Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τις χώρες να μεταφέρουν πλήρως στο εθνική νομοθεσία τους κανόνες της ΕΕ για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας

|> Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε χθες να αποστείλει αιτιολογημένες γνώμες στη Βουλγαρία, την Κύπρο, την Ελλάδα, την Ιρλανδία, τη Λετονία, την Πολωνία, την Πορτογαλία, τη Σλοβενία, τη Σλοβακία και τη Φινλανδία, επειδή δεν κοινοποίησαν στην Επιτροπή τα μέτρα μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο σχετικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα που ισχύουν για ορισμένες επιγραμμικές μεταδόσεις [οδηγία (ΕΕ) 2019/789].

Η Επιτροπή απέστειλε επίσης χθες αιτιολογημένες γνώμες στο Βέλγιο, τη Βουλγαρία, την Κύπρο, τη Δανία, την Ελλάδα, τη Γαλλία, τη Λετονία, την Πολωνία, την Πορτογαλία, τη Σλοβενία, τη Σλοβακία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία, επειδή δεν κοινοποίησαν στην Επιτροπή τα μέτρα μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο σχετικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα στην ψηφιακή ενιαία αγορά [οδηγία (ΕΕ) 2019/790].

Στόχος των δύο οδηγιών είναι να εκσυγχρονίσουν τους κανόνες για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και να δώσουν τη δυνατότητα στους καταναλωτές και στους δημιουργούς να αξιοποιήσουν τον ψηφιακό κόσμο στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Οι κανόνες προστατεύουν τους δικαιούχους που δραστηριοποιούνται σε διάφορους τομείς, ενθαρρύνοντας τη δημιουργία και την κυκλοφορία περιεχομένου υψηλότερης αξίας. Προσφέρουν μεγαλύτερη επιλογή περιεχομένου για τους χρήστες, μειώνοντας το κόστος των συναλλαγών και διευκολύνοντας τη διανομή ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών προγραμμάτων σε ολόκληρη την ΕΕ.

Τα κράτη μέλη πρέπει να θεσπίσουν αυτούς τους κανόνες χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις, γεγονός που θα επιτρέψει στους πολίτες της ΕΕ, στους δημιουργικούς τομείς, στον Τύπο, στους ερευνητές, στους εκπαιδευτικούς και στα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και στους παρόχους υπηρεσιών σε ολόκληρη την ΕΕ, να αρχίσουν να τους αξιοποιούν.

Στις 23 Ιουλίου 2021 η Επιτροπή κίνησε τη διαδικασία επί παραβάσει αποστέλλοντας προειδοποιητικές επιστολές στα κράτη μέλη που δεν κοινοποίησαν την πλήρη μεταφορά των δύο οδηγιών στο εθνικό τους δίκαιο. Η Επιτροπή έδωσε χθες συνέχεια με αιτιολογημένες γνώμες για τα εν λόγω κράτη μέλη.

Νέα Οδηγία για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Τον Σεπτέμβριο του 2016, η Επιτροπή πρότεινε την επικαιροποίηση των κανόνων της ΕΕ για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, ώστε να προσαρμοστούν στον νέο τρόπο παραγωγής, διανομής και πρόσβασης στο δημιουργικό περιεχόμενο μέσω διαδικτύου. Όλο και περισσότεροι χρήστες του διαδικτύου έχουν επιγραμμική πρόσβαση σε μουσική ή οπτικοακουστικό περιεχόμενο, ενώ οι δημιουργοί βιοπορίζονται πλέον κατά κύριο λόγο από ψηφιακές ροές εσόδων.

Οι νέοι κανόνες αφορούν τις σχέσεις μεταξύ κατόχων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και διαδικτυακών πλατφορμών και την αμοιβή μεμονωμένων καλλιτεχνών και δημιουργών. Οι νέοι κανόνες για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας εξασφαλίζουν δικαιότερη αμοιβή για δημιουργούς και δικαιούχους, εκδότες Τύπου και δημοσιογράφους, ιδίως όταν τα έργα τους χρησιμοποιούνται στο διαδίκτυο. Οι εν λόγω κανόνες δημιουργούν μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου και παρέχουν περισσότερες δυνατότητες αμοιβής στις σχέσεις τους με τις επιγραμμικές πλατφόρμες, αποκαθιστώντας την ισορροπία διαπραγματευτικής ισχύος.

