|> Μαρίνα Κουρμπέλα
marinakourbela@gmail.com

Αν υποθέσουμε, ότι το Ηνωμένο Βασίλειο επιλέξει, μετά την αποχώρησή του από την Ευρωπαϊκή Ένωση, να ενταχθεί στη Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών – ΕΖΕΣ (Free Trade Association – EFTA), και στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ), θα μπορεί να απολαμβάνει των προνομίων των τεσσάρων ελευθεριών της Ενιαίας Εσωτερικής Αγοράς της ΕΕ, της οποίας είναι και ένθερμος υποστηρικτής.

Υπενθυμίζεται, πως οι τρεις από τις τέσσερις χώρες- μέλη της ΕΖΕΣ, η Ισλανδία, το Λιχτενστάϊν και η Νορβηγία έχουν υπογράψει με την Ευρωπαϊκή Ένωση συμφωνία για τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου-ΕΟΧ. Η Ελβετία, τελικά δεν μετείχε στον ΕΟΧ, ενώ παραμένει μέλος της ΕΖΕΣ. Την Ελβετία θα μπορούσε κανείς να παρομοιάσει με το Ηνωμένο Βασίλειο, ως προς την πολιτική της κατ΄επιλογή συμμετοχής στις ρυθμίσεις που εφαρμόζονται σε έναν υπερεθνικό οργανισμό.

Η συμφωνία δημιουργίας του ΕΟΧ

Σκοπός της συμφωνίας, όπως αναφέρεται στο σχετικό κείμενο, είναι να προωθήσει τη συνεχή και ισόρροπη ενίσχυση των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων μεταξύ των συμβαλλομένων μερών, με ίσους όρους ανταγωνισμού και με την τήρηση των ιδίων κανόνων, με σκοπό τη δημιουργία ομοιογενούς Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου.

Για την επίτευξη των στόχων αυτών προβλέπεται σύμφωνα με τις διατάξεις της συμφωνίας:

α) η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων,

β) η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων,

γ) η ελεύθερη κυκλοφορία των υπηρεσιών,

δ) η ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων,

ε) τηνη καθιέρωση συστήματος που εξασφαλίζει τη μη στρέβλωση του ανταγωνισμού καθώς και την υπό ίσους όρους τήρηση των συναφών κανόνων, καθώς και

στ) η στενότερη συνεργασία σε άλλους τομείς, όπως η έρευνα και ανάπτυξη, το περιβάλλον, η εκπαίδευση και η κοινωνική πολιτική.

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ

Σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, μεταξύ άλλων προβλέπεται, ότι:

Άρθρο 8

1. Η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων μεταξύ των συμβαλλομένων μερών καθιερώνεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας συμφωνίας.

Για τη διεύρυνση των αποτελεσμάτων που επιτυγχάνονται με την παρούσα συμφωνία, τα συμβαλλόμενα μέρη θα συνεχίσουν τις προσπάθειες για να βελτιώσουν περαιτέρω και να απλουστεύσουν, από κάθε άποψη, τους κανόνες καταγωγής και να επεκτείνουν τη συνεργασία σε τελωνειακά θέματα.

Άρθρο 10

Οι τελωνειακοί δασμοί επί των εισαγωγών και των εξαγωγών, και όλες οι φορολογικές επιβαρύνσεις ισοδυνάμου αποτελέσματος, απαγορεύονται μεταξύ των συμβαλλομένων μερών. Με την επιφύλαξη των ρυθμίσεων που περιλαμβάνονται στο πρωτόκολλο 5, το ίδιο ισχύει για τους τελωνειακούς δασμούς ταμιευτικού χαρακτήρα.

Άρθρο 11

Οι ποσοτικοί περιορισμοί επί των εισαγωγών, καθώς και όλα τα μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος, απαγορεύονται μεταξύ των συμβαλλομένων μερών.

Άρθρο 12

Οι ποσοτικοί περιορισμοί επί των εξαγωγών καθώς και όλα τα μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος, απαγορεύονται μεταξύ των συμβαλλομένων μερών.

