“Σύμφωνα με μελέτη τα αιωρούμενα σωματίδια από καύσιμα της ναυτιλίας είναι υπεύθυνα για περίπου 60.000 πρόωρους θανάτους ετησίως”

|> Από το Παρατηρητήριο Πειραϊκής, εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση: Οι τελευταίες εξελίξεις με τις καταγγελίες από το Παρατηρητήριο Πειραϊκής και πολιτών για τις αέριες εκπομπές που προκαλούν ελλιμενισμένα κρουαζιερόπλοια και η κατεπείγουσα παραγγελία (17643/2021/09-06-2021) για ανακρίσεις που διέταξε ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών Πειραιά σχετικά με φερόμενη ρύπανση από το Κ/Ζ Norwegian Jade, αναδεικνύουν τη σοβαρότητα της κατάστασης που χρόνια τώρα απασχολεί τον Πειραιά.

Σύμφωνα με μελέτη (Corbett et al., 2007), τα αιωρούμενα σωματίδια από τα καύσιμα της ναυτιλίας είναι υπεύθυνα για περίπου 60.000 πρόωρους θανάτους ετησίως σε όλο τον πλανήτη από καρδιοαναπνευστικά προβλήματα και καρκίνο του πνεύμονα, με τους περισσότερους θανάτους να συμβαίνουν στις παράκτιες περιοχές .

Η ατμοσφαιρική ρύπανση θεωρείται πλέον ο πιο σημαντικός περιβαλλοντικός κίνδυνος για την υγεία στην Ευρώπη. Οι τελευταίες εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΕΑ) δείχνουν ότι τα σωματίδια (PM_2.5) εξακολουθούν να προκαλούν τις σημαντικότερες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, ιδιαίτερα όταν πολλοί άνθρωποι ζουν σε πόλεις, όπου η ατμοσφαιρική ρύπανση φτάνει σε υψηλά επίπεδα…

ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑ ΡΥΠΩΝ ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΡΥΠΟΥΣ ΤΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ

Η Carnival Corporation, η μεγαλύτερη εταιρεία πολυτελών κρουαζιερόπλοιων στον κόσμο, εκπέμπει σχεδόν 10 φορές περισσότερο οξείδιο του θείου (SOx) στις Ευρωπαϊκές ακτές από ότι τα 260 εκατομμύρια ευρωπαϊκά αυτοκίνητα (στοιχεία του 2017 από τη μελέτη του Sustainable Transport Group – Transport & Environment. Η Royal Caribbean Cruises, η δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο, υπολογίζεται ότι εκπέμπει σχεδόν 4 φορές περισσότερο οξείδιο του θείου (SOx) από ότι τα 260 εκατομμύρια ευρωπαϊκά αυτοκίνητα.

Οι εκπομπές SOx σχηματίζουν αερολύματα θειικών (SO₄) που αυξάνουν τους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και συμβάλλουν στην οξίνιση σε χερσαία και υδρόβια περιβάλλοντα. Η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα, ακολουθούμενη από τη Γαλλία και τη Νορβηγία, είναι οι ευρωπαϊκές χώρες που εκτίθενται περισσότερο σε ατμοσφαιρική ρύπανση SOx από τα κρουαζιερόπλοια.

ΣΤΑΘΜΟΙ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΡΥΠΩΝ ΣΤΑ ΛΙΜΑΝΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Όλες οι ανωτέρω πόλεις εφαρμόζουν εδώ και πολύ καιρό μια στρατηγική παρακολούθησης και μείωσης των ατμοσφαιρικών εκπομπών στα λιμάνια τους, με το να λειτουργούν ένα δίκτυο μετρητικών σταθμών. Έτσι η Βαρκελώνη έχει 11 τέτοιους σταθμούς οι οποίοι μετράνε 10 ρύπους συμπεριλαμβανομένων και του βενζολίου.

Η Πάλμα ντε Μαγιόρκα, πρωτεύουσα των Βαλεαρίδων Νήσων (Islas Baleares) έχει 3 σταθμούς στο λιμάνι σε σύνολο 7 σταθμών στο μεγαλύτερο νησί την Μαγιόρκα. Στο σύνολο των νησιών που αποτελούν το σύμπλεγμα με συνολική έκταση περίπου τα 4.992 τ.χλμ και πληθυσμό περίπου 1.100.000 κατοίκους, οι σταθμοί αριθμούν τους 13 !. Το Southampton έχει 4 αυτόματους σταθμούς μέτρησης και η Βενετία 8. Όλοι οι παραπάνω σταθμοί παρακολουθούν τους βασικούς ρύπους (NOx, SO₂, O₃, CO, CO₂, βενζόλιο, ΡΜ₁₀, ΡΜ_2,5 ).

