Τι ειπώθηκε

|> Με ενδιαφέρουσες προτάσεις, απόψεις και καταθέσεις, από επιφανείς Έλληνες και ξένους ομιλητές διεξήχθη χθες το συνέδριο του “Economist” στην αίθουσα “Δημήτρης Μητρόπουλος” του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, με θέμα: “A World in Transition – The New Jobs-The New Skills – Predicting the future in unpredictable times” (“Ένας κόσμος σε μετάβαση – Η Νέα Εργασία-Οι Νέες Δεξιότητες – Προβλέποντας το μέλλον σε απρόβλεπτες περιόδους”). Ακολουθεί περίληψη των όσων ειπώθηκαν:

John Andrews, consultant Editor, The Economist
Η αναζήτηση ταλέντων αποτελεί σήμερα παγκόσμιο ζήτημα και σίγουρα δεν είναι θέμα γεωγραφίας, υπογράμμισε ο consultant editor του Economist και πρόεδρος του συνεδρίου “The New Jobs-The new Skills” John Andrews, επισημαίνοντας ερωτήματα τα οποία εγείρουν οι σημερινές προκλήσεις για την ανθρωπότητα: «Ποιες θα είναι οι νέες δουλειές; Πώς θα εξελιχθεί η τεχνητή νοημοσύνη και τι θα σημαίνει για τον άνθρωπο; Ποιος θα είναι ο κοινωνικός αντίκτυπος σε μια εποχή που απαιτούνται υψηλότερες δεξιότητες από διαιρεμένες κοινωνίες με έντονες ανισότητες;».

Κώστας Αξαρλόγλου, πρύτανης και καθηγητής διεθνών επιχειρηματικών σχέσεων, ALBA Graduate Business School, The American College of Greece
«Οι τεχνολογικές εξελίξεις που χθες ήταν επιστημονική φαντασία σήμερα είναι πραγματικότητα», ανέφερε χαρακτηριστικά στο συνέδριο του Economist με θέμα “The New Jobs-The new Skills” ο πρύτανης και καθηγητής διεθνών επιχειρηματικών σχέσεων του ALBA Graduate Business School, The American College of Greece Κώστας Αξαρλόγλου, υπογραμμίζοντας τις προκλήσεις που δημιουργούν παράμετροι όπως η τεχνητή νοημοσύνη και ο κοινωνικός της αντίκτυπος. «Οι δεξιότητες που χρειαζόμαστε είναι εντελώς διαφορετικές απ’ ό,τι μέχρι τώρα» και «η αντίδρασή μας στις εξελίξεις θα είναι η ικανότητά μας να μαθαίνουμε», σημείωσε ο κ. Αξαρλόγλου.

Κώστας Γαβρόγλου, υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων
«Υπάρχουν εμμονές που έχουν απομονώσει πολλές φορές τα Ανώτατα  Εκπαιδευτικά Ιδρύματα από αυτό που γίνεται γύρω τους και εμμονές που θεωρούν ότι μόνο η μονοσήμαντη σχέση της Ανώτατης Εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, θα λύσει τα προβλήματα, χωρίς να είναι σαφές ποια είναι αυτά τα προβλήματα», υποστήριξε ο Κώστας Γαβρόγλου.

Ο κ. Γαβρόγλου μίλησε για «απαράδεκτα πολιτικά παιχνίδια που παίχτηκαν στο κομμάτι των ΤΕΙ» και εξέφρασε την εκτίμηση ότι «είναι μόνο στα χαρτιά αυτή η δήλωση ότι έχουν πολύ πιο άμεση σχέση με την αγορά εργασίας από ό,τι τα Πανεπιστήμια». Στο πλαίσιο αυτό, ανέφερε ότι δημιουργήθηκαν πάρα πολλά Τμήματα χωρίς κανένα προγραμματισμό, σχεδόν με αποκλειστικό κριτήριο τοπικά συμφέροντα.

«Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να δούμε ποια Τμήματα των ΤΕΙ έχουν στο μεταξύ γίνει de facto πανεπιστημιακά Τμήματα, να αρχίσουν συνέργειες με τα Πανεπιστήμια αυτών των Τμημάτων και τα υπόλοιπα Τμήματα να θεωρηθούν, μέσα από διαδικασίες αξιολόγησης, ότι έχουν κλείσει τον ιστορικό τους κύκλο. Κανείς βεβαίως δεν θα χάσει τη δουλειά του», σημείωσε ο κ. Γαβρόγλου.

Ο ίδιος εξέφρασε την άποψη ότι οι νέες κοινωνικές προκλήσεις από την εξέλιξη της τεχνολογίας «είναι αντιμετωπίσιμες μόνο με το να πάρουν οι ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες τον ρόλο που πρέπει και την νομιμοποίηση που πρέπει να έχουν σε μια κοινωνία».

Νίκη Κεραμέως, Βουλευτής Επικρατείας, τομεάρχης Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων της Νέας Δημοκρατίας
Την άποψη ότι η μεγαλύτερη παθογένεια που αντιμετωπίζει σήμερα η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι η αδυναμία ουσιαστικής σύνδεσης με την αγορά εργασίας εξέφρασε η Νίκη Κεραμέως. Στο πλαίσιο αυτό, επικαλέστηκε το εξής παράδοξο: «Από τη μία έχουμε εξαιρετικά υψηλά ποσοστά ανεργίας και δη όσον αφορά τους νέους ηλικίας 15 με 24 η ανεργία σκαρφαλώνει στο 45%, και από την άλλη ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων σήμερα δυσκολεύεται να βρει και να προσλάβει εξειδικευμένο προσωπικό που χρειάζεται».

Όπως είπε η κα Κεραμέως, οι προσφερόμενες θέσεις στα Ανώτατα Ιδρύματα αλλά και οι επιλογές των νέων δεν έχουν επί της ουσίας αλλάξει. Επίσης, στα ΑΕΙ σχεδόν ένας στους δυο φοιτητές φοιτούν σε τρεις βασικές γενικές κατευθύνσεις: ανθρωπιστικές επιστήμες, κοινωνικές επιστήμες και επιστήμες εκπαίδευσης. Την ίδια ώρα, στον τομέα της πληροφορικής κατευθύνεται μόλις το 4% των φοιτητών, παρά την ιδιαίτερα υψηλή ζήτηση στην Ελλάδα και την πρόβλεψη για 750.000 κενές θέσεις εργασίας στην Ευρώπη έως το 2020.

Η ίδια παρατήρησε ότι οι απόφοιτοι, οι οποίοι συχνά αποφοιτούν από σχολές με ισχυρό θεωρητικό υπόβαθρο, συχνά δεν έχουν έρθει σε επαφή με την πρακτική εφαρμογή της επιστήμης τους. Προέτρεψε δε «να σκεφτούμε όλοι φεύγοντας από εδώ σήμερα ποια επαγγέλματα θα έχουν ζήτηση το έτος 2033». Γιατί το έτος 2033; «Επειδή τότε είναι που θα αποφοιτούν από το πανεπιστήμιο τα παιδιά τα οποία είναι σήμερα στην Α’ Δημοτικού».

Δημήτρης Νανόπουλος, Καθηγητής Φυσικής Υψηλών Ενεργειών, Πανεπιστήμιο Texas A&M, τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
«Τα πράγματα δεν μπορούν να παραμείνουν τα ίδια, ενώ όλα έχουν αλλάξει. Η χώρα θα έπρεπε να είναι παράδεισος γνώσης, με λίστες αναμονής για τα ελληνικά πανεπιστήμια», σημείωσε ο κ. Νανόπουλος.

Αναφορικά με το brain drain τόνισε πως «πρέπει να αφήσουμε τους νέους να κάνουν αυτό που θέλουν, να ακολουθήσουν τον τρόπο τους». Υπογράμμισε δε ότι η ελληνική διασπορά διαδραματίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο ως τέτοια.

«Ο κόσμος δεν καταλαβαίνει τι συμβαίνει, είναι μπερδεμένος, κι αυτό ορισμένοι το εκμεταλλεύονται», τόνισε ο κ. Νανόπουλος, αναφερόμενος αφενός στις ραγδαίες επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις, αφετέρου στο φαινόμενο του λαϊκισμού, «τόσο από τα δεξιά όσο και από τα αριστερά».

Manuel Trajtenberg, Καθηγητής Οικονομικών, Tel Aviv University
Μια κρίση συνιστά μια τεράστια ευκαιρία να τα «διαλύσει» κανείς όλα και να τα κτίσει από την αρχή, ανέφερε χαρακτηριστικά στο συνέδριο του Economist με θέμα “The New Jobs-The New Skills” ο Manuel Trajtenberg, με το βλέμμα στην ελληνική περίπτωση.

Ευρύτερα, ο κ. Trajtenberg αναφέρθηκε σε προηγούμενες τεχνολογικές «επαναστάσεις», τονίζοντας ότι η απασχόληση δεν μειώθηκε, αλλά σε βάθος χρόνου αντιθέτως αυξήθηκε. Βεβαίως, ο ίδιος αναγνώρισε ότι τα στάδια μετάβασης είναι κάθε φορά επώδυνα, με κερδισμένους και χαμένους.

Ο κ. Trajtenberg υπογράμμισε ότι βρισκόμαστε σε μια περίοδο κατά την οποία οι μηχανές εισέρχονται στη φάση της πρόληψης και της λήψης αποφάσεων. «Οι επιπτώσεις μπορεί να είναι τεράστιες», τόνισε, μιλώντας για την ανάγκη η προσοχή να επικεντρωθεί σε αυτούς που προσωρινά χάνουν από τις ραγδαίες εξελίξεις, καθώς και στην προώθηση νέων επαγγελματικών κατευθύνσεων ως προσαρμογή στα δεδομένα, φέρνοντας το παράδειγμα της προσωπικής φροντίδας, ιδίως στον τομέα της υγείας.

David Horner, πρόεδρος, American College of Greece
Τα δύο βασικά σημεία που προκύπτουν από την «επιτυχία του ACG στην προσέλκυση φοιτητών στην Ελλάδα» παρέθεσε κατά την εισήγησή του στο συνέδριο ο David Horner.

1. Η Ελλάδα είναι ένας εγγενώς ελκυστικός εκπαιδευτικός προορισμός – για όλους τους λόγους που γνωρίζουμε, συμπεριλαμβανομένης της ιστορίας, του πολιτισμού, της φήμης, της θέσης και του καιρού.
2. Η εγγενής ελκυστικότητα της Ελλάδας πρέπει να συνδυαστεί με μια διεθνώς αξιόπιστη, ανταγωνιστική, συνολική εκπαιδευτική προσφορά.

«Εάν στο μέλλον το ελληνικό σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης καταφέρει να ευθυγραμμιστεί με τις προσδοκίες των πολιτών που ανά τον κόσμο μετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία παγκοσμίως, τότε η ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση θα μπορούσε να ακολουθήσει τον τουρισμό ως βασικό μοχλό της ελληνικής οικονομίας. Η εμπειρία του ACG κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα ετών αποδεικνύει ότι όχι μόνο μια τέτοια ευθυγράμμιση είναι δυνατή αλλά επίσης ρίχνει φως σε τουλάχιστον κάποιο κομμάτι της πορείας που, αν ακολουθηθεί, θα εξασφαλίσει την επιτυχία», ανέφερε χαρακτηριστικά o κ. Horner.

Ερνέστος Παναγιώτου, Partner, McKinsey & Company
Ορισμένες από τις «δυνάμεις οι οποίες αλλάζουν τον κόσμο μας» παρέθεσε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του Economist με θέμα “The New Jobs-The New Skills” o Ερνέστος Παναγιώτου, όπως η ψηφιακή οικονομία, η τεχνητή νοημοσύνη, το internet of things και η ρομποτική.

Οι εξελιξεις αυτές θα επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία και αγορά εργασίας. Πολλές δραστηριότητες που σήμερα εκτελούνται από ανθρώπινο δυναμικό θα αυτοματοποιηθούν οδηγώντας σε απώλειες θέσεων εργασίας. Παράλληλα, νέες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν σε τομείς που απαιτούν νέες δεξιότητες, και ως αποτέλεσμα της περαιτέρω ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας και της παγκόσμιας οικονομίας.

Για τη βέλτιστη αξιοποίηση των ευκαιριών που δημιουργούν οι τεχνολογικές αλλαγές και την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων στην αγορά εργασίας, ο Ερνέστος Παναγιώτου προέτρεψε στην εστίαση σε στρατηγικούς τομείς που καλύπτουν τόσο την παλαιά όσο και την νέα οικονομία (digital και analytics), στη δημιουργία προσαρμοσμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε σκληρές δεξιότητες (π.χ. STEM- επιστήμες, τεχνολογία, μηχανική και μαθηματικά) αλλά και σε ήπιες δεξιότητες που έχει αποδειχθεί ότι φέρνουν την επιτυχία, και στην αξιοποίηση της τεχνολογίας για καλύτερη διαχείριση την προσφοράς και της ζήτησης στην αγορά εργασίας.

Παύλος Μυλωνάς, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος, Εθνική Τράπεζα
«Η χαμηλή ανεξαρτησία των πανεπιστημίων της χώρας εμφανίζεται ως ο κύριος λόγος για την μικρό αριθμό εισροών φοιτητών στην Ελλάδα», τόνισε ο Παύλος Μυλωνάς.

Ο κ. Μυλωνάς παρατήρησε ότι τις τελευταίες δεκαετίες έχει καταγραφεί μια εντυπωσιακή αύξηση στην παγκόσμια κινητικότητα των φοιτητών, με την Ασία να διαδραματίζει ρόλο κινητήριας δύναμης. Η Ελλάδα όμως έχει επηρεαστεί αρνητικά από την παγκόσμια τάση της αυξανόμενης κινητικότητας των φοιτητών, καθώς έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά εκροών και ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά εισροών.

Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Μυλωνάς προέκρινε την εφαρμογή μιας δραστικής αλλαγής του θεσμικού πλαισίου και την κεφαλαιοποίηση της ακαδημαϊκής αριστείας της ελληνικής διασποράς, ως παράγοντες οι οποίοι θα ήταν σε θέση να αναβαθμίσουν την Ελλάδα ως κόμβο υψηλής εκπαίδευσης της ευρύτερης περιοχής. Εξάλλου, όπως είπε, μια μεταρρύθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης θα παρείχε μια ισχυρή ώθηση της ελληνικής οικονομίας.

Steve Wells, Global futurist, COO, Fast Future, UK
Το μέλλον εξαρτάται από την κρατική πολιτική αλλά και από το πώς οι επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται την κοινωνική ευθύνη τους υπογράμμισε ο Steve Wells, global futurist και COO της Fast Future του Ην. Βασιλείου. Οι άνθρωποι έχουν αρχίσει, επεσήμανε, να εξελίσσονται μαζί με τις μηχανές, μιλάμε πλέον για ανθρώπινη βελτίωση, και όχι απλώς για αλλαγές στην τεχνολογία. Το να παραμένουμε στάσιμοι δεν είναι επιλογή. Αποφασιστικής σημασίας για την προσαρμογή στις αλλαγές θα είναι ο ρόλος της ηγεσίας, τόνισε χαρακτηριστικά.
Μίνως Γαροφαλάκης, διευθυντής, Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστημάτων, ATHENA RC, Καθηγητής,  τμήμα Ηλεκτρονικών Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών Πολυτεχνείο Κρήτης
Έμφαση σε δύο τεχνολογίες που αλλάζουν γρήγορα τον κόσμο, την τεχνητή νοημοσύνη (AI) και τα big data έδωσε κατά την ομιλία του στο συνέδριο του Economist ο Μίνως Γαροφαλάκης. Υπάρχουν ήδη εργασίες στις οποίες η AI αποδίδει καλύτερα από τον άνθρωπο. Οι προϋποθέσεις που έδωσαν τη δυνατότητα στην ΑΙ να εξελιχθεί τώρα είναι το deep learning, οι πλατφόρμες cloud και τα big data, σύμφωνα με  τον κ. Γαροφαλάκη.

Νίκος Μυλωνόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής ψηφιακού επιχειρείν, ALBA Graduate Business School, The American College of Greece
Οι περισσότερες αποφάσεις θα λαμβάνονται πλέον από τους υπολογιστές και εμείς θα πρέπει να προσαρμοστούμε σε αυτό, ανέφερε από το βήμα του Economist ο Νίκος Μυλωνόπουλος. Το ερώτημα είναι πώς να σχεδιάσουμε την τεχνολογία ώστε να βοηθά τους ανθρώπους να είναι πιο ανθρώπινοι. Πρέπει να σχεδιάσουμε από τώρα τι είδους εργασία θέλουμε να συνεχίσουν να την κάνουν οι άνθρωποι και ποιες μπορούμε να αφήσουμε στα ρομπότ, ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μυλωνόπουλος.

Άκης Σκέρτσος, γενικός διευθυντής του ΣΕΒ
Το μήνυμα ότι οι νέες θέσεις εργασίας και τα νέα επαγγέλματα που συνδέονται με τις νέες  τεχνολογίες, την ψηφιοποίηση της οικονομίας και την 4η βιομηχανική επανάσταση «δεν είναι μέρος του προβλήματος αλλά μέρος της λύσης» για την ελληνική οικονομία  και την αγορά εργασίας έστειλε μέσα από το συνέδριο του Economist ο Άκης Σκέρτσος.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Σκέρτσος έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου: «Η Ελλάδα, εν μέσω διεθνών τεχνολογικών και παραγωγικών ανακατατάξεων, κινδυνεύει κυρίως από το να εγκλωβιστεί και να καθηλωθεί, στις χώρες περιορισμένης παραγωγικής βάσης, χαμηλής προστιθέμενης αξίας, χαμηλών ειδικοτήτων και χαμηλών μισθών».

Σημείωσε δε πως η επαναβιομηχάνιση συνεπώς της ελληνικής οικονομίας αποτελεί όρο επιβίωσης και ανάπτυξης. Ειδάλλως, «κινδυνεύουμε με οικονομικό μαρασμό και περιθωριοποίηση, αν δεν ανεβούμε στο τρένο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης».

Ιωάννα Τσίτουρα, chief HR Officer, Wind Hellas
Στον ανατρεπτικό ρόλο της τεχνολογίας επικεντρώθηκε η Ιωάννα Τσίτουρα. Πρέπει να μάθουμε να προσαρμοζόμαστε στις ανατροπές. Οι επιπτώσεις της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης είναι ήδη εδώ, ανέφερε η κ. Τσίτουρα, είναι τεκτονικές και πολυεπίπεδες. Θα δημιουργηθούν νέα επαγγέλματα και νέες θέσεις εργασίας στη θέση αυτών που χάνονται. Η κ. Τσίτουρα τόνισε ότι έχουμε πολλούς λόγους να ελπίζουμε ότι θα τιθασεύσουμε την εξέλιξη προς όφελος του ανθρώπου.

Μανώλης Βλατάκης, Βραβευμένος με το χάλκινο μετάλλιο στον Διεθνή Διαγωνισμό Αεροδιαστημικής της NASA
Στην κεντρική ιδέα της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και στο γιατί αυτή εξελίχθηκε στην εποχή μας επικεντρώθηκε κατά την παρουσίασή του στο συνέδριο του Economist “The New Jobs-The New Skills” o Μανώλης Βλατάκης. Τα μηχανήματα εξαρτώνται από την «εκπαίδευση» που θα τους δώσουμε. Η βάση αυτής της εκπαίδευση είναι τα data. Έδωσε παραδείγματα του πώς μπορεί να αξιοποιηθεί η AI σε διάφορους τομείς. Η ΑΙ μπορεί να κάνει τη ζωή μας καλύτερη, αλλά υπάρχουν αντιφάσεις. Άνθρωποι που χάνουν τη δουλειά τους λόγω της τεχνολογίας θα μπορούσαν να συνεχίσουν να προσφέρουν την εμπειρία τους, είπε χαρακτηριστικά ο Μανώλης Βλατάκης.

Πέτρος Ψύλλος, φοιτητής επιστήμης των Υπολογιστών, εφευρέτης του MATIA
«Η επιτυχία εξαρτάται σήμερα περισσότερο από την ατομική σκέψη παρά από τον τόπο γέννησης, την καταγωγή ή την ηλικία. Δεν χρειάζεται να δραπετεύσεις στο τέλος του κόσμου προκειμένου να κάνεις τον κόσμο να μάθει για σένα», ανέφερε χαρακτηριστικά σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα που έστειλε στο συνέδριο του Economist με θέμα “The New Jobs-The New Skills” ο φοιτητής επιστήμης των υπολογιστών και εφευρέτης του ΜΑΤΙΑ Πέτρος Ψύλλος.

Ο ίδιος επεσήμανε ορισμένα χαρακτηριστικά τα οποία κατά τη γνώμη του αυξάνουν την πιθανότητα επιτυχίας: πάθος, έλλειψη φόβου αποτυχίας, συνέπεια και soft skills.

Νίκος Μωραϊτάκης, διευθύνων σύμβουλος, Workable
«Τα startups από μόνα τους δεν φέρνουν ανάπτυξη» υπογράμμισε ο Νίκος Μωραϊτάκης. Αναρωτήθηκε αν υπάρχει στην Ελλάδα συζήτηση για τις αλλαγές που έρχονται, όπως οι αλλαγές στις πόλεις από την αυτόνομη οδήγηση. Όσον αφορά τα startups, σημαντικό είναι ότι σε αυτά γίνεται συζήτηση για τέτοια ζητήματα, καθώς ανταγωνίζονται με άλλα startups στο εξωτερικό. Τα startups βοηθούν στο να υπάρξουν άνθρωποι που θα είναι ικανοί να διαχειριστούν το μέλλον, υπογράμμισε ο CEO της Workable.