Οι νέοι κανόνες περιλαμβάνουν επίσης νέες εγγυήσεις για την πλήρη προστασία της ελευθερίας έκφρασης των χρηστών στο διαδίκτυο, ώστε να μπορούν να μοιράζονται νόμιμα το περιεχόμενό τους. Τέλος, οι νέοι κανόνες δημιουργούν περαιτέρω ευκαιρίες, ιδίως μέσω νέων εξαιρέσεων από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και απλουστευμένων μηχανισμών αδειοδότησης για τη χρήση υλικού που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, επιγραμμικά και διασυνοριακά, για σκοπούς εκπαίδευσης, έρευνας και διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Στις 26 Απριλίου 2022, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημοσίευσε την απόφασή του (C-401/19) σχετικά με την προσφυγή που άσκησε η Πολωνία όσον αφορά το άρθρο 17 της νέας οδηγίας για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας — μια βασική διάταξη που εισήγαγε νέους κανόνες για τις πλατφόρμες ανταλλαγής περιεχομένου, παρέχοντας ασφάλεια δικαίου για τους χρήστες του διαδικτύου και τους πολίτες που αναφορτώνουν στο διαδίκτυο περιεχόμενο που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Η απόφαση επιβεβαιώνει ότι το άρθρο 17 συνιστά δίκαιη στάθμιση και περιλαμβάνει τις αναγκαίες διασφαλίσεις για την ελευθερία της έκφρασης, προστατεύοντας παράλληλα το έργο των δικαιούχων. Επιβεβαίωσε την υποχρέωση των κρατών μελών να μεταφέρουν την εν λόγω διάταξη στο εθνικό τους δίκαιο σύμφωνα με την ισορροπία μεταξύ των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Νέα οδηγία για τα ραδιοτηλεοπτικά προγράμματα

Τον Σεπτέμβριο του 2016, η Επιτροπή υπέβαλε επίσης πρόταση επικαιροποίησης των κανόνων της ΕΕ που διευκολύνουν την εκκαθάριση των δικαιωμάτων (δηλαδή την απόκτηση αδειών από τους δικαιούχους) για τις επιγραμμικές μεταδόσεις και αναμεταδόσεις ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών προγραμμάτων, προς τελικό όφελος των ευρωπαίων καταναλωτών.

Η οδηγία για τα ραδιοτηλεοπτικά προγράμματα, όπως εγκρίθηκε τελικά το 2019, διευκολύνει τους ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς να διαθέτουν διασυνοριακά ορισμένα τηλεοπτικά προγράμματα, καθώς και τα ραδιοφωνικά τους προγράμματα, στις επιγραμμικές τους υπηρεσίες. Επίσης, περιέχει κανόνες που επιτρέπουν στους φορείς αναμετάδοσης να αποκτούν ευκολότερα άδειες για τα τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά κανάλια που αναμεταδίδουν, δίνοντάς τους έτσι τη δυνατότητα να προσεγγίσουν ευρύτερο κοινό στην ΕΕ.

Επόμενα βήματα

Τα κράτη μέλη που έλαβαν σήμερα αιτιολογημένη γνώμη έχουν προθεσμία δύο μηνών για να διορθώσουν την κατάσταση και να θεσπίσουν εθνικά μέτρα μεταφοράς και για τις δύο οδηγίες. Διαφορετικά, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να τα παραπέμψει στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ιστορικό

Η οδηγία τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνιο του 2019 και τα κράτη μέλη έπρεπε να τη μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο έως τις 7 Ιουνίου 2021. Σύμφωνα με το άρθρο 260 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ), εάν ένα κράτος μέλος δεν μεταφέρει οδηγία που έχει εκδοθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στο εθνικό του δίκαιο εντός της ταχθείσας προθεσμίας, η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει από το Δικαστήριο της ΕΕ να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις.