«Η αθιγγανοφοβία βρίσκεται σε άνοδο» – «Να υπερασπιστούμε με σθένος τις θεμελιώδεις αξίες μας»

|> Παγκόσμια Ημέρα των Ρομά η Δευτέρα 8η Απριλίου και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμμετέχει για τρίτη συνεχή χρονιά, στην πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μαζί με τις ευρωπαϊκές κεντρικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, για τη διοργάνωση σειράς εκδηλώσεων.

Εν όψει, λοιπόν, της 8ης Απριλίου, ο α’ αντιπρόεδρος της ΕΕ Φρανς Τίμερμανς και οι επίτροποι Γιοχάνες Χαν, Μαριάν Τίσεν, Βιέρα Γιούροβα και Κορίνα Κρέτσου προέβησαν στην ακόλουθη δήλωση:

«Σήμερα, γιορτάζουμε τον πολιτισμό των Ρομά και θυμόμαστε την ιστορία τους, που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ευρωπαϊκής ιστορίας εδώ και αιώνες. Παρά το γεγονός ότι αποτελούν τη μεγαλύτερη μειονότητα της Ευρώπης, οι κοινότητες των Ρομά εξακολουθούν να υφίστανται εκτεταμένες διακρίσεις και περιθωριοποίηση. Το γεγονός αυτό εμποδίζει τους Ρομά να αποκτήσουν πρόσβαση στα θεμελιώδη δικαιώματα της εκπαίδευσης, της εργασίας, της αξιοπρεπούς στέγασης ή των βασικών υπηρεσιών υγείας.

Η αθιγγανοφοβία βρίσκεται σε άνοδο. Ακούμε ακραία ρητορική, ακόμη και από πολιτικούς, διαπιστώνουμε τη διασπορά ρητορικής μίσους και ψευδών ειδήσεων στο διαδίκτυο. Τα λόγια οδηγούν στο μίσος και το μίσος οδηγεί στη βία. Πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση, ώστε οι Ρομά να μην ξαναγίνουν στόχος παρενοχλήσεων και επιθέσεων. Πρέπει να αντλήσουμε τα διδάγματα της ιστορίας μας και να αποτρέψουμε την αναζωπύρωση παλαιού μίσους.

Γι’ αυτόν τον σκοπό πρέπει να υπερασπιστούμε με σθένος τις θεμελιώδεις αξίες μας. Η ΕΕ προασπίζεται μια κοινωνία στην οποία η ίση μεταχείριση αποτελεί πραγματικότητα για όλες τις μειονότητες και στην οποία προσφέρονται, στις κοινότητες των Ρομά, τα ίδια δικαιώματα και οι ίδιες ευκαιρίες με όλους τους άλλους. Αυτοί είμαστε.

Η Παγκόσμια Ημέρα των Ρομά είναι μια ευκαιρία να δούμε τι έχει γίνει σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο με σκοπό να βελτιωθεί η ένταξη των Ρομά. Το έργο των κρατών μελών ακολουθεί το πλαίσιο της ΕΕ για τις εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά από το 2011, ενώ κονδύλια της ΕΕ διατίθενται επίσης για την υποστήριξη της ένταξης των Ρομά. Η στρατηγική αυτή αποφέρει καρπούς· βλέπουμε βελτιώσεις, ιδίως στον τομέα της εκπαίδευσης.

Ωστόσο, έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε, προκειμένου να εξασφαλίσουμε ότι οι κοινότητες των Ρομά μπορούν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενθαρρύνει τις χώρες της ΕΕ, καθώς και τις χώρες-εταίρους με ευρωπαϊκή προοπτική, να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους, να εντείνουν τον αγώνα κατά των διακρίσεων και να υποστηρίξουν τη συμμετοχή και την εκπροσώπηση των Ρομά στη σφαίρα της πολιτικής και της οικονομίας και στις κοινωνίες μας. Είμαστε όλοι Ρομά.

Για να τερματιστεί η περιθωριοποίηση αιώνων απαιτείται πανευρωπαϊκή συνεργασία. Οι πολιτικοί, από το εθνικό ως το τοπικό επίπεδο, θα πρέπει να βελτιώσουν την εμπιστοσύνη μεταξύ κοινοτήτων Ρομά και μη Ρομά και να εξασφαλίσουν ότι έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες ευκαιρίες όπως οι άλλοι Ευρωπαίοι».

