Διαπίστωση από την παράσταση της καυστικής κωμωδίας του Μολιέρου «Οι ψευτοσπουδαίες»

|> Στέλιος Συρμόγλου

|> Μπορεί η ζέουσα επικαιρότητα με τους Ταρτούφους της πολιτικής να μονοπωλεί το ενδιαφέρον των πολλών, για λόγους που ανάγονται στη δική τους εκτίμηση, με την Τέχνη να φαίνεται πως δεν χρησιμεύει σε τίποτε, αλλά η ενήμερη συνείδηση δεν είναι σε θέση να λειτουργήσει δίχως αυτήν.

Ο “ανεξέταστος βίος δεν είναι βιωτός”, ο βίος δηλαδή που δεν αποτελεί αντικείμενο συνεχούς προβληματισμού. Αυτόν τον αφορισμό έθετε στην αρχή της συγγραφικής του ζωής ο Πλάτων, στο στόμα του απολογούμενου προς τους δικαστές, του διδασκάλου του Σωκράτη. Περιέργως, προς το τέλος της ζωής του, ο Πλάτων χρησιμοποίησε την ίδια ακριβώς έκφραση (ου βιωτός) προκειμένου περί Τέχνης.

Με τον τρόπο αυτόν ο Πλάτων θέτει τα καλλιτεχνικά βιώματα στην ίδια ή έστω σε ανάλογη μοίρα προς τα αυθεντικά φιλοσοφικά βιώματα. Η οιονεί ταύτιση αυτή βάρυνε από την εποχή του μέχρι σήμερα, επάνω στην οντολογική και αξιολογική διανόηση.

Η δημιουργική τέχνη αποσκοπεί στην όρθωση ενός αντικειμένου, που να μην είναι απλώς σκεύος, αλλά ον, που δονείται από εσωτερική αρμονία, και που δονεί τη συνείδηση του θεωρού και τις αισθήσεις, επειδή οι δομές του ανταποκρίνονται προς τις σπλαχνικές δομές του δημιουργού. Οι σχέσεις έργου τέχνης και συνείδησης προσδιορίζονται στο πλαίσιο ενός πεδίου παρουσιακού, το οποίο δεν είναι πεδίο χωρικό, αλλά πεδίο συνειδησιακό μέσα στο οποίο δραστηριοποιούνται αμοιβαίως συστήματα δυνάμεων.

Και είναι κάποιες φορές που η ίδια η Τέχνη εμφανίζεται ως μια πράξη έρωτος, ως ολοκλήρωση κι ως ένταξη του Εγώ στο Συν, και αντιστρόφως, σε μια δημιουργική σχέση. Και είναι στιγμές τότε που οι “συστροφές της ψυχής” είναι απροσμέτρητες και επιστρέφουν καταιγιστικά στη γυμνή συνείδηση και στην αισθητική, για να τις πληροφορήσουν.

Ο ούριος άνεμος της τέχνης επιτρέπει τότε τον θεατρικό λόγο να φτερωθεί ιδιότυπα και να διαφανεί η αίθρια προοπτική σ’ έναν τόπο, όπου τα πάντα έχουν ισοπεδωθεί, χωρίς διάθεση δημιουργικότητας, χωρίς ιδέες πρωτοτυπίας, με πολλές καινολογίες ή κενολογίες στο χώρο της τέχνης, με τα πάντα σχεδόν να υπόκεινται στην αλητεία και στη γοητεία των γυαλιστερών λέξεων, για να σώσουν την κακότεχνη σχεδία τους.

Την τέχνη ως μια πράξη έρωτος θα διαπιστώσει ο θεατής παρακολουθώντας την παράσταση αξιώσεων, στη καυστική κωμωδία με στοιχεία commedia dell arte, γραμμένη το 1672, “Οι ψευτοσπουδαίες” του σπουδαίου Γάλλου θεατράνθρωπου Μολιέρου στο θέατρο “Διάχρονο” της Μαίρης Βιδάλη, με την Γωγώ Ατζολετάκη στο ρόλο της “Φιλαμίντ” και τη Μαίρη Βιδάλη στο ρόλο της “Μπελίζ”, περιστοιχισμένες από ένα επιτελείο ηθοποιών, που υπηρετούν με επάρκεια και ωριμότητα τους χαρακτήρες του έργου του Μολιέρου, δημιουργώντας ως σύνολο μια εμφατικά εκφραστική και ακμαία παράσταση.

