Εκείνα τα στερημένα χρόνια της δεκαετίας του΄50, όπως και σήμερα…

Μέρες της δεκαετίας του ΄50 θυμίζουν τα φετινά Χριστούγεννα, αλλά με στρας και αβεβαιότητα και όχι με θαλπωρή και ελπίδα… Τότε είχαμε μία γενιά χιλιοβασανισμένη από πολέμους και κατοχές, που άρχισε να μαζεύει τα κομμάτια της για να ανασάνει και να δημιουργήσει. Έτσι έχτισε το σήμερα με τις ανέσεις του. Τώρα έχουμε μία γενιά χορτασμένη από ένα υποτυπώδη πολιτισμό και παραφουσκωμένη από αναλώσιμα υλικά αγαθά, η οποία ξαφνικά βρέθηκε «εν κενώ» και ψάχνει να βρει την αναβάθμιση σε εκείνα που την υποβάθμισαν…

Ήρθαν τα Χριστούγεννα και αν δεν βλέπαμε λαμπιόνια, δένδρα και καμμιά φωτισμένη βιτρίνα, ίσως να περνούσαν απαρατήρητα. Κι αυτό, επειδή όταν λείπει η «ψυχή» από αυτές τις άγιες μέρες, όλα τα άλλα δεν είναι παρά μια σκηνή από αγιοβασιλιάτικο σόου.

Του Παντελή Ξανθίδη

Ας μην ψάχνουμε τα «πώς» και τα «γιατί», διότι όταν δεν τηρείται η παράδοση σε μία καθαρά παραδοσιακή (αλλά και θρησκευτική!) γιορτή, τότε δεν απομένει παρά η… γιορτούλα, άντε και το «κάψιμο» στα 32…

«Ξεφυλλίζοντας» διάφορες ιστοσελίδες, είδα μία απεικόνιση από το αναγνωστικό που είχαμε στην Α΄ Δημοτικού, τότε στα μέσα εκείνης της στερημένης δεκαετίας του ΄50. Μια «θύμηση» με τον Μίμη και την Άννα που πηγαίνουν με τους γονείς τους στην εκκλησία, χαράματα των Χριστουγέννων…

Τα Χριστούγεννα για τους τότε πιτσιρικάδες σήμαιναν πολλά πράγματα, τόσα που έτσι και τα πληροφορηθεί κάποιο παιδί τού σήμερα, θα μας κοιτάει περίεργα! Γιατί; Μα, πάνω απ’ όλα είχαμε τους κουραμπιέδες, τα μελομακάρονα και τα κάλαντα! Α, και κανένα παιχνιδάκι από τους πάγκους της Αιόλου, που συνοδεύονταν με λουκουμάδες από τον «Κρίνο»!

Όμως, Χριστούγεννα χωρίς εκκλησία ήταν ακατανόητα, ακόμη και για τους πλέον «μοντέρνους» της εποχής! Δηλαδή, όπως πάνε τώρα στην Ανάσταση, τότε πήγαιναν στην εκκλησία και τα Χριστούγεννα, αλλά χωρίς… φόρμες και ντεκολτέ, ίσως γιατί έκανε κρύο!

Πάντως η αλήθεια είναι ότι ήταν κάπως «καψωνάτη» η Θεία Λειτουργία των Χριστουγέννων, επειδή άρχιζε στις 5 το πρωί, που σήμαινε ότι όσοι εξ ημών είχαμε θητεύσει ως «παπαδάκια», έπρεπε να ξυπνούσαμε από τις τέσσερις! Δηλαδή, μία ώρα νωρίτερα απ’ ότι ξυπνούσαμε την παραμονή για να πάμε για τα κάλαντα! Και νά ΄χεις τη μάνα σου να σε ξυπνάει από τις τέσσερις και να σου λέει “Πέντε η ώρα… Άντε σήκω να πας στην εκκλησία“!…

Τι άλλο να θυμηθεί κανείς από εκείνα τα χρόνια… Το πρωί της παραμονής των Χριστουγέννων πηγαίναμε με τα τριγωνάκια μας για…

«Καλήν ημέραν άρχοντες
κι αν είναι ορισμός σας
Χριστού την θεία γέννηση
να πω στ΄ αρχοντικό σας…».

Το δε βράδυ τα μεγαλύτερα παιδιά, σε ομάδες των 10 ή και των… 20, φορούσαν περιβραχιόνια του Ερυθρού Σταυρού και γύριζαν τα σπίτια για να τραγουδήσουν…

«Ανοίξατε τη σάλα για να μπούμε
την όμορφη την Άγια αυτή βραδιά
το δέντρο του Χριστούλη μας να δούμε
που δώρα έχει γεμάτα τα κλαδιά…».

Βέβαια, το «παραδάκι» από τους νοικοκύρηδες έπεφτε μέσα στο ειδικά κατασκευασμένο για την περίσταση χαρτόκουτο με τον κόκκινο σταυρό του ΕΕΣ. Όμως, από την σχισμή επειδή δεν… χωρούσαν οι κουραμπιέδες, τους “καταπίναμε” κανονικότατα! Και αυτό ήταν… αρκετό!

Ποιους να πρωτοθυμηθεί κανείς; Τον Άρη με τη Λίντα, τον Νίκο με τη Ρούλα, τον Μιχάλη, τη Μαρία, τον Γιάννη, τον Γιώργο με τη Φωτούλα, τον Δημήτρη με την Άννα, τον Στέλιο με τον Τάκη και την Ντορέττα,  τον Νάκη με την Αυγούλα; Ή τον Λάκη και τον Νάσο που δεν πρόλαβαν να μεγαλώσουν…

Όσο μεγαλώνουμε, τόσο «μικραίνουν» και οι θύμησες. Μας γυρίζουν εκεί στα ξεχασμένα από τους… αιώνες παιδικά μας χρόνια. Μας «φοράνε» κοντά παντελονάκια και σοσόνια, ενώ ποτέ δεν μας αφήνουν παραπονούμενους, αφού φροντίζουν να μας ξυπνούν «αισθήσεις» και «γεύσεις», τόσο που να διερωτάσαι: Μπας και η φαντασία είναι πιο αληθινή από την πραγματικότητα; Γιατί, ώσπου να πεις «τώρα» το «τω» έχει φύγει, ενώ όταν φαντάζεσαι κάτι μένει όσο θέλεις! Κι όσο μεγαλώνουμε, λιγοστεύει το… “live” και αυξάνεται το “data”!…

Χριστούγεννα αύριο. Όπως και τότε… Όπως κάποτε στο μέλλον θα πούμε ένα «τότε» για τα φετινά Χριστούγεννα. Εκτός κι αν έρθουν όλα τούμπα και οι μέρες αυτές γίνουν ουσία χριστουγεννιάτικες και κάθε αναπόληση θα είναι λογοτεχνικός πλεονασμός! Ας μην το αποκλείουμε… Τα Χριστούγεννα μπορεί να κάνουν το θαύμα τους! Που λέει ο λόγος…