Οι έμποροι λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις νέες συνήθειες των πελατών συνειδητοποιούν ότι έχουν ήδη διαφοροποιηθεί αισθητά…

Βασίλης Κορκίδης* Η έκθεση της Euromonitor International για το 2022 παρουσίασε δέκα ενδιαφέρουσες τάσεις στη συμπεριφορά των καταναλωτών, αναδεικνύοντας πολλές διαφοροποιήσεις σε σχέση με το παρελθόν, τις οποίες βεβαίως έχει προκαλέσει σε σημαντικό βαθμό η πανδημία. Οι προτιμήσεις, οι διαθέσεις και ο τρόπος σκέψης των καταναλωτών έχουν αλλάξει, δημιουργώντας νέες προκλήσεις για τις επιχειρήσεις που θέλουν να τραβήξουν την προσοχή του κοινού.

Όλα λοιπόν δείχνουν ότι, ακόμα και με το οριστικό πέρας της πανδημίας, η επιστροφή του κοινού στην αγορά δε θα σημάνει ακριβώς και επιστροφή στη κανονικότητα του παρελθόντος. Οι έμποροι και οι αλυσίδες λιανεμπορίου, λαμβάνοντας υπόψη τους τις νέες συνήθειες, συνειδητοποιούν ότι οι πελάτες τους έχουν ήδη διαφοροποιηθεί αισθητά. Έτσι λοιπόν, η έκθεση παρουσιάζει πως οι καταναλωτές ενσυνείδητα θέλουν, βιωσιμότητα, ευελιξία, τεχνολογία, αισιοδοξία, προτεραιότητα, ικανοποίηση, σύνδεση, αναζήτηση, ασφάλεια και κοινωνικοποίηση.

Από τις ισχυρότερες τάσεις είναι η βιωσιμότητα με την απαίτηση του 35% των καταναλωτών από τις επιχειρήσεις να κάνουν βήματα μείωσης του αποτυπώματος άνθρακα στο περιβάλλον, όπως έχουν αρχίσει από το 2021 να κάνουν και οι ίδιοι. Απαιτούν από τις εταιρίες επώνυμων προϊόντων συνέπεια, διαφάνεια και βιωσιμότητα στη παραγωγή τους.

Οι καταναλωτές έμαθαν να είναι πιο ευέλικτοι, καθώς οι διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα δημιούργησαν πολλά προβλήματα στην εξασφάλιση των προμηθειών, αλλά και στο απλό ζητούμενο να αποκτήσει ένας πελάτης αυτό που θέλει. Έγιναν πιο δημιουργικοί για να καλύψουν τις ανάγκες τους και δεν διστάζουν να στραφούν σε εναλλακτικές φίρμες, να γραφτούν σε συνδρομητικές υπηρεσίες, να αναζητήσουν εναλλακτικές μεθόδους αγορών που τους ταλαιπωρούν λιγότερο.

Το καταναλωτικό κοινό έχει εξοικειωθεί με την τεχνολογία και χρησιμοποιεί τις δυνατότητες που του προσφέρει. Όλο και περισσότερες από τις παλιές γενιές που δεν είχαν τη σχετική γνώση εξοικειώνονται συνεχώς και έχουν πάψει να είναι διστακτικοί. Αυτό σημαίνει πως οι εταιρίες πρέπει να εκτιμήσουν πως έχουν πολύ πιο διευρυμένο ηλικιακά κοινό σε σχέση με όσα προσφέρει το ηλεκτρονικό εμπόριο.

Οι καταναλωτές έχουν αρχίσει να είναι αισιόδοξοι για τα οικονομικά τους. Είναι πολύ ενδιαφέρον το εύρημα της έκθεσης ότι περισσότεροι από τους μισούς καταναλωτές παγκοσμίως πιστεύουν ότι μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια θα βρίσκονται σε καλύτερη οικονομική κατάσταση. Υπάρχει μια στροφή στην ενασχόληση με τις επενδύσεις, την αναζήτηση λύσεων για την εξασφάλιση ενός καλύτερου οικονομικά μέλλοντος, την αποταμίευση, τάσεις που ευνόησε ιδιαίτερα η πανδημία.

Οι προτεραιότητες άλλαξαν, αφού δεν θα μπορούσε να μην υπάρξει μεταβολή του τρόπου σκέψης των καταναλωτών μέσα στις σκληρές συνθήκες της πανδημίας. Έγινε μια συλλογική επανεκκίνηση αξιών και δημιουργήθηκαν νέες προτεραιότητες με έμφαση στην ευεξία και περισσότερη αξία στις εμπειρίες.

Η έκθεση κάνει αναφορά σε μια «επανάσταση» ικανοποίησης του καταναλωτή, με αποδοχή και αγάπη του εαυτού του, απαίτηση για προσωπικές αγορές, ώστε να νιώθει καλά. Επίσης αποκτά ισχυρή δυναμική, ως άλλη μια έκφανση νέας νοοτροπίας, τα αγαθά που αναζητούν να είναι και εκείνα που θα τους δώσουν την αίσθηση ότι έχουν μια ειλικρινή σύνδεση με αγαπημένες μάρκες και που τους ταιριάζουν σε αξία.