Enon Landenberg, founder, dreamer, doer, sFBI
Στην ανάγκη κατανόησης των αλλαγών που βρίσκονται σε εξέλιξη επικεντρώθηκε ο ιδρυτής της sFBI Enon Landenberg σε εισήγηση που παρέθεσε στο συνέδριο. Οι νέοι άνθρωποι σήμερα είναι όμοιοι σε όλες τις χώρες, ζούμε σε έναν κόσμο χωρίς σύνορα. Αναφέρθηκε στο πώς η διάδοση της γνώσης μέσω του Internet επηρεάζει, μεταξύ άλλων, τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια, ή πώς ανατρέπει την αυθεντία του εκπαιδευτικού συστήματος. Τόνισε ότι όλα τα επαγγέλματα θα αλλάξουν και ότι πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι ώστε να προσαρμοστούμε στις αλλαγές.

Ισίδωρος Σιδερίδης, επιχειρηματίας, συνιδρυτής, SiEBEN, InEdu, Pobuca
Στις τεχνολογίες CRΜ, στις οποίες ειδικεύεται η εταιρεία του, δίνοντας ένα παράδειγμα για το πώς η κρίση μπορεί να παρακινήσει σε νέα εγχειρήματα αναφέρθηκε ο Ισίδωρος Σιδερίδης. Συγκεκριμένα, περιέγραψε το πώς το cloud business μπορεί να βοηθήσει και να συνεργαστεί με το παραδοσιακό, συμβατικό επιχειρείν.

Νέλλη Τζάκου-Λαμπροπούλου, γενική διευθύντρια Λιανικής Τραπεζικής, Εθνική Τράπεζα
Tην ανάγκη για μια αποτελεσματικότερη διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και την ψηφιακή οικονομία, μέσα από τη στενότερη συνεργασία της πολιτείας με τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα και τις επιχειρήσεις, επεσήμανε η Νέλλη Τζάκου-Λαμπροπούλου, τονίζοντας χαρακτηριστικά πως «πρέπει να κινηθούμε συντονισμένα και στοχευμένα, ώστε να μετατρέψουμε την πρόκληση σε ευκαιρία, για μία πιο ανταγωνιστική ελληνική οικονομία».

Σύμφωνα με την κα Τζάκου, η ανάκαμψη της απασχόλησης που έχει σημειωθεί στον τομέα των ΜμΕ οφείλεται στις εξωστρεφείς και καινοτόμους επιχειρήσεις, οι οποίες μάλιστα αυξάνουν σταδιακά το μερίδιό τους, καλύπτοντας ήδη το 40% του τομέα. Όμως, «το ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι τα 2/3 αυτών των επιχειρήσεων δηλώνουν έλλειμμα δεξιοτήτων».

Η ίδια αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στο πρόγραμμα “NBG Business Seeds”, το οποίο «λειτουργεί στην ουσία σαν επιταχυντής, που παίρνει μια επιχειρηματική ιδέα και μέσα από καθοδήγηση, χρηματοδότηση και διαδικασίες, τη βοηθά να γίνει ώριμη μικρομεσαία εταιρεία με έσοδα, εξωστρέφεια και δημιουργία θέσεων εργασίας».

Νεκτάριος Ταβερναράκης, πρόεδρος δ.σ., Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας (ITE), καθηγητής Μοριακής Βιολογίας Συστημάτων, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης

Στην ίδρυση, με πρωτοβουλία του υπουργού Έρευνας και Καινοτομίας, του Υπερταμείου Συμμετοχών EquiFund, σε συνεργασία με το European Investment Fund (EIF), στάθηκε κατά την ομιλία του στο συνέδριο του Economist με θέμα “The New Jobs-The New Skills” ο  Νεκτάριος Ταβερναράκης, αναφερόμενος σε εργαλεία στήριξης της νεανικής επιχειρηματικότητας τα οποία το ΙΤΕ «προσανατολίζεται να αξιοποιήσει στο μέγιστο βαθμό».

Ο ίδιος ανέπτυξε ευρύτερα τη στρατηγική του ΙΤΕ πάνω στη βάση τριών πυλώνων: «Ο πρώτος αφορά στοχευμένη επιστημονική έρευνα σε επιλεγμένους τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας, ο δεύτερος αφορά την εκπαίδευση της επόμενης γενιάς των επιστημόνων σε στενή συνεργασία με Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της Χώρας, και ο τρίτος βέβαια είναι η αξιοποίηση του προϊόντος της έρευνας μέσα από την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομικής ανάπτυξης».

Μάρκος Βερέμης, συνιδρυτής & πρόεδρος δ.σ., Upstream, Εταίρος, BigPi Venture Capital
Νέα κύματα αλλαγής, που ξεκινούν από σχετικά μικρούς πυρήνες, με διαφορετικό DNA από τις επιχειρήσεις στις οποίες έχει συνηθίσει η Ελλάδα, αποτελούν λόγο αισιοδοξίας για την επόμενη ημέρα στην ελληνική οικονομία.

Την άποψη αυτή εξέφρασε ο Μάρκος Βερέμης, παρά το γεγονός ότι -σύμφωνα με στοιχεία τα οποία παρέθεσε- μόνο 3.000 σε 500.000 ελληνικές επιχειρήσεις έχουν σήμερα τα υγιή χαρακτηριστικά για να αναπτυχθούν, δημιουργώντας προστιθέμενη αξία και προσελκύοντας επενδύσεις.

Περιγράφοντας κοινά στοιχεία ανάμεσα σε αυτές τις εταιρείες, όπως το Taxibeat ή το Workable, ο κ. Βερέμης επεσήμανε ότι οδηγούνται από τη γνώση και το ΙΤ και βασίζονται σε αυτό που προσφέρουν, παρά στο «δίκτυο», όπως ισχύει με τον γενικό κανόνα στις «παραδοσιακές» επιχειρήσεις στην Ελλάδα.

Κώστας Φωτάκης, αναπληρωτής υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας
«Η έμφαση με συνέπεια και συνέχεια στην Οικονομία της Γνώσης είναι ο πυρήνας για ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο της χώρας», τόνισε ο Κώστας Φωτάκης.

Ο κ. Φωτάκης αναφέρθηκε στον δεκαπλασιασμό του αριθμού των νέων επιστημόνων υψηλών προσόντων που μετανάστευσαν κατά τα χρόνια της κρίσης 2009-2014 σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. «Η πιο σημαντική παρακαταθήκη για το νέο παραγωγικό πρότυπο της χώρας, αυτού της Οικονομίας της Γνώσης, είναι οι άνθρωποι: Το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτει η χώρα, κυρίως οι νέοι επιστήμονες και ερευνητές», υπογράμμισε ο Αναπληρωτής Υπουργός.

Στη συνέχεια περιέγραψε τα χρηματοδοτικά εργαλεία και τις θεσμικές παρεμβάσεις που έχουν υλοποιηθεί για την αναστροφή του brain drain και για «μια ισόρροπη κινητικότητα επιστημόνων ως προτεραιότητα στο σχεδιασμό για την ανάπτυξη Οικονομίας της Γνώσης με αξιώσεις».

Ο κ. Φωτάκης παρουσίασε αναλυτικά τις πολιτικές του Τομέα Έρευνας και Καινοτομίας του ΥΠΠΕΘ προς αυτή την κατεύθυνση: την ίδρυση του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ), την πρόσφατη δράση «Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ» της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) καθώς και την ίδρυση και λειτουργία του Υπερταμείου Συμμετοχών EquiFund, κατάλληλα προσαρμοσμένου στη σημερινή οικονομική κατάσταση της χώρας, για τη στήριξη των αξιοποιήσιμων ερευνητικών αποτελεσμάτων. Το Υπερταμείο Συμμετοχών τόνισε ο κ. Φωτάκης, αφορά τη δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων και start ups, καθώς και την στήριξη της λειτουργίας καινοτόμων επιχειρήσεων τόσο σε πρώιμο στάδιο όσο και κατά τη μεγέθυνσή τους.

Ο ίδιος εξέφρασε την άποψη ότι με τις τρέχουσες, αλλά και με τις υπό διαμόρφωση δράσεις, «χτίζουμε μια ισχυρή Οικονομία της Γνώσης, απελευθερώνοντας το ανθρώπινο δυναμικό και το ταλέντο χωρίς αποκλεισμούς και παρεμβάσεις και προωθώντας τη συνέργεια με επιχειρήσεις σε ελκυστικά επιστημονικά και επιχειρηματικά περιβάλλοντα».

Κωνσταντίνος Κυρανάκης, πρώην πρόεδρος, The Youth of the European People’s Party, Συνιδρυτής, Brain Gain
Την ανάγκη να αλλάξει πλήρως το οικονομικό μοντέλο στην Ελλάδα επεσήμανε από το βήμα του συνεδρίου του Economist με θέμα “The New Jobs-The New Skills” ο Κωνσταντίνος Κυρανάκης, δίνοντας έμφαση στην εκπαίδευση και τη δημιουργία θέσεων εργασίας μέσα στο νέο διεθνές περιβάλλον το οποίο οδηγείται από τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας.

Στο πλαίσιο αυτό, εξέφρασε την άποψη ότι η ελληνική κυβέρνηση θέτει εμπόδια παρά διευκολύνει την επιχειρηματική πρωτοβουλία. Μεταξύ άλλων, χαρακτήρισε ζήτημα πολιτικής βούλησης να επιτραπεί η δημιουργία ερευνητικών κέντρων στα ελληνικά πανεπιστήμια σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα.

«Η Ελλάδα μπορεί να αντιγράψει μοντέλα που έχουμε δει να εφαρμόζονται σε χώρες όπως το Ισραήλ και οι ΗΠΑ, προκειμένου να μετατρέψει το brain drain σε brain gain», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Κυρανάκης.

Κλεομένης Τσιγάνης, αναπληρωτής καθηγητής αστροφυσικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
«Το να μένεις στην Ελλάδα δεν σημαίνει ότι απομονώνεις τον εαυτό σου από τη διεθνή κοινότητα. Η οικοδόμηση διεθνών συνεργασιών είναι επιτακτική για τη μετατροπή του brain drain σε brain gain», εκτίμησε ο Κλεομένης Τσιγάνης.

«Η μισή από την κοινότητά μας εργάζεται στο εξωτερικό, αλλά το επίπεδο της διάδρασης ανάμεσα σε αυτούς που είναι στο χώρα και εκείνους που είναι στο εξωτερικό είναι παραδειγματική», υπογράμμισε ο κ. Τσιγάνης επισημαίνοντας ότι ορισμένα από τα συνεργατικά projects έχουν παράγει «ειλικρινά εξαιρετικά αποτελέσματα και προσελκύουν σημαντική χρηματοδότηση». Φυσικά, σημείωσε, η εθνική υποστήριξη εξακολουθεί να χρειάζεται ιδιαίτερα, «για να πετύχεις τη γεωγραφική ισορροπία και να φτάσεις στην αυτό-βιωσιμότητα».

