Από το ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ

Με αφορμή τη σύναψη συμφωνίας μεταξύ της κυβέρνησης και των θεσμών για τη χορήγηση επιπλέον δανείου τριετούς διάρκειας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ΕΜΣ), το ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ καταγράφει το πρώτο μέρος των προαπαιτούμενων μέτρων, που έπρεπε να ψηφιστούν μέχρι τις 15 Ιουλίου 2015 από το ελληνικό Κοινοβούλιο.

Οι διατάξεις του σχεδίου νόμου επικεντρώνονται κυρίως στη θέσπιση νέων φορολογικών μεταρρυθμίσεων, με ιδιαίτερη βαρύτητα στην αναδιάρθρωση του ισχύοντος συστήματος ΦΠΑ, στη φορολόγηση των εταιρικών κερδών αλλά και σε διατάξεις που άπτονται του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων.

Προκειμένου να εξαλειφθεί  το δημοσιονομικό κενό του 2015, η κυβέρνηση προχωρά στη θεσμοθέτηση μέτρων φορολογικού περιεχομένου  ύψους 3,175 δισ. ευρώ, ενώ το συγκεκριμένο ποσό υπερβαίνει τα 3,6 δισ. ευρώ αν συνυπολογιστούν και τα περίπου 450 εκ. ευρώ από την αύξηση της προκαταβολής φόρου για το 2016.

 Φορολογικές μεταρρυθμίσεις Νομοσχεδίου:

1. ΦΠΑ: Οι αναπροσαρμοσμένοι συντελεστές ΦΠΑ, οι οποίοι τίθενται σε άμεση εφαρμογή από τη ψήφιση των σχετικών διατάξεων στη Βουλή, επιφέρουν επιβαρύνσεις στο καταναλωτικό κοινό εξαιτίας των μετατάξεων των τιμών προϊόντων και υπηρεσιών σε υψηλότερα επίπεδα. Πιο συγκεκριμένα, οι αλλαγές που θα ισχύσουν άμεσα προβλέπουν:

• ΦΠΑ 23% στον κλάδο της Εστίασης – catering, στα περισσότερα τρόφιμα (τυποποιημένα/ συσκευασμένα είδη διατροφής), στα αναψυκτικά, στους χυμούς, στα αλλαντικά, στα μπαχαρικά, στον καφέ, στη ζάχαρη, στο τσάι, στα εισιτήρια των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (λεωφορεία, αεροπλάνα, πλοία κ.ά.), στα  κόμιστρα ταξί, στα άνθη-φυτά, στα διάφορα έλαια και λίπη,  στα παρασκευάσματα με βάση τα δημητριακά, στις υπηρεσίες από καλλιτέχνες-συνθέτες-συγγραφείς, στην επισκευή και συντήρηση παλαιών κατοικιών, στην αποχέτευση.  Πιο ακριβά γίνονται τα μαθήματα ξένων γλωσσών και ηλεκτρονικών υπολογιστών που παρέχονται από ιδιωτικά φροντιστήρια, ενώ αυξάνεται στο 25% η φορολόγηση των ασφαλιστηρίων (από 20%) για τον κλάδο πυρός και στο 15% (από 10%) για τον κλάδο αυτοκινήτων (συμπεριλαμβανομένης της αστικής ευθύνης). Τα έσοδα από την αύξηση του φόρου ασφαλίστρων για τους κλάδους πυρός και αυτοκινήτων υπολογίζονται στα 75,6 εκ. ευρώ.
• ΦΠΑ 13% για νωπά τρόφιμα και μη συσκευασμένα προϊόντα (ψωμί, νερό, γάλα, τυριά, μέλι, ελαιόλαδο, κρέας, ψάρια, παιδικές τροφές, αλάτι, καρποί, φρούτα, λαχανικά,) διανυκτερεύσεις σε ξενοδοχεία (από 1/10/2015), ηλεκτρικό ρεύμα, ύδρευση, φυσικό αέριο, αλλά όχι αποχέτευση (23%).
• ΦΠΑ 6% για φάρμακα, βιβλία-περιοδικά-εφημερίδες και εισιτήρια θεάτρου.
• ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου: Προβλέπεται σταδιακή κατάργηση του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ στα νησιά (30% μειωμένοι συντελεστές) και ειδικότερα από 1/10/2015 για εκείνα με υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα (όπως η Ρόδος, η Μύκονος, η Σαντορίνη και η Κως), ενώ η παραπάνω ημερομηνία μετατίθεται για τις 1/6/2016 για τα λιγότερο ανεπτυγμένα νησιά. Εξαιρούνται των καταργήσεων και παραμένουν σε ισχύ οι υφιστάμενοι σήμερα συντελεστές ΦΠΑ για τα πλέον απομακρυσμένα νησιά.