Καθοριστικός ο ρόλος της Κατερίνας Μαντέλη που υπογράφει σκηνοθετικά την παράσταση, εξαντλητικά μελετημένη για τους ρόλους, και έχοντας βρει τον “κώδικα” του Μολιέρου, με τις Μαίρη Βιδάλη και Γωγώ Ατζολετάκη, αλλά και όλους τους ηθοποιούς, να διεκπεραιώνουν με ρυθμό, ήθος, μέτρο και χιούμορ τους ρόλους τους, προσδίδοντας “κύρος” στην παράσταση.

Η Κατερίνα Μαντέλη καθοδήγησε με προσοχή και με εικαστική προσέγγιση τους ηθοποιούς, κατέχοντας το είδος και γνωρίζοντας τις κλιμακώσεις των υποκριτικών τους δυνατοτήτων και των ψυχικών τους διακυμάνσεων.

Ο θεατής νιώθει αγαλλίαση καθώς βλέπει μια νευρώδη παράσταση, με ρυθμό, μ’ έναν στέρεο καμβά υποκριτικής αρτιότητας, μ’ ένα σκηνικό λειτουργικό και φωτισμούς, ικανούς να δημιουργήσουν ατμόσφαιρα.

Η Μαίρη Βιδάλη στο ρόλο της “Μπελίζ” αέρινη, χειμαρρώδης, με φιλάρεσκες εκρήξεις, με ταπεραμέντο και διάχυτο αισθησιασμό. Η Γωγώ Ατζολετάκη στο ρόλο της “Φιλαμίντ”, αποδίδει το χαρακτήρα του Μολιέρου, μέσα από μια εξαίσια πλαστική ερμηνεία, με τέτοια πειστικότητα, με μέτρο, πλάθοντας το ρόλο της με ευθυβολία και αλήθεια, με μεταμορφωτικό οίστρο, που επιβεβαιώνει το σκηνικό της κύρος.

Αμφότερες με την υποκριτική τους ευστροφία τιμούν, με τους σκηνοθετικά δομημένους ρόλους τους, το έργο του Μολιέρου που διεισδύει στις ανθρώπινες σχέσεις μιας εποχής, με διαχρονικές ωστόσο διαστάσεις, αλλά και στην ανθρώπινη ψυχή.

Ο Κωνσταντίνος Τζέμος (Τρισοτέν), ο Πέτρος Αποστολόπουλος (Κρυσάλ), ο Δημήτρης Δρακόπουλος (Κλίτανδρος), η Ελλη Δαδήρα (Ερριετ), ο Κωνσταντίνος Νιάρχος ( Αριστος), η Μαρλέν Κάραλη (Αρμάνδη) και ο Σάββας Σουρμελίδης (Βάντιους), δρούν άψογα ως σύνολο, συμβάλλοντας καθοριστικά στην επιτυχία τούτης της “υψηλής κωμωδίας” του Μολιέρου, που καυτηριάζει την επίπλαστη συμπεριφορά των αστών της εποχής του, τον φαρισαισμό και τη μεγαλομανία, την πνευματική χρεοκοπία.

Από την σκηνοθέτιδα, τις πρωταγωνίστριες, τους ηθοποιούς, τον υπεύθυνο φωτισμού (Γιώργος Δανεσής) και τη σκηνογράφο (Ιωάννα Κατσιαβού) , όλοι τους εικονοποιούν με ήθος, σεβασμό και υποκριτική πανδαισία την υφή των χαρακτήρων του Μολιέρου στην παράσταση “Οι ψευτοσπουδαίες” στο θέατρο “Διάχρονο”.

Αν θέλετε να διαπιστώσετε ότι η Τέχνη είναι μια πράξη έρωτος, ότι το καλό θέατρο είναι πάθος και είναι “σανίδι”, όπως το όρισε ο Ισπανός θεατρικός συγγραφέας και ποιητής Lope de Vega, κι όχι απλώς life-style, όπως παρουσιάζεται συχνά στο πλαίσιο μιας επιπόλαιας νοοτροπίας ή “στρατευμένης” προώθησης συγκεκριμένων καλλιτεχνών, απολαύστε τις “Ψευτοσπουδαίες” στο θέατρο “Διάχρονο”.

Η πραγματική Τέχνη παρέχει την ικανοποίηση της εκτιμήσεως του δημιουργικού δυναμικού της ανθρώπινης παρουσίας…