Όλα τα ονόματα των παλικαριών της Α’ Μοίρας Καταδρομών και της Πολεμικής Αεροπορίας του ΝORATLAS 52-133 ‘’ΝΙΚΗ 4’’

Θεοφάνης Μαλκίδης* |> Λίγες ώρες μετά την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο και μπροστά στο τετελεσμένο της πολεμικής σύγκρουσης, εν μέσω κατάρρευσης αλλά και ηρωισμού, οργανώθηκε η αποστολή καταδρομέων για την άμυνα του νησιού. Η επιχείρηση αποστολής των Ελλήνων καταδρομέων στην Κύπρο, επιχείρηση η οποία έλαβε την κωδική ονομασία «Νίκη», ξεκίνησε την υλοποίησή της την 21η προς τη 22α Ιουλίου 1974, με τελικό προορισμό το αεροδρόμιο της Λευκωσίας.

Τα αεροσκάφη, τα οποία θα συμμετείχαν στην επιχείρηση από τη Σούδα της Κρήτης, ήταν είκοσι Nord 2501 Nor-atlas και δέκα C-47 Dakota της Πολεμικής Αεροπορίας και θα μετέφεραν καταδρομείς με πλήρη οπλισμό.

Η μοναδική στα χρονικά, επιχείρηση ενίσχυσης με αερομεταφορά, κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, αρχίζει στις 22:30 και σύμφωνα με το σχεδιασμό ένα αεροπλάνο θα απογειωνόταν κάθε πέντε λεπτά. Τριακόσιοι δεκαοχτώ (318) καταδρομείς επιβιβάζονται στα μεταγωγικά της 354ης Μοίρας Μεταφορών «ΠΗΓΑΣΟΣ», ενώ το «Νίκη 15», που απογειώθηκε τελευταίο, αναχώρησε τελικώς από το αεροδρόμιο παρά το ότι είχε οδηγίες να μην πετάξει αφού είχε παραβιαστεί το χρονικό όριο.

Πετώντας χαμηλά, με σιγή ασυρμάτου, χωρίς συνοδεία μαχητικών και μέσα από εχθρικά πυρά, οι Έλληνες αεροπόροι καταφέρνουν με άριστο σχεδιασμό και συντονισμό, γενναιότητα, υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και αυτοθυσία, να φτάσουν στην Κύπρο και να προσγειώσουν τα περισσότερα από τα αεροσκάφη στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας, αφού το Noratlas «Νίκη 13» με κυβερνήτη τον αντισμήναρχο Βασίλειο Νικολάου, δεν έφτασε ποτέ στη Κύπρο αφού έχασε τον προσανατολισμό του και προσγειώθηκε στη Ρόδο, ενώ το «Νίκη 14» με κυβερνήτη τον επισμηναγό Παναγιώτη Λυμπερόπουλο, αν και έφτασε στο αεροδρόμιο Λευκωσίας, δεν προσγειώθηκε γιατί είχε ήδη ξημερώσει και επέστρεψε στη Κρήτη.

Στις 00:10 έφτασε άκρως απόρρητο σήμα στην Κύπρο. Ήταν το σήμα στο οποίο αναγραφόταν η ακριβής ώρα άφιξης των αεροπλάνων. Το περιεχόμενο του σήματος δεν μεταφέρθηκε έγκαιρα στις μονάδες, μόλις στην 01:30, με αποτέλεσμα τα προπορευόμενα αεροσκάφη (πριν από το «Νίκη 11») να θεωρηθούν τουρκικά και να δεχθούν φίλια πυρά.

Τα αεροσκάφη «ΝΙΚΗ 1», «ΝΙΚΗ 2» και «ΝΙΚΗ 3» κατάφεραν να προσγειωθούν αποβιβάζοντας τους καταδρομείς και τα εφόδια που μετέφεραν.

Το «Νίκη 6» υπέστη εκτεταμένες ζημιές, λόγω των οποίων αναγκάσθηκε να προσγειωθεί με ένα κινητήρα έχοντας δύο νεκρούς ( Νόμπελης Σπυρίδων, Οικονομάκης Κωνσταντίνος )και δέκα τραυματίες καταδρομείς (Τσόγκας Παύλος, Αντωνόπουλος Γεώργιος, Φύσσαρης Ιωάννης, Θεοδωρόπουλος Σ., Γκόγκος Κ., Τσαγκαρόπουλος Δημήτριος, Λατζουράκης Γεώργιος, Ξεφτύλης Κωνσταντίνος, Παπαευσταθίου Ευστάθιος, Μαυρουδής Γεώργιος), οι οποίοι θα μεταφερθούν σε κρίσιμη κατάσταση, στο νοσοκομείο της Λευκωσίας. Τα «Νίκη 3, 6, 12» παρέμειναν στην Λευκωσία λόγω βλαβών.

Το αεροσκάφος «ΝΙΚΗ 4» δέχθηκε πολλά βλήματα αντιαεροπορικών, πήρε φωτιά και συνετρίβη δύο μίλια πριν τον διάδρομο του αεροδρομίου και 27 καταδρομείς μαζί με το τετραμελές πλήρωμα, θα ποτίσουν με το αίμα τους τη γη της Κύπρου. Ο μόνος επιζήσας ήταν ο καταδρομέας Θανάσης Ζαφειρίου.

