κεφαλαία της Ιαπωνίας, Κορέας αλλά ειδικά της Κίνας όπου είτε με την μορφή Κρατικών Εγγυήσεων είτε με την μορφή Χρηματοδοτικών Μισθώσεων Leasing, δόθηκε η δυνατότητα χρηματοδότησης τόσο σε Νεότευκτα όσο και σε Μεταχειρισμένα για τους TopTier Πλοιοκτήτες! Τα Νέα Θεσμικά Πλαίσια της Κίνας υποβοηθούν την ουσιαστική ανάπτυξη των παραπάνω μορφών χρηματοδότησης για τις Εταιρίες όπου πληρούν τα αναγκαία κριτήρια!

Οι Δυτικές Αγορές συμμετείχαν και αυτές μέσω των CapitalMarkets χρησιμοποιώντας τις γνωστές τακτικές των Δημοσίων και ιδιωτικών Εκδόσεων Μετοχών και Ομολόγων στους Θεσμικούς Επενδυτές! Οι επενδύσεις περί των $35 δις της τελευταίας 5ετιας οδήγησαν μόνο σε λογιστικές ζημιές λόγο της παρατεταμένης κρίσης της ναυτιλιακής βιομηχανίας σύνολο της, όπου δεν κατάφερε να σημειώσει τις απαιτούμενες αποδόσεις για τους Θεσμικούς Επενδυτές!

Σήμερα, οι Θεσμικοί Επενδυτές εξακολουθούν να στηρίζουν την Ναυτιλιακή Χρηματοδότηση με διαφορετικά μοντέλα χρηματοδότησης! Αποτελούν την μοναδική για την ώρα και ουσιαστική λύση για τους Μικρομεσαίους Πλοιοκτήτες όπου αδυνατούν κατά συντριπτική πλειοψηφία να εξασφαλίσουν Τραπεζικό Δανεισμό και να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίας της αγοράς! Η ορθολογική εκμετάλλευση από τους Πλοιοκτήτες των Διαθεσίμων αυτών Κεφαλαίων απαιτεί μια άλλη χρηματοοικονομική δομή και αντιμετώπιση των συνθηκών της Αγοράς! Οι μικρομεσαίες ναυτιλιακές όπου θα τολμήσουν αλλά και θα εφαρμόσουν αυτές τις πρακτικές, θα αντλήσουν ρευστότητα και με σύμμαχο τους την αναμενόμενη βελτίωση χωρίς αυτό να σημαίνει την αλματώδη άνοδο, της ναυτιλιακής αγοράς θα καταφέρουν να εκμεταλλευτούν τις σημερινές ευκαιρίες και να συνεχίσουν την ανάπτυξη τους!

• ΔημήτρηςΒασιλάκος, συνιδρυτής Ship Finance Solutions

Ο Δημήτρης Βασιλάκος, συνιδρυτής της Ship Finance Solutions, υπογράμμισε ότι η αγορά της ναυτιλιακής χρηματοδότησης δεν βρίσκεται σε σημείο ισορροπίας. Όμιλοι/projects με μικρές διαφορές στην πραγματική τους πιστοληπτική ικανότητα, δανειοδοτούνται με μεγάλες διαφορές στην τιμολόγηση. Αυτό δεν μπορεί να κρατήσει επί μακρόν. Δύο είναι οι ουσιαστικές αλλαγές στην αγορά, κατέληξε: η μία ότι, πλέον, διαφορετικοί χρηματοδότες προσφέρουν διαφορετικά προϊόντα, που απευθύνονται σε διαφορετικά projects/πελάτες με συνέπεια να καθίσταται πολύ σημαντική η σωστή επιλογή του ενός από τον άλλον και η άλλη ότι, ενώ παλαιά η χρηματοδότηση βασιζόταν κυρίως στη μακρόχρονη σχέση μεταξύ χρηματοδότη/χρηματοδοτούμενου, η αγορά είναι πλέον περισσότερο ευκαιριακή.

• Κατερίνα Σταθοπούλου, εκτελεστική διευθύντρια InvestmentandFinance

Η Ναυτιλία είναι κλάδος εντάσεως κεφαλαίου. Οι τράπεζες ήτανε πάντα η κύρια πηγή χρηματοδότησης. Οι κεφαλαιαγορές και τα fund«είδαν φως και μπήκαν» στην ναυτιλία όταν τα νούμερα στα χρηματοοικονομικά μοντέλα τους δείχνανε κέρδη. Δηλαδή από το 2004 και μετά που όλοι ζήσαμε το υψηλότερο σημείο του κλάδου τα τελευταία 100 χρόνια. Πριν το 2004, οι χρηματοοικονομικές αγορές χαρακτήριζαν τη ναυτιλία ως GDP Business, δηλαδή χαμηλής απόδοσης επένδυση. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2016, όπου η ναυτιλιακή αγορά ήτανε στα χαμηλότερά της, δεν έγινε ούτε 1 IPO στη ναυτιλία. Η επιτυχία της Ελληνικής ναυτιλίας οφείλεται στις γρήγορες κινήσεις αγοραπωλησίας πλοίων που ξέρουν να κάνουν οι Έλληνες εφοπλιστές. Δεν φοβούνται να επενδύσουν όταν η ναυτιλία είναι σε χαμηλά επίπεδα. Οι κεφαλαιαγορές και οι εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης μέσω των fund δεν ταιριάζουνε σε όλους. Οι τράπεζες γνωρίζουν το κλάδο, και σε αντίθεση με τα fund, έχουν τη δυνατότητα να στηρίζουν τα δάνεια για περισσότερα από 5-7 χρόνια. Η ρευστότητα των τραπεζών θα βελτιωθεί και θα συνεχίσουν να χρηματοδοτούν τη ναυτιλία. Είμαι αισιόδοξη.

Ο κ. Ξηραδάκης, με την ιδιότητα του συμβούλου της China DevelopmentBank, αναφερόμενος στις προκλήσεις των καιρών προέβλεψε την επέκταση των κινεζικών Τραπεζών στην Ναυτιλία με πιο ασφαλής δομές διαχείρισης των πελατολογίων και των χαρτοφυλακίων τους αφού σταδιακά επέρχεται η ωριμότητά τουςστην εξιδεικευμένη αυτή αγορά, Τόνισε επίσης ότι τόσο οι εταιρίες leasingόσο και οι συμβατικές Κινέζικες τράπεζες στοχεύουν καθαρά στην ανάπτυξη της έκθεσης τους στην ελληνική ναυτιλία και βέβαια στην στήριξη της ναυπηγικής βιομηχανίας της ΛΔ της Κίνας,