Κυριάκος Κυριακόπουλος, καθηγητής Στρατηγικής και Μάρκετινγκ, αντιπρύτανης εγγραφών ακαδημαϊκών προγραμμάτων, ALBA Graduate Business School, The American College of Greece
«Εκτιμάται ότι οι 500.000 που έφυγαν κοστίζουν στην Ελλάδα περισσότερα από 17 δισ. ή 10% του ΑΕΠ, αν λάβει κανείς υπόψη την επένδυση του κράτους και της κοινωνίας στην εκπαίδευση αυτών των ανθρώπων», επεσήμανε ο Κυριάκος Κυριακόπουλος αναφορικά με το brain drain, τονίζοντας ότι «ως το πιο δυναμικό και εκπαιδευμένο μέρος της κοινωνίας, τροφοδοτούν την ανάπτυξη στον πλέον ελπιδοφόρο τομέα των επιχειρηματικών ευκαιριών σήμερα, τη Νέα Οικονομία της Γνώσης».

Ο ίδιος μίλησε για την ανάγκη «να πάρουμε στα σοβαρά το καθήκον μας ως πολιτών να ανοικοδομήσουμε κομβικούς θεσμούς, αμερόληπτη και αποτελεσματική δικαιοσύνη, σταθερό -με τις επενδύσεις στο επίκεντρο- φορολογικό σύστημα, και γενικώς ένα κράτος που θα ενθαρρύνει και δεν θα τιμωρεί την επιχειρηματικότητα, ιδίως στους τομείς της έρευνας και των νέων τεχνολογιών».

Μιχάλης Μπλέτσας, Ερευνητής και Διευθυντής Πληροφορικής, MIT Media Lab
Το brain drain δεν είναι μοναδικό ελληνικό φαινόμενο και δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να το σταματήσουμε, επεσήμανε ο Μιχάλης Μπλέτσας.

Ωστόσο, υπογράμμισε ότι «η βασική εξαγωγή της Ελλάδας είναι να εκπαιδεύει ανθρώπους που δεν χρειάζεται», φέρνοντας το παράδειγμα ότι η χώρα διαθέτει δύο φορές τον μέσο αριθμό γιατρών αναλογικά με τον πληθυσμό και, αντιθέτως, μόλις το 1/3 σε νοσηλευτικό προσωπικό.

Ο ίδιος μίλησε για την ανάγκη προσέλκυσης επενδύσεων και δημιουργίας θέσεων εργασίας στην Ελλάδα, τονίζοντας ως προϋποθέσεις παραμέτρους όπως η πολιτική σταθερότητα, ένα σταθερό φορολογικό σύστημα αλλά και ένα συνταξιοδοτικό σύστημα το οποίο δεν θα ρίχνει όλο το βάρος στους νεότερους ανθρώπους για την υποστήριξη των συντάξεων.

«Χρειάζονται σκληρές αποφάσεις», αλλά «σπαταλάμε τους νέους μας», τόνισε ο κ. Μπλέτσας, προσθέτοντας ότι και ο ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα έχει ευθύνη, καθώς δεν δίνει την απαιτούμενη έμφαση στον τομέα του R&D και σε κάθε περίπτωση «το ταγκό θέλει δύο».

Steve Bainbridge, ανώτερος αναλυτής των ευρωπαϊκών μορφών πολιτικής για την κατάρτιση, Cedefop (Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης)
Ο κόσμος αλλάζει επειδή η δημογραφία αλλάζει επίσης – η Ευρώπη γηράσκει, σύμφωνα με τον ανώτερο αναλυτή των ευρωπαϊκών μορφών πολιτικής για την κατάρτιση του Cedefop Steve Brainbridge. Επεσήμανε ακόμα τη σημασία της συζήτησης για την «πράσινη» οικονομία, καθώς και για την κατανομή του πλούτου και τις δεξιότητες στην αγορά εργασίας. Υπάρχει φόβος ότι πολλοί θα μείνουν πίσω γιατί δεν έχουν τις δεξιότητες. Πρέπει να εκσυγχρονιστεί το εκπαιδευτικό σύστημα, και επίσης να ξανασκεφτούν οι εργοδότες τις προσδοκίες τους, τόνισε ο κ. Brainbridge. Χρειαζόμαστε σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η οποία όμως δεν θα είναι εύκολη.

Δημήτρης Δημητρίου, επίκουρος καθηγητής, τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Φως στον μεγάλο μετασχηματισμό που λαμβάνει χώρα στη βιομηχανία των μεταφορών έριξε ο Δημήτρης Δημητρίου. Περίπου 13 τρις δολάρια θα επενδυθούν διεθνώς στις μεταφορές μέχρι το 2030. Οι μεταφορικές εταιρείες παρέχουν πλέον και πολλές άλλες υπηρεσίες, π.χ., επιχειρηματικές. Τόνισε την ανάγκη συνεργασίας δημόσιων και ιδιωτικών φορέων και, τέλος, αναφέρθηκε στο παράδειγμα του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, που πρέπει να ικανοποιήσει τις επιθυμίες 22 εκατ. επιβατών.

Δημήτρης Λίβας, συνιδρυτής και συνδιευθυντής, Agile Actors
Ο Δημήτρης Λίβας, εξήγησε πώς η εταιρεία του βοηθά από την Ελλάδα εταιρείες σε άλλες χώρες να αναπτυχθούν. Οι επιχειρήσεις πρέπει να εξελίσσονται διαρκώς σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς. Η φύση της κατάρτισης έχει αλλάξει. Χρειάζεται να είμαστε ευέλικτοι αλλά και ριζοσπαστικοί και περιπετειώδεις. Χρειάζεται μια νέα κουλτούρα reskilling και upskilling.

Gérard Valenduc, associate researcher, Foresight Unit, European Trade Union Institute
«Οι δεξιότητες οικοδομούνται πάνω στη δουλειά, μέσω της αλληλεπίδρασης, της συνεργασίας και διάφορων μορφών δια βίου μάθησης», τόνισε ο Gerard Valenduc, επισημαίνοντας ότι τα επαγγέλματα άπτονται ευρύτερων εννοιών, όπως η καριέρα, η εμπειρία, η συμμετοχή σε μια ομάδα και η κατάρτιση. Ο κ. Valenduc, μεταξύ άλλων, μίλησε για την ανάγκη ενός νέου deal που θα διέπει τις επόμενες δεκαετίες με βάση τα νέα δεδομένα που διαμορφώνει η λεγόμενη 4η βιομηχανική επανάσταση.

Noel Moran, CEO, Prepaid Financial Services
Τις μαζικές αλλαγές που επιφέρει ο αυτοματισμός στον χρηματοοικονομικό τομέα (fintechs, challenger banks, open banking, etc.) περιέγραψε στο συνέδριο του Economist o διευθύνων σύμβουλος της Prepaid Financial Services Noel Μoran, αναλύοντας παραμέτρους που απορρέουν από τις ρυθμιστικές αλλαγές και το άνοιγμα του ανταγωνισμού. Όπως είπε ο κ. Μoran, ο αυτοματισμός δημιουργεί ευρύτερα μαζικές ευκαιρίες μείωσης κόστους και προσφέρει καινοτομία, ευελιξία και ταχύτητα παράδοσης προϊόντων και υπηρεσιών.

Χρήστος Ιωάννου, διευθυντής Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας, Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών
Με 17 μονάδες ρομπότ ανά 10.000 εργαζόμενους η Ελλάδα είναι σήμερα μακριά από τον παγκόσμιο μέσο όρο (74), τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (99), και πολλές άλλες μικρές οικονομίες της ΕΕ και της Ευρωζώνης (Σουηδία 223, Σλοβενία 137, Σλοβακία 135, Τσεχία 101, Πορτογαλία 58).

Στην επισήμανση αυτή προέβη κατά τη συμμετοχή του στο συνέδριο του Economist ο Χρήστος Ιωάννου, χαρακτηρίζοντας ανησυχητικά τα ελληνικά στατιστικά. Ο ίδιος μίλησε παράλληλα για την ανάγκη ενός θεσμικού πλαισίου της ελληνικής αγοράς εργασίας που θα προάγει την ευελιξία και την αποτελεσματικότητα, συμβάλλοντας στη μεταφορά πόρων, συμπεριλαμβανόμενης της εργασίας, προς έναν πιο εμπορεύσιμο τομέα.

Ευτυχία Κασσελάκη, executive management adviser, EY Advisory Services
Μέσα σε αυτό το νέο περιβάλλον, οι CEOs μπορούν και θα πρέπει να διαχειριστούν τις προκλήσεις μέσω της συνεργασίας, από τις επιχειρήσεις και τα πανεπιστήμια μέχρι όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και τις κυβερνήσεις, επεσήμανε η Ευτυχία Κασσελάκη, μιλώντας για την ανάγκη να εκπαιδευτεί προς αυτήν την κατεύθυνση η νέα γενιά ηγετών. Η ίδια τόνισε τη σημασία της λήψης αποφάσεων με οδηγό τα δεδομένα.

Η κ. Κασσελάκη παρέθεσε μεταξύ άλλων στοιχεία σύμφωνα με τα οποία το 70% των καταναλωτών συμφωνεί ότι η τεχνολογία τους έχει διευκολύνει να κάνουν τη δουλειά τους και το 65% των παιδιών που επισκέπτονται το δημοτικό σχολείο θα ασκήσουν επαγγέλματα τα οποία μέχρι σήμερα δεν τα έχουμε καν φανταστεί. Επεσήμανε δε ότι η έννοια της καριέρας θα πάψει να υφίσταται όπως τη γνωρίζουμε έως σήμερα και θα στηρίζεται σε ένα πορτφόλιο ρόλων και δεξιοτήτων.

Λούκα Κατσέλη, πρώην υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, πρόεδρος Διεθνούς Συμβουλευτικής Επιτροπής, Ινστιτούτο Ερευνών και Πολιτικής Στρατηγικής για την Ανάπτυξη και τη Διακυβέρνηση (ΙΝΕΡΠΟΣΤ)
Τις τεράστιες προκλήσεις από το γεγονός ότι οι μηχανές αποκτούν σταδιακά ικανότητες λήψης αποφάσεων επεσήμανε η Λούκα Κατσέλη στο συνέδριο του Economist με θέμα “The New Jobs-The New Skills”. Η ίδια επικαλέστηκε τα ευρήματα ερευνών σύμφωνα με τα οποία έως το 2030 κύματα εργαζομένων θα αναγκαστούν να αλλάξουν επάγγελμα και 400 εκατ. θέσεις εργασίες θα πρέπει να αντικατασταθούν. Θέτοντας το πλαίσιο της συζήτησης, η κ. Κατσέλη διερωτήθηκε αν θα υπάρχει δουλειά για πλήρη απασχόληση, τι είδους θέσεις εργασίας θα είναι αυτές, ποιοι θα είναι οι κερδισμένοι και ποιοι οι χαμένοι. Η ίδια πρότεινε τη δημιουργία επιτροπής με αντικείμενο την «Ελλάδα του 2030».

>>> Αποτελέσματα ψηφοφορίας των συνέδρων για επί μέρους θέματα:
http://www.hazliseconomist.com/gr/event/The_new_jobs_the_new_skills/polls