Ανεξίτηλα σημάδια ντροπής

|> Στέλιος Κοπανίδης

|> Έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ συγκαλεί η Ρωσία, μετά την πυραυλική επίθεση στη Συρία που εξαπέλυσαν τα ξημερώματα του Σαββάτου ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία και Γαλλία στα περίχωρα της Δαμασκού κοντά στην πόλη Χομς.

Στην επιχείρηση κατά συριακών εγκαταστάσεων χρησιμοποιήθηκαν πύραυλοι Τόμαχοκ και Στορμ Σάντοου. Σύμφωνα με τη δυτική συμμαχία χτυπήθηκαν τρεις εγκαταστάσεις χημικών όπλων, εκ των οποίων ένα ερευνητικό κέντρο και δύο χώροι αποθήκευσης, και η επίθεση αυτή ήλθε ως απάντηση για την αμφιλεγόμενη εκτόξευση χημικών από το καθεστώς Άσαντ στην Ντούμα της επαρχίας Γούτα. Σημειώνεται ότι και πέρυσι στις 7 Απριλίου η Συρία είχε δεχθεί ανάλογη πυραυλική επίθεση από τις ΗΠΑ για τον ίδιο ακριβώς λόγο, δηλαδή για εκτόξευση χημικών στην επαρχία Ιντλίμπ για την οποία πάλι είχε κατηγορηθεί χωρίς ουδεμία απόδειξη το καθεστώς Άσαντ τόσο από την Ουάσιγκτον όσο και από Ευρωπαϊκή Ένωση και Ισραήλ.

Το ερώτημα, βεβαίως, που παραμένει αναπάντητο είναι γιατί το καθεστώς Ασαντ να χρησιμοποιήσει χημικά, τα οποία κατά τεκμήριο δεν διαθέτει, σε μια περιοχή που και τα τελευταία προπύργια αντίστασης εναντίον του βρίσκονταν υπό κατάρρευση. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2013 η Συρία επικύρωσε τη Σύμβαση για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων και υποχρεώθηκε να καταστρέψει το χημικό της οπλοστάσιο, κατ’ εφαρμογήν αμερικανορωσικής συμφωνίας.

Ο πόλεμος που διεξάγεται στη Συρία, ο οποίος ξεκίνησε ως σειρά διαδηλώσεων, μέρος της Αραβικής Άνοιξης, το 2011 αποτελεί μία από τις μελανότερες σελίδες της παγκόσμιας σύγχρονης ιστορίας. Οι άμεσοι και οι έμμεσοι νεκροί υπερβαίνουν τους 500.000, ενώ οι τραυματίες ανέρχονται σε 2 περίπου εκατομμύρια. Συνολικά έχει χάσει τη ζωή του ή τραυματιστεί το 14% του πληθυσμού της χώρας, με το προσδόκιμο ζωής να πέφτει στα 55 χρόνια από 70 που ήταν πριν από την έναρξη των συγκρούσεων. Περισσότεροι από 6,5 εκατομμύρια Σύροι βρίσκονται εκτοπισμένοι από τις εστίες τους, ενώ περίπου 5 εκατομμύρια έχουν επιλέξει τον δρόμο της προσφυγιάς προκειμένου να ξεφύγουν από τις κακουχίες, τη φτώχεια, τον ίδιο τον θάνατο. Χωριά αφανισμένα, πόλεις γκρεμισμένες και εγκαταλειμμένες συνθέτουν το άθλιο σκηνικό της Συρίας, σε μια χώρα που σχεδόν το 90% του δικτύου ηλεκτροδότησης δεν λειτουργεί.

Τα στοιχεία είναι συγκλονιστικά και το επόμενο ερώτημα που πλανάται μετέωρο είναι γιατί δεν δίνεται ένα τέλος σε αυτήν τη φρίκη. Όταν το 2009 το Ισραήλ ξεκίνησε την υπεράκτια εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου ήταν πρόδηλο ότι η λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου εισερχόταν σε μια νέα περίοδο. Οι ανακαλύψεις σημαντικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων δείχνουν ότι η περιοχή θα μπορούσε να μετατραπεί σε έναν νέο Περσικό Κόλπο.

Στη Συρία, εκτός των υφιστάμενων χερσαίων κοιτασμάτων, αναλογεί ένα σημαντικό μέρος του υπεράκτιου ορυκτού πλούτου, στον οποίο προσβλέπουν οι μεγάλοι πετρελαϊκοί όμιλοι. Οι εξαγωγές πετρελαίου αποτελούν ζωτικό στοιχείο της συριακής οικονομίας, καθώς αντιπροσωπεύουν το 35% του συνόλου των εσόδων από τις εξαγωγές της. Με την έναρξη των πολεμικών συγκρούσεων Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες επέβαλαν κυρώσεις στη Δαμασκό στον τομέα της ενέργειας. Λόγω των επιβληθεισών κυρώσεων αποκλείστηκαν οι αμερικανικοί πετρελαϊκοί όμιλοι από την εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου της Συρίας.

Στο ίδιο πλαίσιο με τις ΗΠΑ ευθυγραμμίστηκαν  Μεγάλη Βρετανία και Γαλλία, με την τελευταία να θεωρεί τη Συρία ως ιστορική σφαίρα επιρροής της. Ως απάντηση η κυβέρνηση Άσαντ αποφάσισε την εκχώρηση των δικαιωμάτων εξόρυξης των υδρογονανθράκων της συριακής ΑΟΖ σε ρωσικές εταιρείες. Το μέγεθος των κοιτασμάτων φυσικού αερίου της Συρίας είναι από τα μεγαλύτερα στον κόσμο, σε σημείο που ανατρέπει τα υφιστάμενα δεδομένα στον διεθνή ενεργειακό χάρτη. Βεβαίως αυτός ο τεράστιος φυσικός πλούτος αποτελεί αναμφισβήτητα «μήλον της έριδος» τόσο ανάμεσα στους ενεργειακούς κολοσσούς όσο και στις χώρες εκείνες που θέλουν να έχουν τη μερίδα του λέοντος στη διαχείρισή του.

Συνεπώς στο βάθος του συριακού δράματος υφίσταται ένας ακήρυχτος γεωενεργειακός πόλεμος με πολλούς παίκτες – βασικούς και… εφεδρικούς. Ρωσία, Ηνωμένες Πολιτείες, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Κίνα, Γερμανία, Ιράν, Σαουδική Αραβία, Ισραήλ, Τουρκία. Όλοι τους έχουν μακροπρόθεσμα συμφέροντα και υποστηρίζουν είτε ενεργά είτε σε οικονομικό επίπεδο τις δύο εναπομείνασες αντιμαχόμενες πλευρές, δηλαδή το καθεστώς Ασαντ, που έχει τη ρωσική στήριξη, και τους ισλαμιστές της αντιπολίτευσης, που έχουν την αρωγή των Δυτικών αλλά και της Τουρκίας.

Πέραν, όμως, του φυσικού πλούτου που διαθέτει η Συρία η κλιμάκωση των πολεμικών συγκρούσεων έγκειται και στις πωλήσεις όπλων. Η Ρωσία διατηρεί τεράστια συμβόλαια πώλησης όπλων στη Συρία, ενώ στο λιμάνι της Ταρτούς έχει τη μοναδική ναυτική βάση με πρόσβαση στη Μεσόγειο. Ουάσιγκτον, Λονδίνο, Παρίσι, αλλά και Βερολίνο προσπαθούν να «σπάσουν» το ρωσικό μονοπώλιο γι’ αυτό αντιτάσσονται προς το καθεστώς Άσαντ, ενώ ποιούν την νήσσαν στις επιχειρήσεις που διεξάγει η Τουρκία εναντίον των Κούρδων μαχητών στο Αφρίν. Αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες κάνουν με τη σειρά τους γενικευμένο εμπόριο όπλων στην περιοχή και κλείνουν συμβόλαια αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Δαιδαλώδες, λοιπόν, σκηνικό με Δυτική συμμαχία, Ευρωπαϊκή Ένωση, Ισραήλ να νιώθουν αγανάκτηση για τις σφαγές του καθεστώτος Άσαντ, το οποίο ασφαλώς δεν είναι άμοιρο ευθυνών, και χύνουν κροκοδείλια δάκρυα πάνω από τις σορούς παιδιών και αμάχων, αλλά βεβαίως είναι αυτοί που πωλούν όπλα στους αντικαθεστωτικούς και παλαιότερα στον ISIS, όπως το ίδιο πράττουν και στην Υεμένη που και εκείνη ζει τον δικό της εφιάλτη. Παιδιά και άμαχοι θύματα του πλέον βρώμικου πολέμου των τελευταίων δεκαετιών που όταν κάποτε οι ξένοι εμπλεκόμενοι αποφασίσουν να λήξει (και αυτό θα γίνει όταν μοιραστεί η πίτα με τα μερίδιά τους) τα σημάδια που θα αφήσει θα μείνουν ανεξίτηλα χαραγμένα ως σημάδια ντροπής…