Ναζιστική φρικαλεότητα

|> Στέλιος Κοπανίδης

ΕΠΕΤΕΙΟΣ |>Μεγάλη Παρασκευή σήμερα, ημέρα απόλυτου πένθους για τη Χριστιανοσύνη, καθώς κορυφώνεται το Θείο Δράμα, με την Ενάτη Ώρα ο Ιησούς να λέει το “Τετέλεσται” και η θεία ψυχή Του να κατεβαίνει στον Άδη. Η θλιβερότερη ημέρα του χρόνου, ημέρα περίσκεψης και περισυλλογής. Αλλά και μνήμης. Και επειδή οι μνήμες πρέπει να παραμένουν άσβεστες θα γυρίσουμε τον χρόνο πίσω, 73 χρόνια, Μεγάλη Παρασκευή του 1944, ακριβώς σαν σήμερα 14 Απριλίου. Ίσως η τραγικότερη Μεγάλη Παρασκευή της σύγχρονης Ελλάδας.

Το πρωί εκείνο έβρεχε, ο ουρανός ήταν κατασκότεινος. Στους δρόμους του Αγρινίου επικρατούσε νεκρική σιγή, που διακοπτόταν από τον πένθιμο ήχο των καμπάνων. Αυτή την πανανθρώπινη ημέρα επέλεξαν οι Γερμανοί κατακτητές, με την αρωγή των ντόπιων δωσίλογων συνεργατών τους, να επιτελέσουν άλλη μια φρικαλεότητα ως αντίποινα για το σαμποτάζ από τον ΕΛΑΣ σε τρένο που μετέφερε τρόφιμα και πολεμοφόδια στις δυνάμεις κατοχής.

Τρεις Ελληνες αγωνιστές, οι Αβραάμ Αναστασιάδης, Χρήστος Σαλάκος και Πάνος Σούλος, οδηγήθηκαν στην κεντρική πλατεία του Αγρινίου. Οι δωσίλογοι ταγματασφαλίτες αφού τους διαπόμπευσαν και τους χλεύασαν τους κρέμασαν στους φανοστάτες της πλατείας. Αλλοι 117, ανάμεσά τους μία γυναίκα και δύο Ιταλοί, οδηγήθηκαν πίσω από την εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Οι ριπές των πολυβόλων σκίασαν τον πένθιμο ήχο. Τα άψυχα σώματα 117 παλικαριών κείτονταν μπροστά στους φρεσκοσκαμμένους λάκκους. Οι εκτελεσθέντες παρέμειναν άταφοι για 36 ώρες, αφού τόσο έκριναν οι κατοχικές δυνάμεις ότι έπρεπε να μείνουν κρεμασμένα στους φανοστάτες της πλατείας τα κορμιά των τριών απαγχονισθέντων προς παραδειγματισμό. Την επόμενη ημέρα, Μεγάλο Σάββατο, οι 120 θάφτηκαν σε ομαδικό τάφο.

Η βροχή δεν σταμάτησε. Γυναίκες, παιδιά, γέροντες βγήκαν στους δρόμους. Στα μάτια τους ήταν έκδηλος ο τρόμος και τις καρδιές τους ράγιζε ο πόνος. Πόνος βουβός… Γρήγορα τα κακά νέα διαδόθηκαν σ΄όλη την πόλη του Αγρινίου και στις γύρω περιοχές. Η μυρωδιά του θανάτου απλωνόταν παντού. Τα ανοιξιάτικα λουλούδια στις αυλές των σπιτιών μύριζαν μπαρούτι και αίμα, το αίμα των αγωνιστών που κυλούσε για την ελευθερία της πατρίδας.

Οι σταγόνες της βροχής σιγά – σιγά έπεφταν σαν δάκρυα, σαν δάκρυα του ουρανού ανακατεμένα με εκείνα των χαροκαμένων μανάδων, των συζύγων, των αδελφών, των παιδιών, των φίλων. Δάκρυα που πότισαν τη γη. Ήλιος δεν βγήκε εκείνες τις ημέρες, ίσως κι αυτός ντρεπόταν να αντικρίσει τη φρίκη. “Κι ήταν το Αγρίνιο ολάκερο ένας Επιτάφιος, μ΄όλα του τα κεριά σβησμένα. Κι αντίς καμπάνες απ΄τον όρθρο ώς το σπερνό, ντουφεκιές ακούγονταν, κ΄οι κρεμασμένοι σάλευαν σαν καβαλάρηδες του ανέμου κ΄έφευγαν πάνω απ΄τον χρόνο” οι στίχοι του Γιάννη Ρίτσου για την τραγωδία του Αγρινίου, εκείνη τη Μεγάλη Παρασκευή 14 Απριλίου του 1944.

Εννέα ημέρες νωρίτερα οι κατακτητές είχαν διαπράξει άλλη μια φρικαλεότητα, στην Κλεισούρα της Καστοριάς. Εκτέλεσαν, αφού πρώτα βασάνισαν, 280 Ελληνες, ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά. Μέχρι και βρέφη κατέσφαξαν με τις ξιφολόγχες. Φεύγοντας από τη μαρτυρική κωμόπολη φρόντισαν να κάψουν και τα σπίτια, ολοκληρώνοντας την κτηνωδία τους. Ο πόνος και η οδύνη της Κλεισούρας ματαφερόταν στο Αγρίνιο και απλωνόταν σ΄όλη την Ελλάδα, τις άγιες εκείνες ημέρες της Χριστιανοσύνης.

Αγρίνιο, Κλεισούρα, Καλάβρυτα, Δίστομο, Κοκκινιά, Κάνδανος, Χορτιάτης, Κομμένο Αρτας, Λιγκιάδες Ιωαννίνων, Βιάννος… Μακρύς και ατέλειωτος ο κατάλογος της ναζιστικής θηριωδίας. Εγκλήματα ατιμώρητα, που καμιά πολεμική αποζημίωση κι αν δινόταν, δεν θα απάλυνε τον πόνο, δεν θα ξεχνούσε τον τρόμο και τη φρίκη. 73 χρόνια μετά οι ψυχές των θυμάτων ταξιδεύουν περιπλανώμενες στις γειτονιές των αγγέλων ζητώντας δικαίωση… Καλή Ανάσταση.