Από τις επερχόμενες αλλαγές θα ακριβύνουν κατά 8,8% οι τιμές σε ορισμένα συσκευασμένα, μεταποιημένα και κονσερβοποιημένα τρόφιμα (ζυμαρικά, όσπρια, αλεύρι, ζάχαρη, κατεψυγμένα είδη, παγωτά, γλυκά, σοκολάτες, μπισκότα, πατατάκια, τσιπς κ.λπ.), ενώ ανατιμήσεις θα παρατηρηθούν στα εισιτήρια όλων των μέσων μαζικής μεταφοράς, στα κόμιστρα των ταξί, στα εστιατόρια. Παράλληλα, θα αυξηθούν οι τιμές στα ξενοδοχεία κατά 4,2%, ενώ ακόμη μεγαλύτερες θα είναι οι ανατιμήσεις για τα ανωτέρω είδη στα νησιά του Αιγαίου  και συγκεκριμένα θα φθάσουν το 12,8% από τον Οκτώβριο του 2015.

Άλλωστε σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΝ.ΕΜ.Υ. της ΕΣΕΕ, η μετάταξη των συντελεστών ΦΠΑ σε πληθώρα προϊόντων και υπηρεσιών στον κλάδο του Εμπορίου,  αναμένεται να διασφαλίζει επιπλέον κρατικά έσοδα ύψους περίπου 1,4 δισ. ευρώ. Αντιστοίχως, η αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ στους κλάδους του Τουρισμού και της Εστίασης στα επίπεδα του 13% και 23% θα αποφέρει περαιτέρω πόρους της τάξεως των 230 εκ. ευρώ και 625 εκ. ευρώ αντίστοιχα. Πλήγμα για τους καταναλωτές θα επέλθει και από την μετάταξη των συντελεστών στις Μεταφορές από το 13% (που ίσχυε για την πλειοψηφία αυτών) στο 23% με συνέπεια την άνοδο του κόστους των πάσης φύσεως υπηρεσιών μεταφοράς (εισιτήρια λεωφορείων, τρένων, αεροπλάνων, πλοίων, κόμιστρα ταξί), προκειμένου να αντληθούν επιπρόσθετα 520 εκ. ευρώ από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες.

Εκτίμηση αποδοτικότητας: Οι αυξήσεις στο ΦΠΑ υπολογίζεται ότι θα έχουν αποδοτικότητα 2,39 δισ. ευρώ στη διετία (795 εκ. ευρώ το 2015).

2. Έκτακτη Εισφορά Αλληλεγγύης: Αύξηση των συντελεστών της έκτακτης εισφοράς με αναδρομική μάλιστα ισχύ από 1/1/2015 για όλα τα φυσικά πρόσωπα (μισθωτοί, συνταξιούχοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, εισοδηματίες κ.ά.) με εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ προβλέπεται στη συμφωνία με τους Θεσμούς. Ταυτόχρονα προωθείται η ενσωμάτωσή της στο φόρο εισοδήματος από το 2016, ενώ οι μισθωτοί θα βιώσουν άμεσα τις επικείμενες αλλαγές  μέσω της αυτόματης πτωτικής αναπροσαρμογής  των μηνιαίων αποδοχών τους,  λόγω αυξημένων παρακρατήσεων.  Πιο αναλυτικά, από 12.001-20.000 ευρώ, ο συντελεστής παραμένει στο 0,7% (ισχύον καθεστώς), από 20.001-30.000 ευρώ, ο συντελεστής παραμένει στο 1,4% (ισχύον καθεστώς), από 30.001-50.000 ευρώ ο συντελεστής επανέρχεται στο 2,0% από το 1,4% που ισχύει σήμερα, από 50.001-100.000 ευρώ ο συντελεστής αυξάνεται στο 4,0% από 2,1% που ίσχυε μέχρι πρότινος, από 100.001-500.000 ο συντελεστής πάει στο 6,0% από 2,8% που ισχύει σήμερα, για 500.001 ευρώ και πάνω επιβάλλεται συντελεστής 8,0% από 2,8% που ίσχυε μέχρι πρότινος.

