Πάει καλά στα κράτη-μέλη η ψηφιακή ανταγωνιστικότητα στους τομείς της ευρυζωνικής συνδεσιμότητας, των ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών κ.ά.

|> Η Επιτροπή δημοσίευσε τα αποτελέσματα του Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) για το 2021, ο οποίος καταγράφει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στα κράτη μέλη της ΕΕ όσον αφορά την ψηφιακή ανταγωνιστικότητα στους τομείς του ανθρώπινου κεφαλαίου, της ευρυζωνικής συνδεσιμότητας, της ενσωμάτωσης των ψηφιακών τεχνολογιών από τις επιχειρήσεις και των ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών.

Η έκθεση DESI 2021 παρουσιάζει στοιχεία από το πρώτο ή το δεύτερο τρίμηνο του 2020, ως επί το πλείστον, τα οποία σκιαγραφούν τις βασικές εξελίξεις στην ψηφιακή οικονομία και κοινωνία κατά το πρώτο έτος της πανδημίας COVID-19. Ωστόσο, οι επιπτώσεις της νόσου COVID-19 στη χρήση και στην παροχή ψηφιακών υπηρεσιών και τα αποτελέσματα των πολιτικών που εφαρμόστηκαν έκτοτε δεν αποτυπώνονται στα δεδομένα και θα είναι πιο φανερές στην έκδοση του 2022.

Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν σημειώσει πρόοδο στον τομέα της ψηφιοποίησης, αλλά η συνολική εικόνα μεταξύ των κρατών μελών είναι ανομοιογενής και, παρά τη σχετική σύγκλιση, το χάσμα ανάμεσα στους πρωτοπόρους της ΕΕ και σε εκείνους με τις χαμηλότερες βαθμολογίες DESI παραμένει μεγάλο. Παρά τις βελτιώσεις αυτές, όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταβάλουν συντονισμένες προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων του 2030, όπως ορίζονται στην ψηφιακή δεκαετία της Ευρώπης.

Η εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή, Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, δήλωσε σχετικά: «Το μήνυμα του φετινού δείκτη είναι θετικό, όλες οι χώρες της ΕΕ σημείωσαν κάποια πρόοδο όσον αφορά την αύξηση της ψηφιοποίησης και της ανταγωνιστικότητάς τους, αλλά μπορούν να γίνουν περισσότερα. Συνεργαζόμαστε λοιπόν με τα κράτη μέλη για να διασφαλίσουμε ότι πραγματοποιούνται βασικές επενδύσεις μέσω του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, ώστε να αξιοποιούνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο οι ψηφιακές ευκαιρίες για το σύνολο των πολιτών και των επιχειρήσεων.».

Ο Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, πρόσθεσε: «Ο καθορισμός των στόχων μας για το 2030 ήταν ένα σημαντικό βήμα, αλλά τώρα πρέπει να επιτύχουμε αποτελέσματα. Ο σημερινός DESI δείχνει πρόοδο, αλλά και ποιους τομείς μπορούμε να βελτιώσουμε συλλογικά για να διασφαλίσουμε ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις της Ευρώπης, ιδίως οι ΜΜΕ, μπορούν να έχουν πρόσβαση σε τεχνολογίες αιχμής, η χρήση των οποίων θα κάνει τη ζωή τους καλύτερη, ασφαλέστερη και πιο πράσινη.».

Ο DESI 2021 έχει προσαρμοστεί ώστε να αποτυπώνει σημαντικές πρωτοβουλίες πολιτικής, όπως η Ψηφιακή Πυξίδα του 2030: η ευρωπαϊκή προσέγγιση για την ψηφιακή δεκαετία, η οποία καθορίζει τη φιλοδοξία της Ευρώπης στον ψηφιακό τομέα και παρουσιάζει ένα όραμα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, καθώς και συγκεκριμένους στόχους για το 2030 στα τέσσερα κύρια σημεία: τις δεξιότητες, τις υποδομές και τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και των δημόσιων υπηρεσιών.

Η πορεία προς την ψηφιακή δεκαετία, ένα πρόγραμμα πολιτικής που εγκρίθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021, καθορίζει μια καινοτόμο μορφή διακυβέρνησης με τα κράτη μέλη, μέσω μηχανισμού ετήσιας συνεργασίας ανάμεσα στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη ώστε να διασφαλιστεί η από κοινού επίτευξη των φιλοδοξιών τους. «Η πορεία προς την ψηφιακή δεκαετία» αναθέτει την παρακολούθηση των στόχων της ψηφιακής δεκαετίας στον DESI και, ως εκ τούτου, οι δείκτες DESI διαρθρώνονται πλέον γύρω από τα τέσσερα κύρια σημεία της Ψηφιακής Πυξίδας.

Στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν δεσμευτεί να δαπανήσουν τουλάχιστον το 20 % των εθνικών χορηγιών τους από το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στον ψηφιακό τομέα και, μέχρι στιγμής, επιτυγχάνουν ή υπερβαίνουν κατά πολύ τον στόχο αυτόν. Οι εκθέσεις DESI ανά χώρα ενσωματώνουν συνοπτική επισκόπηση των ψηφιακών επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων οι οποίες περιλαμβάνονται στα 22 σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που έχει ήδη εγκρίνει το Συμβούλιο.

Κύρια πορίσματα του DESI 2021 στους τέσσερεις τομείς

Όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες, το 56 % των ατόμων στην ΕΕ διαθέτει τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες. Τα στοιχεία δείχνουν ελαφρά αύξηση του αριθμού των ειδικών ΤΠΕ στον ενεργό πληθυσμό: το 2020, η ΕΕ διέθετε 8,4 εκατομμύρια ειδικούς ΤΠΕ έναντι 7,8 εκατομμυρίων το προηγούμενο έτος. Δεδομένου ότι το 55 % των επιχειρήσεων ανέφεραν δυσκολίες στην πρόσληψη ειδικών ΤΠΕ το 2020, αυτή η έλλειψη υπαλλήλων με προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες συμβάλλει επίσης στον βραδύτερο ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων σε πολλά κράτη μέλη. Τα στοιχεία δείχνουν σαφώς ότι πρέπει να αυξηθεί η προσφορές και οι ευκαιρίες κατάρτισης προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της ψηφιακής δεκαετίας για τις δεξιότητες (βασικές ψηφιακές δεξιότητες για το 80 % του πληθυσμού και 20 εκατομμύρια ειδικοί ΤΠΕ). Αναμένονται σημαντικές βελτιώσεις τα επόμενα έτη, εν μέρει διότι το 17 % των ψηφιακών επενδύσεων στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που έχει εγκρίνει μέχρι στιγμής το Συμβούλιο προορίζονται για τις ψηφιακές δεξιότητες (περίπου 20 δισ. EUR επί συνόλου 117 δισ. EUR).

Επίσης, η Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα τον πίνακα αποτελεσμάτων για τις γυναίκες στην ψηφιακή εποχή, ο οποίος επιβεβαιώνει ότι εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό χάσμα μεταξύ των φύλων όσον αφορά τις εξειδικευμένες ψηφιακές δεξιότητες. Μόνο το 19 % των ειδικών ΤΠΕ και περίπου το ένα τρίτο των αποφοίτων θετικών επιστημών, τεχνολογίας, μηχανικής και μαθηματικών είναι γυναίκες.

Τα στοιχεία για τη συνδεσιμότητα δείχνουν βελτίωση των «δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας» (VHCN)∙ προκύπτει ιδίως ότι τα δίκτυα αυτά είναι διαθέσιμα στο 59 % των νοικοκυριών στην ΕΕ, έναντι του 50 % πριν από ένα έτος, ωστόσο εξακολουθούν να απέχουν πολύ από την καθολική κάλυψη δικτύων Gigabit (στόχος της ψηφιακής δεκαετίας για το 2030). Στις αγροτικές περιοχές, η κάλυψη VHCN αυξήθηκε από 22 % το 2019 σε 28 % το 2020. Επιπλέον, 25 κράτη μέλη έχουν εκχωρήσει μέρος του φάσματος συχνοτήτων 5G, σε σύγκριση με 16 κράτη μέλη πριν από ένα έτος. Το 5G διατέθηκε στην αγορά σε 13 κράτη μέλη, καλύπτοντας κυρίως αστικές περιοχές. Σήμερα, η Επιτροπή δημοσίευσε επίσης μελέτες σχετικά με τις τιμές κινητής και σταθερής ευρυζωνικής σύνδεσης στην Ευρώπη το 2020, με την ευρυζωνική κάλυψη έως τον Ιούνιο του 2020 και με τα εθνικά ευρυζωνικά σχέδια. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 11 % των ψηφιακών επενδύσεων στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που ενέκρινε το Συμβούλιο (περίπου 13 δισ. EUR επί συνόλου 117 δισ. EUR) προορίζονται για τη συνδεσιμότητα.

Σχετικά με την ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών, σημειώθηκε μεγάλη αύξηση στη χρήση των τεχνολογιών υπολογιστικού νέφους (από 16 % των εταιρειών το 2018 σε 26 % το 2020). Οι μεγάλες επιχειρήσεις εξακολουθούν να πρωτοστατούν στη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών: για παράδειγμα, χρησιμοποιούν ηλεκτρονική ανταλλαγή πληροφοριών μέσω του σχεδιασμού των πόρων της επιχείρησης (ERP) και του λογισμικού υπολογιστικού νέφους πολύ συχνότερα από ό,τι οι ΜΜΕ (80 % και 35 % αντίστοιχα για τον ERP και 48 % έναντι 25 % αντίστοιχα για το υπολογιστικό νέφος). Ωστόσο, μόνο ένα μικρό ποσοστό των επιχειρήσεων χρησιμοποιούν προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες (14 % μαζικά δεδομένα, 25 % ΤΝ και 26 % υπολογιστικό νέφος). Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι ο τρέχων βαθμός υιοθέτησης ψηφιακών τεχνολογιών απέχει πολύ από τους στόχους της ψηφιακής δεκαετίας· φιλοδοξία της ΕΕ για το 2030 είναι το 90 % των ΜΜΕ να έχουν τουλάχιστον ένα βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης, σε σχέση με το 60 % το 2020, και τουλάχιστον το 75 % των επιχειρήσεων να χρησιμοποιούν προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες έως το 2030. Επί του παρόντος, μόνο ένα μικρό μέρος των εταιρειών χρησιμοποιεί μαζικά δεδομένα ακόμη και σε αρκετές από τις χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις, σε αντίθεση με τον στόχο του 75 %. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι περίπου το 15 % των ψηφιακών επενδύσεων στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που ενέκρινε το Συμβούλιο (σχεδόν 18 δισ. EUR επί συνόλου 117 δισ. EUR) προορίζονται για τις ψηφιακές ικανότητες και την ψηφιακή έρευνα και ανάπτυξη.

Τα στοιχεία της έκθεσης DESI έρχεται να συμπληρώσει μελέτη που δημοσιεύτηκε σήμερα και αφορά έρευνα για τη συμβολή των ΤΠΕ στις δράσεις περιβαλλοντικής βιωσιμότητας των επιχειρήσεων της ΕΕ, η οποία αποκαλύπτει ότι ποσοστό μεγαλύτερο από το 66 % των εταιρειών που ερωτήθηκαν δήλωσαν πως χρησιμοποιούν λύσεις ΤΠΕ ως μέσο μείωσης του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος.

Τα δεδομένα για τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες δεν εμφανίζουν ακόμη σημαντική βελτίωση των υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Κατά το πρώτο έτος της πανδημίας, αρκετά κράτη μέλη δημιούργησαν ή ενίσχυσαν ψηφιακές πλατφόρμες για την παροχή περισσότερων διαδικτυακών υπηρεσιών. Το 37 % των ψηφιακών επενδύσεων, στο πλαίσιο των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που ενέκρινε το Συμβούλιο, (περίπου 43 δισεκατομμύρια EUR επί συνόλου 117 δισεκατομμυρίων EUR) προορίζονται για τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες, οπότε αναμένονται σημαντικές βελτιώσεις τα επόμενα έτη. Η Επιτροπή διέθεσε επίσης την έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης του 2021 για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, η οποία διενεργεί έρευνα στους πολίτες σε 36 ευρωπαϊκές χώρες σχετικά με τη χρήση των ψηφιακών υπηρεσιών δημόσιας διοίκησης.

Ιστορικό

Ο ετήσιος Δείκτης Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) μετρά την πρόοδο των κρατών μελών της ΕΕ προς μια ψηφιακή οικονομία και κοινωνία, με βάση τα στοιχεία της Eurostat, καθώς και εξειδικευμένες μελέτες και μεθόδους συλλογής δεδομένων. Βοηθά τα κράτη μέλη της ΕΕ να εντοπίζουν τους τομείς προτεραιότητας όπου απαιτούνται στοχευμένες επενδύσεις και ανάληψη δράσης. Ο DESI αποτελεί επίσης το βασικό εργαλείο για την ανάλυση των ψηφιακών πτυχών στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

Με προϋπολογισμό ύψους 723,8 δισ. EUR, ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), που εγκρίθηκε τον Φεβρουάριο του 2021, είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα στο πλαίσιο του Next Generation EU.