Οι καταναλωτές φαίνονται επίσης έτοιμοι για τη «Meta-σύνδεση» και τις νέες εμπειρίες τρόπου αγοράς που μπορούν να τους προσφέρουν οι εταιρίες. Εάν κρίνουμε από τις συζητήσεις που προκάλεσε η μετονομασία του Facebook σε Μeta και την αύξηση κατά 56% των οπτικοακουστικών συσκευών επαυξημένης πραγματικότητας τότε διακρίνουμε πως οι καταναλωτές θα ακολουθήσουν νέες συνδέσεις για αγορές.

Η αναζήτηση των καταναλωτών μέσω αγοράς αντικειμένων από δεύτερο χέρι, καθώς και η δυνατότητα για πώληση μεταχειρισμένων μοιάζει με αναζήτηση θησαυρού. H επανάχρηση και η ενοικίαση γνωρίζουν νέα άνθηση και ενισχύθηκαν πολύ το τελευταίο διάστημα στις προτιμήσεις των καταναλωτών, κάτι που αποδεικνύει ότι πλέον σκέφτονται διαφορετικά. Από τη μία θέλουν να ενισχύσουν τα οφέλη της κυκλικής οικονομίας, από την άλλη δεν τους ενδιαφέρει τόσο το να τους ανήκει ένα αντικείμενο, όσο το να βιώσουν μια ωραία εμπειρία.

Ένα ασφαλέστερο και καθαρότερο περιβάλλον διαβίωσης είναι το βασικό ζητούμενο που ανέδειξε την εξ αποστάσεως εργασία παρουσιάζοντας μια νέα πρόκληση για τις εταιρίες που θα πρέπει να βρουν τρόπους να πάνε αυτοί στους πελάτες τους και να καλύψουν τις δυσκολίες που μπορεί να προκύπτουν στις μεταφορές. Καλούνται να προσφέρουν τα αγαθά που ανταποκρίνονται στη διάθεση των νοικοκυριών για μια αλλαγή του τρόπου ζωής σε πιο ασφαλές και πράσινο περιβάλλον, σε προάστια ή μικρότερες γειτονιές μακριά από τα σημεία πώλησης των μητροπολιτικών κέντρων.

Τέλος, η έκθεση παρατηρεί μια διαφορετική κοινωνικοποίηση των καταναλωτών. Τα μέτρα, οι καραντίνες, οι έλεγχοι, ο φόβος του Covid, δημιούργησαν, όπως είναι φυσικό, έναν δισταγμό στην άμεση ανθρώπινη επαφή. Το 76% των καταναλωτών διεθνώς παίρνει κάποια μέτρα προστασίας όταν βγαίνει από το σπίτι του, κάτι που υποδεικνύει ότι αυτή η αμηχανία και η πρόληψη θα συνεχίσουν να υφίστανται. Τα καταστήματα θα πρέπει να έχουν κατά νου αυτή τη διάθεση, ώστε να κάνουν τους πελάτες τους να αισθάνονται ασφαλείς και να τους δημιουργήσουν την αίσθηση μιας προσεκτικής εξυπηρέτησης.

Υπό το φως αυτού του «δεκάλογου του νέου ενσυνείδητου καταναλωτή» που εμφανίζεται με άλλο τρόπο σκέψης και που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την αγοραστική συμπεριφορά, οι επιχειρήσεις πρέπει να σχεδιάσουν προσεκτικά τη στρατηγική τους, εμπλουτίζοντας αυτό που προσφέρουν με δυνατές εμπειρίες, μέσα από μια προσέγγιση, που μπορεί να συνδυάσει τη ψηφιακή με τη φυσική παρουσία. Οι επιχειρήσεις πρέπει επίσης να αναζητήσουν εναλλακτικές μεθόδους πωλήσεων, ώστε να μπορούν να κερδίσουν ένα πιστό πελατολόγιο. Οι επώνυμες φίρμες πρέπει να προσαρμοστούν στο νέο τρόπο ζωής, με νέες αξίες και προτεραιότητες. Έτσι, όλες οι επιχειρήσεις οφείλουν να μπουν σε αυτήν τη λογική με ανάλογες πρωτοβουλίες κυκλικής οικονομίας, να δώσουν έμφαση στη φήμη τους και στον αντίκτυπο που έχουν οι πράξεις τους στο περιβάλλον. Όπως διαπιστώνεται μια ένδοξη μάρκα ή ένα γνωστό λογότυπο δεν αρκεί πλέον για να κερδίσει την προτίμηση του καταναλωτικού κοινού.

(*) Ο κ. Βασ. Κορκίδης είναι πρόεδρος του ΕΒΕΠ και του ΠΕΣΑ