Αλλαγές στις ευρωεκλογές 

|> Οι ευρωβουλευτές στηρίζουν τη διαδικασία των «κορυφαίων υποψηφίων» (γνωστή επίσης και με τη γερμανική λέξη “Spitzenkandidaten”), κατά την οποία τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα ορίζουν το καθένα, πριν από τις ευρωεκλογές, έναν υποψήφιο για τη θέση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η διαδικασία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2014 για την εκλογή του σημερινού Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ.

Το ψήφισμα του ΕΚ προειδοποιεί ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «θα είναι έτοιμο να απορρίψει κατά τη διαδικασία ορισμού του Προέδρου της Επιτροπής οιονδήποτε υποψήφιο δεν έχει ορισθεί ως κορυφαίος υποψήφιος κατά την περίοδο πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές».

Το ΕΚ θεωρεί ότι το 2014 η διαδικασία των κορυφαίων υποψηφίων αποδείχτηκε «επιτυχής» και τονίζει ότι οι ευρωεκλογές του 2019 «θα αποτελέσουν την ευκαιρία να παγιωθεί η χρήση αυτής της πρακτικής». 

Οι Επίτροποι της ΕΕ θα μπορούν να θέτουν υποψηφιότητα για τη θέση του Προέδρου της Επιτροπής

Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν χθες Τετάρτη ψήφισμα σχετικά με την «αναθεώρηση της Συμφωνίας-πλαίσιο για τις σχέσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής» (457 ψήφους υπέρ, 200 κατά και 20 αποχές).

Οι προτεινόμενες αλλαγές προβλέπουν τα εξής:

• Θα επιτρέπεται στους Ευρωπαίους Επιτρόπους να καταθέτουν υποψηφιότητα για τις ευρωεκλογές και να ορίζονται από τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα ως «κορυφαίοι υποψήφιοι» για τη θέση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, χωρίς να χρειάζεται να λάβουν πριν άδεια άνευ αποδοχών.
• Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα υποχρεούται να ενημερώνει τους ευρωβουλευτές για τα μέτρα που έχουν ληφθεί ώστε να διασφαλισθεί ότι οι Επίτροποι που συμμετέχουν στις εκλογικές εκστρατείες για τις ευρωεκλογές τηρούν τις αρχές της ανεξαρτησίας και της ακεραιότητας.
• Θα διασφαλίζεται ότι κάθε μέλος της Επιτροπής που θέτει υποψηφιότητα ή συμμετέχει σε προεκλογικές εκστρατείες για τις ευρωεκλογές δεν μπορεί να κάνει χρήση ανθρώπινων ή υλικών πόρων της Επιτροπής για δραστηριότητες που σχετίζονται με την προεκλογική εκστρατεία.

Δήλωση του εισηγητή

Ο εισηγητής του ΕΚ Esteban González Pons (ΕΛΚ, Ισπανία) δήλωσε τα εξής: «Η ΕΕ πρέπει να είναι πιο δημοκρατική και πιο διαφανής. Το γεγονός ότι οι πολίτες γνωρίζουν πριν από τις ευρωεκλογές τους υποψηφίους για τη θέση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποτελεί σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση».

Ιστορικό

Οι προτεινόμενες αλλαγές στη διοργανική συμφωνία είναι αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων μεταξύ της Διάσκεψης των Προέδρων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Πρόεδρος και επικεφαλής των πολιτικών ομάδων) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι αλλαγές εγκρίθηκαν από την επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων του ΕΚ στις 23 Ιανουαρίου 2018.

Οι αλλαγές θα τεθούν σε ισχύ μετά την έγκριση του ΕΚ και την επίσημη έγκριση από το Σώμα των Επιτρόπων.

Υπ΄όψιν…

Η Συνθήκη της Λισσαβόνας προβλέπει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με ειδική πλειοψηφία, ορίζει έναν υποψήφιο για τη θέση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο οποίος πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών. Ωστόσο, η διαδικασία των «κορυφαίων υποψηφίων δεν αναφέρεται στη Συνθήκη.

Όταν χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2014, ήταν πρωτίστως μία συμφωνία μεταξύ των ηγετών της ΕΕ στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων, στην προσπάθειά τους να ερμηνεύσουν τις Συνθήκες. Η διαδικασία αναθέτει την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον «κορυφαίο υποψήφιο» ο οποίος προκύπτει από το ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα που κερδίζει τις περισσότερες έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτό συνέβη το 2014, όταν ο επικεφαλής υποψήφιος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ,  διορίστηκε Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ένα ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα είναι ένα πολιτικό κόμμα που λειτουργεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μπορεί να λάβει χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτελείται από εθνικά κόμματα που εδρεύουν στα κράτη μέλη. Πριν από τις ευρωεκλογές του 2014, πέντε ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα είχαν ορίσει τους «κορυφαίους υποψηφίους» τους.