Εκτίμηση αποδοτικότητας:  Η αύξηση της έκτακτης εισφοράς αναμένεται να αποφέρει  έσοδα 251 εκ. ευρώ.

3. Φορολόγηση επιχειρήσεων: Η διεύρυνση της φορολογικής βάσης θα επιτελεστεί κυρίως από την επιβολή επιπρόσθετης επιβάρυνσης των κερδοφόρων επιχειρήσεων, καθώς ο συντελεστής εταιρικού φόρου θα ανέλθει στο 29% από 26% που ισχύει σήμερα, μόνο για τις επιχειρήσεις που τηρούν διπλογραφικά βιβλία (όλα τα νομικά πρόσωπα/ κεφαλαιουχικές επιχειρήσεις όπως οι ΑΕ, ΕΠΕ, ΙΚΕ και όποιες ΟΕ-ΕΕ δεν έχουν απλογραφικά βιβλία). Από τις υπό εξέταση διατάξεις του Νομοσχεδίου εξαιρούνται οι προσωπικές (ΟΕ και ΕΕ με απλογραφικά βιβλία) και οι ατομικές επιχειρήσεις.

Παράλληλα, το σχέδιο νόμου  προβλέπει την αύξηση προκαταβολής φόρου στο 100% για τα νομικά πρόσωπα (ΑΕ και ΕΠΕ) από 80% που ισχύει σήμερα. Αντιθέτως για τις Ομόρρυθμες – Ετερόρρυθμες και αστικές εταιρίες  η προκαταβολή φόρου διαμορφώνεται για το 2015 στο 75% από το 55% που ισχύει σήμερα, με την επιβάρυνση των ατομικών επιχειρήσεων να διατηρείται στα ίδια επίπεδα του 55%.

Εκτίμηση αποδοτικότητας:  Η  αύξηση του φόρου στις επιχειρήσεις/νομικά πρόσωπα από 26% σε 29% θα εξασφαλίσει επιπλέον  410 εκ. ευρώ, ενώ θα προστεθούν άλλα 445 εκ. ευρώ από την αύξηση εσόδων κατά το πρώτο έτος εφαρμογής της αυξημένης προκαταβολής των νομικών οντοτήτων.

4. Φόρος πολυτελούς διαβίωσης: Προβλέπεται αύξηση του συντελεστή κατά 30%, από το 10% στο 13%, του αντίστοιχου τεκμηρίου διαβίωσης για τα ΙΧ άνω των 2.500 κυβικών εκατοστών και άνω, τις πισίνες, τα αεροσκάφη και τα ελικόπτερα. Επιπλέον, ο φόρος αυτός επεκτείνεται και στα σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης άνω των 5 μέτρων, ενώ το συγκεκριμένο μέτρο θα εφαρμοστεί από το έτος 2015 και μετά.

Εκτίμηση αποδοτικότητας:  Η αύξηση του φόρου πολυτελείας θα συνεισφέρει άλλα 48,5 εκ. ευρώ.

5. Αυτόματη διαδικασία απόδοσης ΦΠΑ στο Δημόσιο μέσω του τραπεζικού συστήματος: Σύμφωνα με τις διατάξεις του σχεδίου νόμου, το ποσό του ΦΠΑ που αναλογεί σε συναλλαγές αξίας άνω των 3.000 ευρώ μεταξύ επιχειρήσεων ή σε συναλλαγές άνω των 1.500 ευρώ μεταξύ επιχειρήσεων και πελατών λιανικής, οι οποίες διενεργούνται με οποιονδήποτε τρόπο και ιδίως μέσω χρήσης πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας, ηλεκτρονικής τραπεζιτικής (e-banking), τραπεζικής κατάθεσης σε εξόφληση τιμολογίου ή τραπεζικής επιταγής, θα δεσμεύεται από την τράπεζα και θα αποδίδεται κατευθείαν στο Δημόσιο εντός 5 ημερών από τη διενέργεια της πληρωμής. Διευκρινίζεται πως, για τις συγκεκριμένες υπηρεσίες τα τραπεζικά ιδρύματα δεν θα χρεώνουν δαπάνες ή οποιαδήποτε αμοιβή. Σε περίπτωση δε φορολογουμένων που υποβάλλουν δήλωση ΦΠΑ, η τράπεζα θα χορηγεί βεβαίωση για το εισπραχθέν ποσό ΦΠΑ, ώστε να υπολογίζεται στη δήλωση του φορολογουμένου.

Δήλωση προέδρου ΕΣΕΕ Βασίλη Κορκίδη:

«Γίνεται πλέον αντιληπτό πως η διάσωση της πατρίδας μας, μέσω της υπογραφείσας “προσυμφωνίας” με τους εταίρους και της επικείμενης τελικής συμφωνίας με τους θεσμούς, πραγματοποιείται με ιδιαίτερα βαρύ τίμημα για την ελληνική κοινωνία. Τα νέα σκληρά φορολογικά μέτρα που ψηφίστηκαν, σε πρώτο στάδιο, πλήττουν αδιακρίτως όλους μας, ενώ το πλαίσιο λειτουργίας των ελληνικών επιχειρήσεων καθίσταται μη ανταγωνιστικό. Προτεραιότητά μας, όμως, είναι να δρομολογηθούν άμεσα, εκείνες οι εξελίξεις που θα αποκαταστήσουν την ομαλή λειτουργία της αγοράς, θα διασφαλίσουν την επαναλειτουργία των τραπεζών και σταδιακά θα χαλαρώσουν και θα άρουν τα Capital Controls, έτσι ώστε να καταστεί ξανά εφικτή η πλήρης εμπορική επανασύνδεσή μας με τον υπόλοιπο κόσμο.

Τη δεδομένη στιγμή η “σκουριασμένη” εργαλειοθήκη Ι του ΟΟΣΑ είναι δευτερευούσης σημασίας για τους ανθρώπους της αγοράς, αφού το σημαντικό για την ΕΣΕΕ είναι να συνεχίσει να υπάρχει ελληνικό εμπόριο και μικρομεσαία επιχείρηση μετά τα φορομπηχτικά μέτρα. Οι επιπλέον άμεσοι και έμμεσοι φόροι  θα ανέρχονται από το 2016 στα περίπου 4 δις ευρώ ετησίως, ή 375 εκ. ευρώ μηνιαίως και 12,5 εκ. ευρώ ημερησίως. Αναλυτικά οι εκτιμήσεις αποδοτικότητας είναι 2,39 δις ευρώ από ΦΠΑ τα επόμενα δύο χρόνια με τα 795 εκ. το 2015. Από την αναδρομική έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης είναι 251 εκ. και από τον φόρο πολυτελείας άλλα 48,5 εκ. ευρώ. Η φορολόγηση των επιχειρήσεων από το 26% στο 29% εξασφαλίζει επιπλέον φόρους 410 εκ., ενώ η αυξημένη προκαταβολή φόρου των εταιρειών από 80% σε 100% και από 55% σε 75%, προσθέτει άλλα 445 εκ. ευρώ.

Ως προς την εμμονή της λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων τις Κυριακές, πρέπει αφενός να δούμε τη τελική διατύπωση της εργαλειοθήκης στη νομοθέτησή της και αφετέρου την απόφαση του ΣτΕ. Δεν φοβόμαστε, λοιπόν, να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες που δημιουργούνται, αλλά πιστεύω ότι η ίδια η αγορά θα αυτορυθμιστεί, όπως άλλωστε έκανε πολλάκις στο παρελθόν στο θέμα των Κυριακών. Εάν το ψωμί, το γάλα, τα φαρμακεία και οι Κυριακές είναι οι βασικές “μεταρρυθμίσεις” που θα σώσουν την Ελλάδα, θα τις διαχειριστούμε ανάλογα. Στόχος μας είναι να ανοίξουν πρώτα οι Τράπεζες τις καθημερινές και για το άνοιγμα των Κυριακών, στην ΕΣΕΕ δεν αλλάζουμε θέση, αλλά σίγουρα θα αλλάξουμε τακτική αντιμετώπισης του θέματος, όπως πρέπει και όταν πρέπει. Τώρα, όμως, είναι εθνική ανάγκη να καταθέσουμε τη ψυχή μας στην προσπάθεια σωτηρίας της πατρίδας μας. Είναι ώρα εθνικής ευθύνης».