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

Άρθρο 28

1. Εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων μεταξύ των κρατών μελών της ΕΚ και των κρατών της ΕΖΕΣ.
2. Η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων συνεπάγεται την κατάργηση κάθε διάκρισης, λόγω ιθαγένειας μεταξύ των εργαζομένων των κρατών μελών της ΕΚ και των κρατών της ΕΖΕΣ, όσον αφορά την απασχόληση, την αμοιβή και τους άλλους όρους εργασίας και απασχόλησης.
3. Υπό την επιφύλαξη των περιορισμών που δικαιολογούνται από λόγους δημοσίας τάξεως, δημοσίας ασφαλείας και δημοσίας υγείας, η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων περιλαμβάνει το δικαίωμά τους:

α) να αποδέχονται κάθε πραγματική προσφορά εργασίας

β) να διακινούνται ελεύθερα, για το σκοπό αυτό, στο έδαφος των κρατών μελών της ΕΚ και των κρατών της ΕΖΕΣ

γ) να διαμένουν σε ένα από τα κράτη μέλη της ΕΚ ή της ΕΖΕΣ με σκοπό να ασκούν εκεί ορισμένη εργασία σύμφωνα με τις νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις που διέπουν την απασχόληση των εργαζομένων υπηκόων αυτού του κράτους

δ) να παραμένουν στο έδαφος ενός κράτους μέλους της ΕΚ ή της ΕΖΕΣ και μετά την άσκηση σε αυτό ορισμένης εργασίας.

4. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου δεν εφαρμόζονται προκειμένου περί απασχολήσεως στη δημόσια διοίκηση.
5. Οι ειδικές διατάξεις όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων περιλαμβάνονται σε παράρτημα της συμφωνίας

Άρθρο 29

Για την ελεύθερη κυκλοφορία των μισθωτών και μη μισθωτών εργαζομένων, τα συμβαλλόμενα μέρη εξασφαλίζουν, όπως προβλέπεται στο παράρτημα VI, στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης, για τους μισθωτούς και μη μισθωτούς εργαζόμενους καθώς και για τους εξ αυτών έλκοντας δικαιώματα ιδίως:

α) το συνυπολογισμό όλων των περιόδων που λαμβάνονται υπόψη από τις διάφορες εθνικές νομοθεσίες, για την κτήση και τη διατήρηση του δικαιώματος προς λήψη παροχής, όπως και για τον υπολογισμό του ύψους αυτών

β) την καταβολή των παροχών στα πρόσωπα που κατοικούν στα εδάφη των συμβαλλομένων μερών.

Άρθρο 30

Για να διευκολύνονται τα άτομα να αναλαμβάνουν και να ασκούν δραστηριότητες ως μισθωτοί και μη μισθωτοί εργαζόμενοι, τα συμβαλλόμενα μέρη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα, που περιέχονται στο παράρτημα VII, όσον αφορά την αμοιβαία αναγνώριση διπλωμάτων, πιστοποιητικών και άλλων τίτλων και το συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών, και διοικητικών διατάξεων στα συμβαλλόμενα μέρη, όσον αφορά την ανάληψη και την άσκηση δραστηριοτήτων από μισθωτούς και μη μισθωτούς εργαζόμενους.

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Άρθρο 31

1. Στα πλαίσια των διατάξεων της παρούσας συμφωνίας, δεν υπάρχουν περιορισμοί στην ελευθερία εγκατάστασης των υπηκόων ενός κράτους μέλους της ΕΚ ή της ΕΖΕΣ στο έδαφος οιουδήποτε άλλου από τα κράτη αυτά. Αυτή εκτείνεται επίσης στους περιορισμούς για την ίδρυση πρακτορείων, υποκαταστημάτων ή θυγατρικών εταιρειών από τους υπηκόους ενός κράτους μέλους της ΕΚ ή κράτους της ΕΖΕΣ που είναι εγκατεστημένοι στο έδαφος οιουδήποτε από τα κράτη αυτά.