Ο Γιώργος Καλογήρου ήταν ο χειριστής του αντιαεροπορικού και ήταν αυτός που τα ξημερώματα της 22ας Ιουλίου κατέρριψε το Noratlas «Νίκη 4»: «Όταν άκουσα τον βόμβο του αεροπλάνου δεν μπόρεσα να το δω, είχε όλα τα φώτα σβηστά και ήμουν έτοιμος να το καταρρίψω. Μόλις πλησίασε, το σκόπευσα, του έριξα και αυτό ήταν. Το αεροπλάνο κατερρίφθη».

Χρειάστηκαν 41 χρόνια για να ξεκινήσουν οι σχετικές διαδικασίες και για να αποκαλυφθούν τα γεγονότα της 21^ης – 22ας Ιουλίου 1974, αφού οι επιβαίνοντες είχαν θαφτεί μαζί με το αεροσκάφος στον τύμβο της Μακεδονίτισσας (!) Έτσι τον Ιούλιο του 2015 ξεκίνησαν οι εργασίες για να βρεθούν τα συντρίμμια του «Νίκη 4» και τα ιερά οστά όσων έχασαν τη ζωή τους υπερασπιζόμενοι την πατρίδα.

Σε ό,τι αφορά στην ανθρωπιστική πτυχή, ο στόχος έχει σχεδόν επιτευχθεί, αφού εντοπίστηκαν και ταυτοποιήθηκαν τα λείψανα των επιβαινόντων, τα οποία ήταν θαμμένα κάτω από τον Τύμβο μαζί με το αεροσκάφος για τέσσερις δεκαετίες (άλλα λείψανα είχαν ταφεί από τις πρώτες μέρες στη Λακατάμια). Μέχρι σήμερα έχουν ταυτοποιηθεί τα λείψανα ή μέρος των λειψάνων 25 ηρώων.

Υπολείπεται ο εντοπισμός και η ταυτοποίηση των λειψάνων των υπολοίπων τριών μελών του «Νίκη 4», των Χριστόδουλου Δοϊτσίδη, Δημήτρη Σορώκου και Στέργιου Συμεωνίδη. Η εκτίμηση για αυτές τις τρεις περιπτώσεις είναι ότι τα λείψανά τους δόθηκαν σε άλλες οικογένειες στην Ελλάδα ή ότι συγκαταλέγονται στα λείψανα που τύγχαναν για χρόνια χημικού ψεκασμού, ενώ φυλάσσονταν στο οστεοφυλάκιο του Τύμβου της Μακεδονίτισσας, με αποτέλεσμα να έχει καταστραφεί σε μεγάλο βαθμό το DNA τους και να είναι εξαιρετικά δύσκολο σήμερα να ταυτοποιηθούν…

Τέλος, για την διαρκή υπόμνηση όλων των ηρώων, πεσόντων, αγνοούμενων, συγγενών, φίλων, που αντιστάθηκαν στους Τούρκους εισβολείς στην Κύπρο, παραθέτουμε τα ονόματα των Ελλήνων που επέβαιναν στο ΝORATLAS 52-133 «NIKH 4» :

• ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ

Παναγόπουλος Βασίλειος, Συμεωνίδης Γεώργιος, Άνθιμος Ηλίας, Δάβαρης Γεώργιος

• ΚΑΤΑΔΡΟΜΕΙΣ Α’ ΜΟΙΡΑ ΚΑΤΑΔΡΟΜΩΝ

Τσαμκιράνης Δημήτριος, Καβραχωριανός Νικόλαος, Τσιλιβάκης Στέφανος, Τσάκωνας Ευάγγελος, Χριστόπουλος Αθανάσιος, Αναστασόπουλος Ανδρέας, Γιαννακάκης Κοσμάς, Γιαννάκος Στέφανος, Γιαννόπουλος Παναγιώτης, Δαλαμάγκας Ηλίας, Ζησιμόπουλος Ανδρέας, Ηλίας Κωνσταντίνος, Κασιμάκης Σωτήριος, Κατερός Κωνσταντίνος, Κουρούνης Σωτήριος, Λίγδης Χρήστος, Δοϊτσίδης Χριστόδουλος, Μανιάτης Σπυρίδων, Μονιάς Αιμίλιος, Μπαρώτας Κωνσταντίνος, Νάκος Γεώργιος, Πρινιανάκης Στυλιανός, Σιορώκος Δημήτριος, Σκιαδαρέσης Νικόλαος, Τζούρας Σωτήριος, Τούλης Ηλίας, Χατζόπουλος Χρήστος

• ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΘΕΙΣ ΚΑΤΑΔΡΟΜΕΑΣ

Ζαφειρίου Αθανάσιος (Μοναδικός επιζήσας- Απεβίωσε την 1η Σεπτεμβρίου 2016).

(*) Ο κ. Θεοφάνης Μαλκίδης είναι διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου