Η πρωτοβουλία ανακοινώθηκε από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με σκοπό τη διασφάλιση της πολυφωνίας και της ανεξαρτησίας των μέσων ενημέρωσης

|> Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε μία ανοικτή δημόσια διαβούλευση σχετικά με την επικείμενη ευρωπαϊκή πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, μια πρωτοβουλία-ορόσημο, την οποία ανακοίνωσε η Πρόεδρος της ΕΕ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2021, με σκοπό τη διασφάλιση της πολυφωνίας και της ανεξαρτησίας των μέσων ενημέρωσης στην εσωτερική αγορά της ΕΕ. Αποτελεί δε, συνέχεια πρόσκλησης υποβολής στοιχείων που δημοσιεύτηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2021, στην οποία περιγράφονται οι κύριοι στόχοι της πρωτοβουλίας, οι πιθανές επιλογές και ο αντίκτυπός της.

Η αντιπρόεδρος για θέματα Αξιών και Διαφάνειας, Βιέρα Γιούροβα, δήλωσε: «Τα μέσα ενημέρωσης αποτελούν πυλώνα της δημοκρατίας. Σήμερα, όμως, εμφανίζονται ρωγμές στον πυλώνα αυτόν, καθώς κυβερνήσεις και ιδιωτικές ομάδες αποπειρώνται να ασκήσουν πίεση στα μέσα ενημέρωσης. Γι’ αυτό, η Επιτροπή θα προτείνει κοινούς κανόνες και διασφαλίσεις για την προστασία της ανεξαρτησίας και της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης. Οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να είναι σε θέση να επιτελούν το έργο τους, να ενημερώνουν τους πολίτες και να υποχρεώνουν την εξουσία να λογοδοτεί χωρίς φόβο ή μεροληψία. Επί του παρόντος, πραγματοποιούμε ευρείες διαβουλεύσεις για να καταλήξουμε στην καλύτερη πρόταση.».

Ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν, πρόσθεσε: «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης παραμένουν ανεξάρτητα, καινοτόμα και βιώσιμα και ότι λειτουργούν χωρίς αδικαιολόγητες παρεμβάσεις, ιδιωτικές ή δημόσιες, στις δραστηριότητές τους. Σήμερα ξεκινάμε τη διαβούλευση σχετικά με την επικείμενη πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης: θέλουμε να ακούσουμε τις απόψεις σας και να διερευνήσουμε τις λύσεις που προτείνετε για μια ανθεκτική αγορά μέσων ενημέρωσης, η οποία θα παρέχει πολύμορφη και αξιόπιστη ενημέρωση στους πολίτες».

Σκοπός της διαβούλευσης είναι να συγκεντρωθούν απόψεις σχετικά με τα σημαντικότερα ζητήματα που επηρεάζουν τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων των διαφόρων τύπων παρεμβάσεων στα μέσα ενημέρωσης, καθώς και των οικονομικών τάσεων. Η διαβούλευση καλύπτει τρεις κύριους τομείς που αφορούν τις αγορές μέσων ενημέρωσης: ο πρώτος επικεντρώνεται στη διαφάνεια και την ανεξαρτησία (π.χ. έλεγχος των συναλλαγών στην αγορά μέσων ενημέρωσης, διαφάνεια της ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης και μέτρηση της ακροαματικότητας), ο δεύτερος στις προϋποθέσεις για την υγιή λειτουργία τους (π.χ. έκθεση του κοινού σε πολυφωνία απόψεων, καινοτομία στα μέσα ενημέρωσης στην αγορά της ΕΕ) και ο τρίτος στη δίκαιη κατανομή των κρατικών πόρων (π.χ. ανεξαρτησία των δημόσιων μέσων ενημέρωσης, διαφάνεια και δίκαιη κατανομή της κρατικής διαφήμισης). Ζητούνται επίσης παρατηρήσεις σχετικά με τις επιλογές διακυβέρνησης που θα υποστηρίζουν την πράξη, οι οποίες θα μπορούσαν να βασιστούν στην ομάδα των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων (ERGA).

Η πρόταση αναμένεται να υποβληθεί από την Επιτροπή το τρίτο τρίμηνο του 2022.

>> Η ανοικτή δημόσια διαβούλευση επιδιώκει να συγκεντρώσει απόψεις, στοιχεία και δεδομένα από τους πολίτες, ιδίως τους δημοσιογράφους, τα μέσα ενημέρωσης (τόσο ιδιωτικά όσο και δημόσια), τους πανεπιστημιακούς, την κοινωνία των πολιτών, τις δημόσιες αρχές, τις επιχειρήσεις και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, ώστε να βοηθήσει την Επιτροπή να διαμορφώσει αυτούς τους νέους κανόνες. Παρατηρήσεις μπορούν να υποβάλλονται έως τις 21 Μαρτίου 2022 στην πύλη Πείτε την άποψή σας.

Ιστορικό

Η ευρωπαϊκή πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης προβλέπεται να εγκριθεί το τρίτο τρίμηνο του 2022, όπως αναφέρεται στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2022. Θα βασίζεται στην αναθεωρημένη οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων η οποία θεσπίζει κανόνες για την ανεξαρτησία των ρυθμιστικών αρχών των μέσων ενημέρωσης, προάγει τη διαφάνεια του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των μέσων ενημέρωσης και επισημαίνει ότι οι αποφάσεις των συντακτών δεν πρέπει να δέχονται παρεμβάσεις. Η πρωτοβουλία θα επικεντρωθεί στην εξάλειψη των φραγμών στην εγκατάσταση και τη λειτουργία των υπηρεσιών μέσων ενημέρωσης και θα έχει ως στόχο τη θέσπιση κοινού πλαισίου για την προώθηση της εσωτερικής αγοράς στον τομέα των μέσων ενημέρωσης, με σκοπό τη διασφάλιση της ελευθερίας και της πολυφωνίας στην εν λόγω αγορά. Θα συνάδει με τις προσπάθειες της ΕΕ για την προώθηση της δημοκρατικής συμμετοχής, την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και τη στήριξη της ελευθερίας και της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης, όπως προβλέπεται στο σχέδιο δράσης για την ευρωπαϊκή δημοκρατία. Ειδικότερα, θα συμπληρώσει την πρόσφατα εγκριθείσα σύσταση σχετικά με την προστασία, την ασφάλεια και την ενδυνάμωση των δημοσιογράφων, την προτεινόμενη δέσμη μέτρων της νομοθετικής πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες, και την επικείμενη πρωτοβουλία για την προστασία των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών των δικαιωμάτων από καταχρηστικές προσφυγές στη δικαιοσύνη (SLAPP). Η ευρωπαϊκή πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης θα συμβαδίζει επίσης με δράσεις που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα, την ανθεκτικότητα και τον ψηφιακό μετασχηματισμό του τομέα των μέσων ενημέρωσης, οι οποίες υλοποιούνται στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για τα μέσα ενημέρωσης και τον οπτικοακουστικό τομέα.