Ο καταξιωμένος ογκολόγος δρ. Αλ. Αρδαβάνης (“Άγιος Σάββας”) μιλάει στον Φάνη Καραμπατσάκη για τις “μάχες” κατά της επάρατου

|> Ο διευθυντής στο Α’ Παθολογικό –Ογκολογικό Τμήμα του αντικαρκινικού νοσοκομείου “Άγιος Σάββας” μιλά στη “Βραδυνή της Κυριακής” για τον καρκίνο – τη λέξη που πολλοί διστάζουν ακόμη και να προφέρουν, τη δεύτερη αιτία θανάτου παγκοσμίως μετά τις νόσους της καρδιάς και των αγγείων.

Ο αδόκητος χαμός της Φώφης Γεννηματά από τις επιπλοκές του καρκίνου συντάραξε το Πανελλήνιο και φανέρωσε για ακόμη μία φορά ότι η συγκεκριμένη νόσος είναι η πρώτη αιτία θανάτου για τις γυναίκες μεταξύ 45 και 60 ετών. Αμέτρητοι άλλοι ασθενείς –γυναίκες και άνδρες– βιώνουν καθημερινά τις επιπτώσεις της πάθησης σε ατομικό, αλλά και οικογενειακό επίπεδο, με πολλούς, δυστυχώς, να χάνουν τη μάχη από κάποια μορφή της.

Στη «Βραδυνή της Κυριακής» μιλάει σήμερα ο διακεκριμένος ογκολόγος, διευθυντής του Α’ Παθολογικού – Ογκολογικού Τμήματος του νοσοκομείου «Άγιος Σάββας», Αλέξανδρος Αρδαβάνης, που έρχεται καθημερινά σε επαφή με πλήθος ασθενών, τους οποίους στηρίζει όχι μόνο με τις μεγάλες ιατρικές γνώσεις και πρακτικές του, αλλά και ψυχολογικά, που τόσο πολύ έχουν ανάγκη αυτοί και οι συγγενείς τους.

>Παγκοσμίως, ένας στους έξι θανάτους οφείλεται σε κάποια μορφή καρκίνου. Μπορεί αυτό να αλλάξει στο άμεσο μέλλον;

«Η επίπτωση των κακοήθων νεοπλασμάτων παραμένει ανοδική παγκοσμίως, με διακυμάνσεις σε διαφορετικές περιοχές του πλανήτη. Αν αναλογιστούμε ότι πέραν της γενετικής προδιάθεσης, η σύνθετη αιτιοπαθογένεσή τους έχει στο επίκεντρο τη ρύπανση του Περιβάλλοντος και τον τρόπο ζωής, ιδιαίτερα την υπονομευμένη διατροφή, φοβάμαι ότι αυτό θα βαίνει επιδεινούμενο. Δεν νομίζω ότι μπορεί εύκολα να αλλάξουν ούτε η ρύπανση ούτε η διατροφή μας να βελτιωθεί –δηλαδή, αυτές δύο συνιστώσες που συναπαρτίζουν την πρωτογενή πρόληψη. Αντίθετα, στη δευτερογενή πρόληψη, άλλως έγκαιρη διάγνωση, έχουν ήδη πραγματοποιηθεί σημαντικά βήματα, και αυτό δεν είναι λίγο».

>Καρκίνος του μαστού. Πρώτη αιτία θανάτου για τις γυναίκες μεταξύ 45 και 60 ετών. Γιατί αυτό;

«Είναι αλήθεια αυτό και έχει σχέση με το “δυτικό” τρόπο ζωής, την είσοδο της γυναίκας στην παραγωγή, με την απορρέουσα μεταβολή των αναπαραγωγικών προτύπων κ.λπ. Ωστόσο, θα επέμενα στο ότι παρά την εξακολουθητική αύξηση της επίπτωσης του καρκίνου μαστού, η νόσος γίνεται ολοένα λιγότερο θανατηφόρος, χάρη κυρίως στην πρώιμη διάγνωση αλλά και και στις εκρηκτικές προόδους των τελευταίων δεκαετιών στη θεραπεία τόσο της πρώιμης όσο και της προχωρημένης νόσου. Τόσο η χειρουργική όσο και η ακτινοθεραπεία, αλλά κυρίως η φαρμακευτική θεραπεία, έχουν μετατρέψει τον καρκίνο του μαστού σε νόσο ιάσιμη ή χρόνια στις χειρότερες περιπτώσεις. Κλειδί παραμένει η πρώιμη διάγνωση».

>O καρκίνος του πνεύμονα αποτέλεσε και το 2020 τον πρώτο σε συχνότητα και θνησιμότητα τύπο καρκίνου όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Κατέγραψε περισσότερους θανάτους απ’ ό,τι ο καρκίνος του μαστού, του παγκρέατος και του προστάτη συνολικά…

«Είναι αλήθεια αυτό, όπως είναι σκληρή αλήθεια και η αύξηση άλλων καρκίνων, όπως του πεπτικού και ιδιαίτερα του παγκρέατος και των χοληφόρων τις τελευταίες δεκαετίες. Μετά το “φρενάρισμα” του καπνίσματος τις τελευταίες δεκαετίες, η διεθνής ιατρική κοινότητα έρχεται αντιμέτωπη με τις συνέπειες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τη βιομηχανία και τον “διατροφικό όλεθρο” από τη βιομηχανία τροφίμων. Το δίλημμα πείνα ή κακή τροφή είναι από καιρό εδώ. Ερωτήματα ρητορικά:

• Γιατί δεν απαγορεύεται η εκπομπή αποδεδειγμένων ρύπων από τη βιομηχανία και τα προϊόντα της –τα αυτοκίνητα Ι.Χ. και Δ.Χ. – αλλά, αντίθετα, παράγονται συνεχώς “νέα προϊόντα” πιο φιλικά στο Περιβάλλον; Προϊόντα, που σήμερα διαφημίζονται και αύριο ή μεθαύριο αποδεικνύονται έως και πιο επικίνδυνα, για να αντικατασταθούν με άλλα “ακόμα πιο φιλικά”;
• Μήπως για τον ίδιο λόγο που δεν απαγορεύεται η χρήση των αμέτρητων καρκινογόνων και όχι μόνο, στη βιομηχανία τροφίμων;
• Μήπως για τον ίδιο λόγο που ο αμίαντος –ένα μόνο από τα πιο γνωστά καρκινογόνα– δεν έχει ακόμα αποσυρθεί πλήρως από τα δημόσια κτίρια, των σχολείων συμπεριλαμβανομένων;
• Μήπως για τον ίδιο λόγο που όλα τα σκληρά αλκοολούχα και τα νοθευμένα τους εξακολουθούν να κυκλοφορούν κανονικά και να καταναλώνονται από όλους τους άνω των δεκαοκτώ πολίτες; Δεν είναι καταστρεπτικό για την υγεία το οινόπνευμα;
• Μήπως για τον ίδιο λόγο που ζούμε σε ένα ηλεκτρομαγνητικό νέφος λόγω των τηλεπικοινωνιών – GSM, 3G, 4G και το επικείμενο 5G;».

>Καρκίνος και εγκυμοσύνη;

«Είναι εφικτή, πλέον, η διατήρηση της γονιμότητας, η ασφαλής κύηση και η γέννηση υγιών παιδιών σε γυναίκες με καρκίνο, ιδιαίτερα καρκίνο μαστού. Προϋπόθεση ο χειρισμός τους από ομάδα ειδικών και η αποφυγή ακροτήτων».

>Καρκίνος και κορωνοϊός. Έχει επηρεάσει η πανδημία τη λειτουργία του νοσοκομείου;

«Η δραματική επίδραση της πανδημίας είναι εμφανής σε όλους, παραγωγούς και χρήστες υπηρεσιών Υγείας, κυρίως στον δημόσιο αλλά και στον ιδιωτικό τομέα».

>Καρκίνος στο τελικό στάδιο. Είναι σαφές πώς το βιώνει ο ασθενής που βρίσκεται μεταξύ ζωής και θανάτου. Πώς το βιώνει όμως και ο γιατρός του; Του λέει την αλήθεια;

«Η φάση αυτή αποτελεί τον δυσκολότερο χειρισμό μετά την αρχική διάγνωση, με πλήθος ιατρικών και ψυχοκοινωνικών διλημμάτων. Εξ ορισμού είναι υπόθεση του δημοσίου τομέα και πρέπει να αποτελεί συλλογική προσπάθεια των εμπλεκομένων ειδικοτήτων. Δυστυχώς, στον τόπο μας, λόγω ατροφίας της ψυχοκοινωνικής φροντίδας, το βάρος πέφτει στους ώμους του κλινικού ογκολόγου του δημόσιου νοσοκομείου και συχνά μένει πάνω σ’ αυτούς».

>Πώς επιλέξατε την Ογκολογία ως ειδικότητα;

«Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση θα μπορούσε να είναι λόγος παραπομπής μου σε ψυχαναλυτή. Πάντως, η Ογκολογία είναι το συναρπαστικότερο τοπίο που θα μπορούσε να ζει κανείς».

>Τριάντα και πλέον, χρόνια μετά, έχετε αναθεωρήσει κάποιες από τις αντιλήψεις και τις πρακτικές σας;

«Όποιος δεν αναθεωρεί, απολιθώνεται… Μόνη σταθερά το “πάντων μέτρον άνθρωπος”».

>Είναι γνωστό ότι παράλληλα με την σπουδαία σταδιοδρομία σας στην Ιατρική και ειδικά την Ογκολογία, ασχολείστε με τη συγγραφή ποιημάτων και αφηγημάτων, ενώ έχετε και μία πλούσια συγγραφική δράση και στα κοινωνικά δίκτυα… Είναι συνέπεια των βιωμάτων σας στο νοσοκομείο;

«Σχεδόν αποκλειστικά, αυτά με οδηγούν να γράφω και να αυτοψυχοθεραπεύομαι».