Μόλις το ένα τρίτο του ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού που απορρίπτεται στην Ευρώπη ανακυκλώνεται σωστά, ενώ ένας τεράστιος αριθμός κινητών τηλεφώνων, υπολογιστών, τηλεοράσεων, ψυγείων και άλλων συσκευών είτε πωλείται παράνομα ή καταλήγει σε χωματερές, αποκαλύπτει έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και της INTERPOL η οποία δημοσιοποιήθηκε σήμερα.
Η Σουηδία και η Νορβηγία προσεγγίζουν τους ευρωπαϊκούς στόχους όσον αφορά την αποκομιδή και την ανακύκλωση των αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ), έχοντας φθάσει στο 85%, ενώ η Ρουμανία, η Ισπανία και η Κύπρος βρίσκονται στις χαμηλότερες θέσεις της σχετικής κατάταξης, περιοριζόμενες στο 20%, κατά την έκθεση.
Οι κανόνες που έχουν θεσπιστεί στην Ευρώπη απαιτούν την ανακύκλωση των ΑΗΗΕ, ή e-waste, δηλαδή πρακτικά όλων των προϊόντων που μπαίνουν στην πρίζα ή λειτουργούν με μπαταρία, ώστε να ανακτώνται μέταλλα όπως ο χρυσός και ο άργυρος και να αποφεύγεται η έκλυση τοξικών στοιχείων, όπως ο μόλυβδος και ο υδράργυρος, στο περιβάλλον.
Όμως συνολικά μόλις το 35% του συνόλου των ΑΗΗΕ ανακυκλώθηκε σωστά το 2012, σύμφωνα με την έκθεση.
Ωστόσο, ο ΟΗΕ και η INTERPOL υποβαθμίζουν τα δημοσιεύματα που υποστηρίζουν ότι τα απόβλητα αυτού του είδους μεταφέρονται παράνομα κυρίως σε αφρικανικές χώρες, όπως η Νιγηρία και η Γκάνα, όπου επισκευάζονται και επαναχρησιμοποιούνται.
«Το μεγαλύτερο μέρος του παράνομου εμπορίου ΑΗΗΕ γίνεται μάλλον πίσω από τη διπλανή πόρτα, παρά κάπου μακριά στην Αφρική», ανέφερε ο Γιάκο Χάουσμαν του Πανεπιστημίου των Ηνωμένων Εθνών, επιστημονικός συντονιστής της έκθεσης, στην εκπόνηση της οποίας συμμετείχαν επίσης η INTERPOL και άλλοι.
«Κακοδιαχείριση υπάρχει παντού», εξήγησε ο Χάουσμαν μιλώντας στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς. Στην Ευρώπη «γίνονται πολλές κλοπές, ανάκτηση μετάλλων από απόβλητα… ενώ ένα σημαντικό μέρος (των ΑΗΗΕ) καταλήγει στους σκουπιδοτενεκέδες».
Ένα χαλασμένο ψυγείο, για παράδειγμα, θεωρείται πολύτιμο κυρίως λόγω του χαλκού στον συμπιεστή του. Συχνά αφαιρείται ο συμπιεστής και η υπόλοιπη συσκευή καταλήγει στα σκουπίδια.
Αυτού του είδους οι κλοπές σημαίνουν ότι οι χώρες που τηρούν τους κανόνες στην Ευρώπη χάνουν έως και 1,7 δισεκ. ευρώ τον χρόνο, σύμφωνα με την έκθεση.
Συνολικά οι 3,3 εκατ. τόνοι από τα 9,5 εκατ. τόνους των ΑΗΗΕ που καταγράφηκαν στην Ευρώπη το 2012 απορρίφθηκαν και ανακυκλώθηκαν σωστά. Περίπου 1,3 εκατ. τόνος εξήχθη, ενώ η υπόλοιπη ποσότητα ανακυκλώθηκε εντός Ευρώπης, αλλά εκτός των προβλεπόμενων διαδικασιών, ή κατέληξε στα σκουπίδια.
Η Γιοάνα Μποτετσάτου, ειδική σε θέματα περιβάλλοντος στον Διεθνή Οργανισμό Εγκληματολογικής Αστυνομίας (INTERPOL), τονίζει ότι σπανίως ασκούνται ποινικές διώξεις για τέτοιες υποθέσεις, παρά το γεγονός ότι ορισμένες χώρες έχουν θεσπίσει αυστηρές ποινές για εγκλήματα που βλάπτουν το περιβάλλον.
Στην έκθεση υποβάλλονται προτάσεις για τον καλύτερο συντονισμό των αστυνομικών αρχών, την πληρέστερη ενημέρωση των καταναλωτών για την ανακύκλωση, αλλά και την απαγόρευση των συναλλαγών με μετρητά στο εμπόριο παλαιοσιδηρικών.
Ένα πρόβλημα είναι η ενημέρωση των πολιτών για τα κέντρα ανακύκλωσης. «Οι καταναλωτές δεν ξέρουν πού να τα βρουν», δήλωσε ο Πασκάλ Λερουά, γενικός γραμματέας του Φόρουμ ΑΗΗΕ, το οποίο συμμετείχε επίσης στην εκπόνηση της έκθεσης αυτής.