Η Ελληνική πραγματικότητα είναι αποκαρδιωτική

Ο Πειραιάς, ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Μεσογείου, έχει έναν και μόνο σταθμό μέτρησης της ποιότητας του αέρα, ενταγμένο στο Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης (ΕΔΠΑΡ), ο οποίος μάλιστα είναι σταθμός κυκλοφορίας και όχι υποβάθρου, μη εξειδικευμένος στην παρακολούθηση των εκπομπών από τη ναυτιλιακή δραστηριότητα του λιμένος. Με βάση τις απαιτήσεις της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών ‘Όρων (ΑΕΠΟ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος (ΥΠΕΝ) θα έπρεπε να λειτουργεί ακόμα ένας σταθμός στον Αγ. Διονύσιο, με ευθύνη της ΟΛΠ Α.Ε. και να μετράει ΝΟx, SO₂, CO, O₃, PM₁₀, πτητικές οργανικές ενώσεις, όχι όμως των πιο επιβλαβών για την υγεία σωματιδίων ΡΜ_2,5. Τα δεδομένα αυτού του σταθμού αναζητούμε έτσι ώστε να εκτιμήσουμε τις ατμοσφαιρικές εκπομπές της ναυτιλίας στον Πειραιά. Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει εφικτό να τα βρούμε. !

ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΠΟΕΚΤΙΜΑΤΑΙ

Είναι φανερό ότι υπάρχουν εργαλεία που μπορούν να μας δώσουν τις ποσότητες ατμοσφαιρικών ρύπων που εκλύονται από τα πλοία στα λιμάνια, όπως επίσης και το κόστος που επιφέρουν αυτές οι εκπομπές στην κοινωνία και την πόλη – λιμάνι. Είναι αξιοπερίεργο που η κατατεθειμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την ατμοσφαιρική ρύπανση στο λιμάνι του Πειραιά δεν αναφέρεται σε αυτά αλλά αντιθέτως βασίζεται σε 4 μόνο μετρήσεις και τη χρήση μοντέλων διασποράς, παραβλέποντας τόσο τις ποσότητες όσο και τις επιπτώσεις (κοινωνικές) των παραγόμενων ρύπων.

Παρόμοια υποεκτίμηση και στην μόλις κατατεθείσα Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), για την οποία έχει αρχίσει η διαβούλευση. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι ότι ούτε το Τμήμα Αδειοδοτήσεων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) θεωρεί σημαντική αυτή την προσέγγιση. Δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται για τις σημαντικές επιπτώσεις (της τάξεως των δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ) των ανωτέρω ρύπων, ούτε έχει προσδιορίσει σαφή χρονοδιαγράμματα και δεσμευτικές προδιαγραφές σε ότι αφορά στις λύσεις που τόσο εύκολα γράφονται στις ΜΠΕ (π.χ. παροχή ηλεκτρικής ενέργειας από τη ξηρά, κλπ.). Είναι πλέον σαφές ότι τέτοιες «λύσεις» χωρίς οικονομοτεχνικές μελέτες και πρόγραμμα υλοποίησης, προσφέρονται γενικώς για να θολώσουν την σοβαρή αυτή κατάσταση της υποβάθμισης της ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΩΝ ΡΥΠΩΝ ΤΗΣ ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑΣ

Πόσο πληρώνει η τοπική κοινωνία για κάθε επιβάτη της κρουαζιέρας; Ποιο είναι το κοινωνικό κόστος της κρουαζιέρας υπολογιζόμενο σε χαμένες εργατοώρες, φάρμακα, και εισαγωγές στο νοσοκομείο (νοσήλια); Σύμφωνα με έρευνες οι οποίες; Χρησιμοποίησαν δυο δύο μεθοδολογίες υπολογισμού του κοινωνικού κόστους ( CAFÉ (Clean Air for Europe) )και (NEEDS (New Energy Externalities Development for Sustainability))υπολογίστηκε ότι για το έτος –χρονιά ύφεσης της κρουαζιέρας- το κοινωνικό κόστος από τη δραστηριότητα των κρουαζιερόπλοιων στο λιμάνι του Πειραιά αγγίζει τα 16,5 εκατομμύρια ευρώ ή 10,4 ευρώ ανά επιβάτη κρουαζιέρας..

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ ΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ;

Τελικά, μετά από όλα αυτά, ένα βασικό ερώτημα απασχολεί τους Πειραιώτες : Ποιος θα αντιμετωπίσει με σοβαρότητα, υπευθυνότητα καi σεβασμό το θέμα της Δημόσιας Υγείας στην πόλη ; Γιατί δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους Περιφέρεια και Δήμος να προστατεύουν την υγεία των πολιτών ; Η Περιφέρεια Θεσσαλίας έχει δείξει το δρόμο, αγοράζοντας 6 σταθμούς μέτρησης, για να εγκαταστήσει σε πόλεις που αποδεδειγμένα δεν αντιμετωπίζουν τα τεράστια προβλήματα του Πειραιά και της ευρύτερης περιοχής.