Η ελευθερία εγκαταστάσεως περιλαμβάνει την ανάληψη και την άσκηση μη μισθωτών δραστηριοτήτων καθώς και τη σύσταση και τη διαχείριση επιχειρήσεων, και ιδίως εταιρειών κατά την έννοια του άρθρου 34, δεύτερο εδάφιο, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζονται από τη νομοθεσία της χώρας εγκατάστασης για τους δικούς της υπηκόους, με την επιφύλαξη των διατάξεων του κεφαλαίου 4.

2. Οι ειδικές διατάξεις όσον αφορά το δικαίωμα εγκατάστασης περιλαμβάνονται στα παραρτήματα VIII ώς XI.

Άρθρο 32

Εξαιρούνται από την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος κεφαλαίου, όσον αφορά το ενδιαφερόμενο συμβαλλόμενο μέρος, οι δραστηριότητες που συνδέονται, στο κράτος αυτό, έστω και περιστασιακά, με την άσκηση δημόσιας εξουσίας.

Άρθρο 33

Οι διατάξεις του παρόντος κεφαλαίου και τα μέτρα που λαμβάνονται δυνάμει αυτών δεν εμποδίζουν τη δυνατότητα εφαρμογής των νομοθετικών, κανονιστικών ή διοικητικών διατάξεων που προβλέπουν ειδικό καθεστώς για τους αλλοδαπούς υπηκόους και δικαιολογούνται από λόγους δημόσιας τάξεως, δημόσιας ασφαλείας και δημοσίας υγείας.

Άρθρο 34

Οι εταιρείες που έχουν συσταθεί σύμφωνα με τη νομοθεσία ενός κράτους μέλους της ΕΚ ή ενός κράτους της ΕΖΕΣ και οι οποίες έχουν την καταστατική τους έδρα, την κεντρική τους διοίκηση ή την κύρια εγκατάστασή τους στο έδαφος των συμβαλλομένων μερών, εξομοιώνονται, για τους σκοπούς του παρόντος κεφαλαίου, προς τα φυσικά πρόσωπα, που είναι υπήκοοι των κρατών μελών της ΕΚ ή των κρατών της ΕΖΕΣ.

Ως «εταιρείες» νοούνται οι εταιρείες αστικού ή εμπορικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των συνεταιρισμών και των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, εξαιρουμένων εκείνων που δεν επιδιώκουν κερδοσκοπικό σκοπό.

Άρθρο 35

Οι διατάξεις του άρθρου 30 εφαρμόζονται σε θέματα που καλύπτει το παρόν κεφάλαιο.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Άρθρο 36

1. Στο πλαίσιο των διατάξεων της παρούσας συμφωνίας, δεν επιβάλλονται περιορισμοί στην ελεύθερη παροχή υπηρεσιών στο έδαφος των συμβαλλομένων μερών, όσον αφορά τους υπηκόους των κρατών μελών της ΕΚ και των κρατών της ΕΖΕΣ, που είναι εγκατεστημένοι σε κράτος μέλος της ΕΚ ή κράτος της ΕΖΕΣ, άλλο από εκείνο του αποδέκτη της παροχής.
2. Οι ειδικές διατάξεις όσον αφορά την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών περιλαμβάνονται στα παραρτήματα της συμφωνίας

Άρθρο 37

Κατά την έννοια της παρούσας συμφωνίας, ως υπηρεσίες νοούνται οι κατά κανόνα αμειβόμενες παροχές, εφόσον δεν διέπονται από τις διατάξεις τις σχετικές με την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, των κεφαλαίων και των προσώπων.

Οι υπηρεσίες περιλαμβάνουν ιδίως:

α) βιομηχανικές δραστηριότητες

β) εμπορικές δραστηριότητες

γ) βιοτεχνικές δραστηριότητες

δ) δραστηριότητες των ελευθέρων επαγγελμάτων.

Με την επιφύλαξη των διατάξεων του κεφαλαίου 2, εκείνος που παρέχει υπηρεσία δύναται, για την εκτέλεση αυτής, να ασκεί προσωρινά τη δραστηριότητά του στο κράτος όπου παρέχεται η υπηρεσία, με τους ίδιους όρους που το κράτος αυτό επιβάλλει στους δικούς του υπηκόους.

ΚΕΦΑΛΑΙΑ

Άρθρο 40

Στα πλαίσια των διατάξεων της παρούσας συμφωνίας, δεν επιβάλλονται περιορισμοί μεταξύ των συμβαλλομένων μερών, στις κινήσεις κεφαλαίων που ανήκουν σε πρόσωπα που έχουν κατοικία σε κράτος μέλος της ΕΚ ή της ΕΖΕΣ ούτε διάκριση μεταχείρισης που βασίζεται στην ιθαγένεια ή στην κατοικία των μερών ή στον τόπο της επενδύσεως.

Άρθρο 41

Οι τρέχουσες πληρωμές που συνδέονται με τις κινήσεις εμπορευμάτων, προσώπων ή υπηρεσιών ή τις κινήσεις κεφαλαίων μεταξύ των συμβαλλομένων μερών, στα πλαίσια των διατάξεων της παρούσας συμφωνίας, ελευθερώνονται από όλους τους περιορισμούς.

Άρθρο 42

1. Δεν γίνονται διακρίσεις όταν εφαρμόζονται στις κινήσεις των κεφαλαίων που ελευθερώθηκαν, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας συμφωνίας, εσωτερικές ρυθμίσεις σχετικά με την κεφαλαιαγορά και το πιστωτικό σύστημα.
2. Τα δάνεια που προορίζονται για άμεση ή έμμεση χρηματοδότηση ενός κράτους μέλους της ΕΚ ή ενός κράτους της ΕΖΕΣ ή των περιφερειακών ή τοπικών αρχών αυτού, είναι δυνατό να εκδίδονται ή να τοποθετούνται σε άλλα κράτη μέλη της ΕΚ ή της ΕΖΕΣ, μόνον εφόσον συμφωνούν τα ενδιαφερόμενα κράτη.

Άρθρο 43

Στην περίπτωση που οι διαφορές μεταξύ των συναλλαγματικών ρυθμίσεων των κρατών μελών της ΕΚ και των κρατών της ΕΖΕΣ ενδέχεται να παροτρύνουν τα πρόσωπα τα οποία έχουν κατοικία σε ένα από τα κράτη αυτά, να χρησιμοποιούν τις διευκολύνσεις μεταφοράς κεφαλαίων στο έδαφος των συμβαλλομένων μερών, όπως προβλέπονται από το άρθρο 40, προς καταστρατήγηση των διατάξεων ενός των κρατών αυτών όσων αφορά τις κινήσεις κεφαλαίων προς ή από τρίτες χώρες, αυτό το συμβαλλόμενο μέρος δύναται να λάβει τα κατάλληλα μέτρα για να εξαλείψει τις δυσχέρειες αυτές.

Οι παρά λίγο εταίροι στην ΕΕ

Σημειώνουμε, πως τον Ιούνιο του 1994, επί Ελληνικής Προεδρίας στην ΕΕ υπογράφηκε στην Κέρκυρα στη διάρκεια της Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Συνθήκη προσχώρησης στην ΕΕ τεσσάρων χωρών, της Αυστρίας, της Σουηδίας, της Φιλανδίας και της Νορβηγίας. Ωστόσο, μετά το αποτέλεσμα ενός οριακά αρνητικού δημοψηφίσματος, η Νορβηγία δεν εντάχθηκε στην ΕΕ.

Σχετικά με την Ισλανδία, κατέθεσε αίτηση προσχώρησης στην ΕΕ το 2009, αλλά οι σχετικές διαπραγματεύσεις ανεστάλησαν το 2013.