Με βάση τις προτάσεις της κυβέρνησης και των δανειστών

Η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) στην προσπάθειά της να διερευνήσει την επίδραση που  θα έχει στην πραγματική οικονομία και στο μέσο καταναλωτή η ριζική αναμόρφωση του υφιστάμενου πλαισίου ΦΠΑ, παραθέτει τις βασικές αλλαγές που θα επέλθουν τόσο στην καθημερινότητα χιλιάδων ελεύθερων επαγγελματιών όσο και στις συνήθειες του καταναλωτικού κοινού. Περαιτέρω και στους πίνακες που έπονται των συμπερασμάτων, γίνεται ανάλυση της νέας κατάστασης που θα διαμορφωθεί στους κλάδους του Εμπορίου, του Τουρισμού, της Εστίασης και των Μεταφορών από τη μετάταξη των συντελεστών ΦΠΑ, με βάση τις προτάσεις που έχουν υποβληθεί από την ελληνική Κυβέρνηση και τους Δανειστές – Εταίρους, ενώ επισημαίνονται ταυτόχρονα και οι επιπτώσεις στα εισοδήματα εκατομμυρίων καταναλωτών. Ακολουθεί η παρουσίαση των βασικότερων σημείων/συμπερασμάτων.

• Οι δύο προτάσεις αναμόρφωσης του υφιστάμενου καθεστώτος ΦΠΑ, εκείνη της ελληνικής Κυβέρνησης από τη μία, η οποία προβλέπει τη διαμόρφωση τριών συντελεστών ΦΠΑ 6%, 11% και 23% αλλά και εκείνη των δανειστών μας από την άλλη με 2 μόνο συντελεστές 11% και 23%, αναμένεται να προκαλέσουν κύμα ανατιμήσεων στις τιμές προϊόντων και παρεχόμενων υπηρεσιών. Πιο συγκεκριμένα, στον κλάδο του Εμπορίου και σε αντίθεση με τα προηγούμενα σενάρια μετάταξης των συντελεστών ΦΠΑ, τα οποία διακρίνονταν για τον ελαστικότερο χαρακτήρα τους, θα καταγραφούν σημαντικές αυξήσεις σε κατηγορίες προϊόντων ευρείας κατανάλωσης. Σύμφωνα με την ελληνική πρόταση, τα οφέλη που προκύπτουν από τις ανεπαίσθητες μειώσεις των τιμών σε κάποια βασικά είδη διατροφής (από το 13% στο 11%) όπως και η πρόβλεψη διατήρησης ενός μειωμένου συντελεστή 6%, εκτιμάται πως θα εξανεμιστούν πλήρως από τη μετάταξη όλων των τυποποιημένων και συσκευασμένων προϊόντων (κυρίως σε Supermarkets) στον υψηλό συντελεστή 23%, επιβαρύνοντας οριζόντια το καταναλωτικό κοινό. Η μεσοσταθμική αύξηση σε βασικά είδη διατροφής θα κυμανθεί μεταξύ 8% – 10%, ενώ δεν θα πρέπει να λησμονείται το γεγονός πως σε περίπτωση κατάργησης του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου (μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ κατά 30%), η παραπάνω επιβάρυνση θα προσεγγίσει το 13%.

Η πρόβλεψη συλλογής φορολογικών εσόδων μεγέθους 18,87 δις ευρώ από το  ΦΠΑ, αυξημένων κατά 1,36 δις ευρώ σε σύγκριση με το υπάρχον καθεστώς, θα αποτελέσει ένα ανεπανόρθωτο πλήγμα στην προσπάθεια τόνωσης της καταναλωτικής δαπάνης και ανάταξης της πραγματικής οικονομίας. Ηπιότερη διαφαίνεται η πρόταση των δανειστών όπως αυτή αποτυπώνεται μέσω της εφαρμογής ενός ενιαίου συντελεστή 11% για όλα ανεξαιρέτως τα τρόφιμα και ενός υψηλού συντελεστή 23% για τα λοιπά προϊόντα και υπηρεσίες που εντάσσονται στον κλάδο του Εμπορίου, μειώνοντας ελαφρώς τα προσδοκώμενα κρατικά έσοδα (17,43 δις ευρώ). Παρόλα αυτά και σε αυτή την περίπτωση μεγάλοι χαμένοι θα είναι οι κάτοικοι της νησιωτικής Ελλάδας, οι οποίοι θα βιώσουν μία δραματική συρρίκνωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματός τους.

• Ακόμη μία φορολογική μεταρρύθμιση σχεδιάζεται στη βάση εισπρακτικών κριτηρίων και υπό την πίεση επίτευξης δημοσιονομικών στόχων, χωρίς καμία πρόβλεψη για τη διασφάλιση αναπτυξιακών προοπτικών που θα συντελούσαν στην αποτελμάτωση της ελληνικής οικονομίας. Η παροχή κινήτρων τόνωσης της καταναλωτικής δαπάνης σε συνδυασμό με την ενδυνάμωση και τον εκσυγχρονισμό της φορολογικής διοίκησης (ηλεκτρονικές διασταυρώσεις των δηλωθέντων στοιχείων, λογισμικά ανίχνευσης και πάταξης της φοροδιαφυγής ιδίως στο ΦΠΑ, η διασύνδεση των ταμειακών με τη ΓΓΠΣ κ.α.) εκτιμάται πως θα συνεισφέρει ουσιωδώς στην εξασθένιση του κινήτρου της φοροδιαφυγής και στην εμπέδωση της στοιχειώδους φορολογικής συνείδησης που πρέπει να διακρίνει το σύνολο των υπόχρεων φυσικών προσώπων.
• Παρόλα αυτά η ενδεχόμενη κατάργηση του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ στα νησιά θα αποτελέσει ένα αδυσώπητο χτύπημα για τη νησιωτική Ελλάδα και την εθνική οικονομία εν γένει. Στις προτάσεις που εξετάστηκαν παραπάνω, θα πρέπει να υπάρχει η πρόβλεψη καθιέρωσης ενός ευνοϊκότερου καθεστώτος, όσον αφορά τη διαμόρφωση των συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά, προκειμένου οι κάτοικοί τους να μπορούν να ανταπεξέλθουν στο συγκριτικά αυξημένο σε σχέση με την ηπειρωτική Ελλάδα κόστος διαβίωσης που αντιμετωπίζουν.

Πρέπει να γίνει κατανοητό πως ο μειωμένος ΦΠΑ δεν θεσπίστηκε με βάση ούτε χαριστικά, αλλά ούτε και επιλεκτικά κριτήρια, αλλά αντισταθμίζει τα έξοδα που καταβάλλονται για τη μεταφορά προϊόντων από και προς την ηπειρωτική Χώρα, το κοινώς γνωστό ως «θαλάσσιο μεταφορικό ισοδύναμο». Κατά γενική παραδοχή η οικονομική δομή των κοινωνιών αυτών, βρίσκεται σε ανταγωνιστικό μειονέκτημα σε σχέση με άλλες περιοχές της χώρας, εξαιτίας του υψηλού κόστους μεταφοράς, ενώ  τα διάσπαρτα νησιά του Αιγαίου είναι απόλυτα εξαρτημένα από τις μεταφορές των προϊόντων σε αυτά.

• Ο εμπορικός κόσμος έχοντας βιώσει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο επαγγελματικό κλάδο τα τελευταία χρόνια τις δυσμενέστατες συνέπειες από τις αλλεπάλληλες αυξήσεις των συντελεστών ΦΠΑ, εν καιρώ μάλιστα κρίσης και οικονομικής δυσπραγίας, τάσσεται αναφανδόν εναντίον οποιοδήποτε εισπρακτικού μέτρου έμμεσης φορολογίας, που πλήττει οριζοντίως και χωρίς καμία διάκριση το σύνολο των πολιτών. Τούτων δοθέντων, η επικείμενη αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ στον κλάδο του Τουρισμού (από 6,5% στο 11%) σε συνδυασμό με την καταστροφική, αν τελικά υιοθετηθεί η άποψη των δανειστών, εκτόξευση του ΦΠΑ στο 23% στον κλάδο της Εστίασης , θα οδηγήσουν στην απεμπόληση πληθώρας εθνικών ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων και στην ασύμμετρη επιβάρυνση του μέσου καταναλωτή.

Πιο αναλυτικά και με βάση τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στους πίνακες που ακολουθούν, μπορεί η υιοθέτηση συντελεστή ΦΠΑ 11% στον κλάδο του Τουρισμού και 23% σε εκείνον της Εστίασης να επιφέρει αθροιστική αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 784,72 εκ. ευρώ (πρόταση δανειστών), το πλήγμα όμως που θα υποστεί η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και η Αγορά εν γένει θα είναι μη αναστρέψιμο. Ας ελπίσουμε πως θα πρυτανεύσει εν τέλει η λογική και θα εισακουστούν τα αιτήματα των εκπροσώπων της Αγοράς περί μετάταξης στο μειωμένο συντελεστή 11% και των παρεχόμενων υπηρεσιών στον κλάδο της Εστίασης (πρόταση ελληνικής Κυβέρνησης),

• Η επιβολή συντελεστή ΦΠΑ 23% αναμένεται πως θα προκαλέσει κατακόρυφη άνοδο και στο κόστος των οδικών και ακτοπλοϊκών μεταφορών. Είναι δεδομένο πως η αύξηση του σχετικού φόρου θα μετακυλιστεί αποκλειστικά και μόνο στο επιβατικό κοινό (επιβάρυνση ταξιδιωτών κατά 519,17 εκ. ευρώ με βάση τα στοιχεία που παρατίθενται στους πίνακες που ακολουθούν), προκαλώντας μείωση της ζήτησης και την επακόλουθη απεμπόληση των επιπρόσθετων κρατικών φορολογικών εσόδων.
• Η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας, επιτελώντας το θεσμικό της ρόλο και επιδεικνύοντας το απαιτούμενο αίσθημα ευθύνης και αλληλεγγύης απέναντι στους λοιπούς πληγέντες κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, επισημαίνει πως η ανάληψη οποιασδήποτε πρωτοβουλίας αναδιάρθρωσης του υφιστάμενου καθεστώτος ΦΠΑ, είτε από τους εγχώριους θεσμούς είτε κατόπιν υποδείξεων από τους δανειστές μας, θα πρέπει να γίνεται με γνώμονα την προστασία των αδύναμων και των μεσαίων εισοδημάτων. Η τόνωση των κρατικών φορολογικών εσόδων, συνεπικουρούμενη και από την αυξητική τάση της ιδιωτικής κατανάλωσης στη διάρκεια του 2014,  θα επιτελεστεί τόσο μέσω της εξυγίανσης, της αναβάθμισης  και του εκσυγχρονισμού της φορολογικής διοίκησης όσο και της παροχής των απαραίτητων κινήτρων που θα βοηθήσει την πραγματική οικονομία να εξέλθει από το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται.