Η Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα έγγραφο προβληματισμού για το μέλλον μα έως το 2030

|> Στο πλαίσιο της συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης, που ξεκίνησε με τη Λευκή Βίβλο της Επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2017, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει σήμερα ένα έγγραφο προβληματισμού για μια βιώσιμη Ευρώπη έως το 2030.

Δίνοντας συνέχεια στην ομιλία του Προέδρου Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ (φωτό) για την κατάσταση της Ένωσης το 2017, το σημερινό έγγραφο αποτελεί μέρος της σθεναρής δέσμευσης της ΕΕ να παρουσιάσει αποτελέσματα ως προς τους στόχους των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς και της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή. Επανεξετάζοντας το εύρος των προκλήσεων για την Ευρώπη και παρουσιάζοντας ενδεικτικά σενάρια για το μέλλον, το έγγραφο αυτό επιδιώκει να πυροδοτήσει τη συζήτηση για το πώς θα επιτευχθούν καλύτερα αυτοί οι στόχοι και πώς μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να συμβάλει με τον καλύτερο τρόπο έως το 2030. Με βάση όσα έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια, αυτά τα σενάρια υπογραμμίζουν ότι πρέπει να αναληφθούν περαιτέρω ενέργειες εάν η ΕΕ και ο κόσμος θέλουν να εξασφαλίσουν ένα βιώσιμο μέλλον για την ευημερία των πολιτών.

Ο πρώτος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς δήλωσε τα εξής: «Η βιώσιμη ανάπτυξη ξεκινά από τα άτομα και καταλήγει σε αυτά. Σημαίνει ότι φροντίζουμε ώστε η οικονομία και η κοινωνία μας να είναι βιώσιμες και ταυτόχρονα να ευημερούν. Έτσι θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε τον τρόπο ζωής μας και να βελτιώσουμε την ευημερία των μελλοντικών γενεών μέσα από την ισότητα, ένα υγιές φυσικό περιβάλλον, και μια ευημερούσα, πράσινη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομία. Είναι καθήκον μας να διαφυλάξουμε τον πλανήτη μας προς όφελος όλων. Η Ευρώπη μπορεί και πρέπει να είναι πρωτοπόρος».

Ο Γίρκι Κάταϊνεν, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδιος για την Απασχόληση, την Ανάπτυξη, τις Επενδύσεις και την Ανταγωνιστικότητα, δήλωσε: «Η βιωσιμότητα βρίσκεται μέσα στα γονίδια της Ευρώπης. Σημαίνει ότι εξασφαλίζουμε για τις μελλοντικές γενιές τις ίδιες ευκαιρίες με τις δικές μας, ή ακόμη καλύτερες, σεβόμενοι παράλληλα τους περιορισμένους πόρους του πλανήτη μας. Το επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη συμβάλλει στην κινητοποίηση του ιδιωτικού τομέα και το σχέδιο δράσης για τα βιώσιμα χρηματοοικονομικά διευκολύνει τη δημιουργία νέας αγοράς για βιώσιμες επενδύσεις. Με τον εκσυγχρονισμό των κοινωνιών μας χωρίς αποκλεισμούς, την πλήρη υιοθέτηση της κυκλικής οικονομίας και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, όπως της τεχνητής νοημοσύνης, θα μπορέσουμε να επιδιώξουμε την κλιματική ουδετερότητα και να εξασφαλίσουμε για τα παιδιά μας έναν υγιέστερο πλανήτη».

Με τα χρόνια, η ΕΕ έχει καταστεί πρωτοπόρος στη βιωσιμότητα, εφαρμόζοντας τα υψηλότερα κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα και προωθώντας τη συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή αλλά και καινοτόμες αντιλήψεις όπως η κυκλική οικονομία. Από την ανάληψη των καθηκόντων της, η Επιτροπή Γιούνκερ ενσωμάτωσε τις προτεραιότητες της βιώσιμης ανάπτυξης στις πολιτικές της.

Ωστόσο, όπως και ο υπόλοιπος κόσμος, η ΕΕ αντιμετωπίζει πολύπλοκες, συνεχώς μεταβαλλόμενες και πιεστικές προκλήσεις, που σχετίζονται ειδικότερα με το οικολογικό χρέος της και την κλιματική αλλαγή, τη δημογραφική αλλαγή, τη μετανάστευση, την ανισότητα, την οικονομική και κοινωνική σύγκλιση, καθώς και την πίεση στα δημόσια οικονομικά. Επιπλέον, οι αυξανόμενοι πειρασμοί του απομονωτισμού και του εθνικισμού αποτελούν ένδειξη ότι πάρα πολλοί Ευρωπαίοι δεν αισθάνονται επαρκώς προστατευμένοι σε αυτόν τον μεταβαλλόμενο κόσμο. Τα αδιαμφισβήτητα γεγονότα δεν πρέπει να μας προκαλούν φόβο, αλλά αντίθετα να μας εμπνέουν για να αναλάβουμε δράση.

Το σημερινό έγγραφο προβληματισμού εστιάζει στα θεμέλια μιας βασικής πολιτικής για τη μετάβαση στη βιωσιμότητα, με τη στροφή από τη γραμμική στην κυκλική οικονομία, τη διόρθωση των ανισορροπιών του διατροφικού μας συστήματος, την ανθεκτικότητα των τομέων της ενέργειας, των κτιρίων και της κινητικότητας στις μελλοντικές εξελίξεις. Μιας πολιτικής που θα διασφαλίζει παράλληλα ότι αυτή η μετάβαση είναι δίκαιη και δεν αφήνει κανένα άτομο και καμία περιοχή πίσω.

Το έγγραφο εστιάζει επίσης σε οριζόντιους παράγοντες διευκόλυνσης, οι οποίοι θα στηρίξουν τη μετάβαση στη βιωσιμότητα, όπως είναι η εκπαίδευση, οι επιστήμες, η τεχνολογία, η έρευνα, η καινοτομία και η ψηφιοποίηση· τα χρηματοοικονομικά, η τιμολόγηση, η φορολογία και ο ανταγωνισμός· η υπεύθυνη επιχειρηματική συμπεριφορά, η εταιρική κοινωνική ευθύνη και τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα· το ανοικτό και βάσει κανόνων εμπόριο· η συνοχή πολιτικών και διακυβέρνησης σε όλα τα επίπεδα. Το έγγραφο καταλήγει τονίζοντας ότι έχει μεγάλη σημασία να ανοίξει ο δρόμος για την παγκόσμια μετάβαση στη βιωσιμότητα, δεδομένου ότι οι πολιτικές μας θα έχουν πολύ περιορισμένα αποτελέσματα για τον πλανήτη αν άλλοι εφαρμόζουν αντίθετες πολιτικές.

Το έγγραφο προβληματισμού προτείνει τρία σενάρια που θα τονώσουν τη συζήτηση για το πώς θα δοθεί συνέχεια στους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης στο εσωτερικό της ΕΕ. Τα σενάρια αυτά είναι ενδεικτικά: σκοπός τους είναι να παρουσιάσουν διαφορετικές ιδέες και να πυροδοτήσουν τη συζήτηση και τον προβληματισμό. Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι ένας συνδυασμός ορισμένων στοιχείων από κάθε σενάριο. Τα τρία σενάρια είναι τα εξής:

1. Μια συνολική στρατηγική της ΕΕ για τους ΣΒΑ που θα διέπει τις δράσεις της ΕΕ και των κρατών μελών·
2. Συνεχής ενσωμάτωση των ΣΒΑ σε όλες τις σχετικές πολιτικές της ΕΕ από την Επιτροπή, χωρίς την απαίτηση για ανάληψη δράσης από τα κράτη μέλη·
3. Ενισχυμένη εστίαση στην εξωτερική δράση με παράλληλη εδραίωση των σημερινών φιλοδοξιών για βιωσιμότητα σε επίπεδο ΕΕ.

Ιστορικό

Στις 25 Σεπτεμβρίου 2015, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε ένα σύνολο 17 στόχων βιώσιμης ανάπτυξης για την εξάλειψη της φτώχειας, την προστασία του πλανήτη και τη διασφάλιση ευημερίας για όλους, στο πλαίσιο μιας νέας ατζέντας για τη βιώσιμη ανάπτυξη, της «Ατζέντας 2030». Κάθε ένας από τους 17 στόχους εμπεριέχει επιμέρους συγκεκριμένους στόχους (169 συνολικά) που θα πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030. Η ΕΕ ήταν η δύναμη που πρωτοστάτησε στην έγκριση της Ατζέντας 2030 και των στόχων της για βιώσιμη ανάπτυξη.

Στις 22 Νοεμβρίου 2016, η Επιτροπή, ανταποκρινόμενη στην Ατζέντα 2030, ενέκρινε ανακοίνωση με τίτλο «Επόμενα βήματα για ένα βιώσιμο ευρωπαϊκό μέλλον». Η ανακοίνωση παρουσιάζει τι κάνει η ΕΕ για να συνεισφέρει στην Ατζέντα 2030, τονίζοντας τις σημαντικότερες πολιτικές της ΕΕ για κάθε έναν από τους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης. Παράλληλα, εξηγεί πώς οι 10 προτεραιότητες της παρούσας Επιτροπής για την περίοδο 2014-2019 συμβάλλουν στην παγκόσμια ατζέντα 2030. Η ανακοίνωση ανήγγειλε επίσης τη δρομολόγηση μιας πολυμερούς πλατφόρμας υψηλού επιπέδου, υπό την προεδρία του πρώτου αντιπροέδρου Τίμερμανς, με καθήκοντα παρακολούθησης και ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά την υλοποίηση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης.

Στις 13 Σεπτεμβρίου 2017, με επιστολή προθέσεων η οποία συνόδευε την ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης, ο πρόεδρος της Επιτροπής ανήγγειλε ένα έγγραφο προβληματισμού με τίτλο «Προς μια βιώσιμη Ευρώπη έως το 2030» σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε ως προς τους στόχους των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς και της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή.

Το σημερινό έγγραφο προβληματισμού συνοδεύεται από ένα λεπτομερές σύνολο παραρτημάτων που αφορούν την αξιολόγηση των επιδόσεων καθώς και των πρόσφατων μέτρων που έλαβε η ΕΕ σχετικά με τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης. Επισυνάπτεται επίσης η συμβολή της πολυσυμμετοχικής πλατφόρμας υψηλού επιπέδου της ΕΕ.