Ιστορικό

Οι Ρομά είναι η μεγαλύτερη μειονοτική κοινότητα της Ευρώπης, δεδομένου ότι 6 εκατομμύρια Ρομά ζουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και 4 εκατομμύρια στην περιοχή της διεύρυνσης (Μαυροβούνιο, Σερβία, Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Κοσσυφοπέδιο και Τουρκία). Ωστόσο, για πολλά χρόνια αντιμετώπιζαν και αντιμετωπίζουν ανισότητες, κοινωνικό αποκλεισμό, διακρίσεις και περιθωριοποίηση.

Η πρόσφατη αξιολόγηση του πλαισίου της ΕΕ για τις εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά για την περίοδο 2011 έως 2020, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αξιολόγησε τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόστηκαν οι στρατηγικές ένταξης των Ρομά σε όλη την ΕΕ. Το πιλοτικό έργο «Roma Civil Monitor» δείχνει ορισμένες θετικές βελτιώσεις, ιδίως στον τομέα της εκπαίδευσης, ωστόσο χρειάζονται περισσότερες προσπάθειες για την καταπολέμηση των διακρίσεων και την προαγωγή της κοινωνικής και οικονομικής συμπερίληψης των κοινοτήτων Ρομά. Η δράση της ΕΕ προσέδωσε προστιθέμενη αξία στις εθνικές πολιτικές για τους Ρομά και στην εφαρμογή τους μέσω της πολιτικής διάστασης, της διάστασης της διακυβέρνησης και της δημοσιονομικής διάστασης.

Η Επιτροπή υποστηρίζει τη συμπερίληψη των κοινοτήτων Ρομά με διάφορα έργα και χρηματοδότηση:

– Πολιτική συνοχής: η πρόταση της Επιτροπής για το νέο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ για την περίοδο 2021 έως 2027 θα περιλαμβάνει ειδικό στόχο για την πρόοδο της κοινωνικής συμπερίληψης περιθωριοποιημένων ομάδων. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης θα εξακολουθήσει να παρέχει υποστήριξη για υποδομές παιδικής φροντίδας, υγειονομικής περίθαλψης, κοινωνικής μέριμνας, εκπαίδευσης και στέγασης.

• Το πρόγραμμα JUSTROM βοηθά στη χειραφέτηση των γυναικών Ρομά και υποστηρίζει τα θύματα διακρίσεων·
• Το πρόγραμμα INSCHOOL προωθεί τη συμπεριληπτική εκπαίδευση και την κατάργηση του διαχωρισμού για τα παιδιά Ρομά.
• Τα προγράμματα ROMACT και ROMACTED, πρωτοβουλίες που ξεκίνησαν το 2013 και το 2016 αντίστοιχα, βοηθούν επίσης την κοινότητα Ρομά, υποστηρίζοντας τις τοπικές αρχές σε 180 δήμους της ΕΕ και των χωρών της διεύρυνσης με τη χάραξη, τη χρηματοδότηση και την εφαρμογή πολιτικών και δημόσιων υπηρεσιών που αποσκοπούν στη δημιουργία μιας πιο συμπεριληπτικής κοινωνίας για τους Ρομά. Οι πρωτοβουλίες αυτές είναι κοινά προγράμματα της Επιτροπής και του Συμβουλίου της Ευρώπης.
• Η κατάσταση των μειονοτήτων όπως οι Ρομά λαμβάνεται υπόψη κατά την αξιολόγηση της ικανότητας των δυνάμει υποψηφίων και υποψηφίων χωρών να γίνουν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. – Η Επιτροπή υποστηρίζει τις κυβερνήσεις και την κοινωνία των πολιτών στα Δυτικά Βαλκάνια και στην Τουρκία, σε τοπικό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, για την υλοποίηση έργων συμπερίληψης των Ρομά. Για την περίοδο 2021 – 2027, οι δράσεις θα επικεντρωθούν στην εκπαίδευση, στην απασχόληση, στην υγεία, στη στέγαση και στα έγγραφα προσωπικής κατάστασης, καθώς και σε οριζόντια θέματα που συμβάλλουν στην ισότητα των φύλων και στην καταπολέμηση των διακρίσεων.

Στο 12ο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τα Δικαιώματα του Παιδιού παρουσιάστηκε μια μελέτη χαρτογράφησης των ερευνητικών εργασιών για τα παιδιά Ρομά. Η μελέτη διατυπώνει συστάσεις προς όλους τους ενδιαφερομένους για την ένταξη των Ρομά, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, προς τις ΜΚΟ και άλλες οργανώσεις και προς τους δωρητές. Το πλήρες κείμενο της μελέτης είναι διαθέσιμο διαδικτυακά εδώ.