Για πρόοδο και υποστήριξη ερευνητών σε ευρέως φάσματος εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και ρομποτικής, για ανάλυση δεδομένων κ.ά.

|> Σε ένα σημαντικό βήμα για να καταστεί η Ευρώπη κορυφαία περιοχή υπερυπολογιστικής σε παγκόσμιο επίπεδο, η Κοινή Επιχείρηση Ευρωπαϊκής Υπολογιστικής Υψηλών Επιδόσεων — EuroHPC επέλεξε 8 χώρους για κέντρα υπερυπολογιστικής σε 8 διαφορετικά κράτη μέλη για να φιλοξενήσουν τις νέες υπολογιστικές μηχανές υψηλών επιδόσεων.

Οι χώροι υποδοχής θα βρίσκονται στη Σόφια (Βουλγαρία), στη Βαρκελώνη (Ισπανία), στη Μπολόνια (Ιταλία) στο Μπίσσεν (Λουξεμβούργο), στο Μίνχο (Πορτογαλία), στο Μάριμπορ (Σλοβενία), στην Οστράβα (Τσεχία) και στο Καγιαανί (Φινλανδία). Θα υποστηρίξουν την ανάπτυξη σημαντικών εφαρμογών σε τομείς όπως η εξατομικευμένη ιατρική, ο σχεδιασμός φαρμάκων και υλικών, η βιολογική μηχανική, η πρόγνωση του καιρού και η κλιματική αλλαγή.

Συνολικά, τα κέντρα θα τελούν υπό τη διαχείριση κοινοπραξιών στις οποίες μετέχουν 19 εκ των 28 χωρών που συμμετέχουν στην κοινή επιχείρηση. Μαζί με τα κονδύλια της ΕΕ, ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 840 εκατ. ευρώ. Οι ακριβείς ρυθμίσεις χρηματοδότησης των νέων υπερυπολογιστών θα αποτυπωθούν στις συμφωνίες υποδοχής που θα υπογραφούν σύντομα.

Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής αρμόδιος για την Ψηφιακή Ενιαία Αγορά  Άντρους Άνσιπ, δήλωσε: «Οι χώροι αυτοί θα δώσουν στους ερευνητές μας πρόσβαση σε υπερυπολογιστές παγκόσμιας κλάσης, έναν στρατηγικό πόρο για το μέλλον της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Οι ερευνητές θα έχουν τη δυνατότητα να επεξεργάζονται τα δεδομένα τους εντός της ΕΕ και όχι έξω από αυτήν. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα προκειμένου η Ευρώπη να κατακτήσει το επόμενο επίπεδο υπολογιστικής δυναμικότητας· θα μας βοηθήσει να σημειώσουμε πρόοδο στις μελλοντοστραφείς τεχνολογίες, όπως το Διαδίκτυο των Πραγμάτων, η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική και η ανάλυση δεδομένων».

Ο επίτροπος Προϋπολογισμού και Ανθρωπίνων Πόρων Γκίντερ Έτινγκερ, είπε: «Η πρωτοβουλία καταδεικνύει πώς οι κοινές επενδύσεις από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της προς στήριξη ενός κοινού στόχου μπορούν να βοηθήσουν την Ευρώπη να καταστεί πρωτοπόρος σε έναν τομέα υψηλής τεχνολογίας, προσφέροντας σημαντικά οφέλη σε όλους τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της Ευρώπης. Αναμένουμε πλέον τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ και το πρόγραμμα μας για την Ψηφιακή Ευρώπη, μέσω του οποίου προτείναμε σημαντικό ποσό επενδύσεων για την ανάπτυξη υποδομής υπερυπολογιστικής και δεδομένων παγκόσμιας κλάσης».

Η επίτροπος Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας Μαρίγια Γκαμπριέλ, προσέθεσε: «Η Κοινή Επιχείρηση Ευρωπαϊκής Υπολογιστικής Υψηλών Επιδόσεων αποτελεί καλό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο οι χώρες ΕΕ μπορούν να συνεργαστούν για να προωθήσουν την καινοτομία και να συμμετάσχουν στον παγκόσμιο ανταγωνισμό σε αυτές τις εξαιρετικά στρατηγικής σημασίας τεχνολογίες. Είμαι πεπεισμένη ότι οι νέοι υπερυπολογιστές που θα φιλοξενηθούν σε αυτούς τους χώρους θα δώσουν ώθηση στην ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης στον ψηφιακό τομέα. Έχουμε αποδείξει την ισχύ της ευρωπαϊκής προσέγγισης, η οποία θα αποφέρει απτά οφέλη στους πολίτες μας και θα βοηθήσει τις ΜΜΕ μας».

Στον σημερινό κόσμο, οι υπολογιστικές ικανότητες υψηλών επιδόσεων έχουν ζωτική σημασία για τη δημιουργία ανάπτυξης και θέσεων εργασίας, αλλά και για τη στρατηγική αυτονομία και την καινοτομία σε κάθε τομέα. Το φάσμα εφαρμογών της υπερυπολογιστικής είναι τεράστιο. Μπορεί, για παράδειγμα, να προβλέψει την εξέλιξη τοπικών και περιφερειακών καιρικών τάσεων καθώς και το μέγεθος και την πορεία καταιγίδων και πλημμυρών, καθιστώντας δυνατή την ενεργοποίηση συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για ακραία καιρικά φαινόμενα. Χρησιμοποιείται επίσης για τον σχεδιασμό νέων φαρμάκων, με την επίλυση σύνθετων εξισώσεων φυσικής που μοντελοποιούν τις μοριακές διαδικασίες και τις αλληλεπιδράσεις ενός νέου φαρμάκου με τους ανθρώπινους ιστούς.

Η βιομηχανία των αερομεταφορών και η αυτοκινητοβιομηχανία χρησιμοποιούν επίσης υπερυπολογιστές για να πραγματοποιούν πολύπλοκες προσομοιώσεις και να διενεργούν δοκιμές σε μεμονωμένα εξαρτήματα και ολόκληρα αεροπλάνα και αυτοκίνητα. Επιπλέον, δεδομένου ότι έχουν ζωτική σημασία για τις προσομοιώσεις μεγάλης κλίμακας και για την ανάλυση δεδομένων, οι υπερυπολογιστές αποτελούν εξαιρετικά σημαντική συνιστώσα της ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης και θα ενισχύσουν περαιτέρω την Ευρώπη στους τομείς της κυβερνοασφάλειας και του blockchain (τεχνολογία αλυσίδας συστοιχιών).

Επόμενα βήματα

Η κοινή επιχείρηση, μαζί με τους επιλεγμένους χώρους υποδοχής, σχεδιάζει να αποκτήσει 8 υπερυπολογιστές: 3 πρόδρομους των μηχανών εξακλίμακας (δυναμικότητας πάνω από 150 Petaflop, δηλαδή ικανούς να εκτελούν 150 εκατομμύρια δισεκατομμύρια πράξεις ανά δευτερόλεπτο), οι οποίοι βρίσκονται στην πρώτη πεντάδα υπολογιστών σε παγκόσμιο επίπεδο, και 5 μηχανές πετακλίμακας (δυναμικότητας τουλάχιστον 4Petaflop, δηλαδή ικανές να εκτελούν 4 εκατομμύρια δισεκατομμύρια πράξεις ανά δευτερόλεπτο).

Ο πρόδρομος των συστημάτων εξακλίμακας αναμένεται να προσφέρει 4-5 φορές περισσότερη υπολογιστική ισχύ από τα σημερινά κορυφαία συστήματα υπερυπολογιστικής της Σύμπραξης Προηγμένης Υπολογιστικής στην Ευρώπη (PRACE). Μαζί με τα συστήματα πετακλίμακας, θα διπλασιάσουν τους υπερυπολογιστικούς πόρους που είναι διαθέσιμοι για χρήση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πράγμα που σημαίνει ότι σε αυτούς θα έχουν πρόσβαση πολλοί περισσότεροι χρήστες.

Κατά τους προσεχείς μήνες, η κοινή επιχείρηση θα υπογράψει συμφωνίες με τις επιλεγμένες οντότητες υποδοχής και τις αντίστοιχες κοινοπραξίες υποδοχής. Στις συμφωνίες αυτές θα αποτυπώνονται ο τρόπος με τον οποίο θα λειτουργήσει η διαδικασία προκήρυξης για την προμήθεια των μηχανών και οι αντίστοιχες δεσμεύσεις στον προϋπολογισμό της Επιτροπής και των κρατών μελών. Οι υπερυπολογιστές αναμένεται να τεθούν σε λειτουργία κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2020 προς όφελος των Ευρωπαίων χρηστών από την ακαδημαϊκή κοινότητα, τη βιομηχανία και τον δημόσιο τομέα. Όλοι οι νέοι υπερυπολογιστές θα συνδέονται με το πανευρωπαϊκό δίκτυο υψηλής ταχύτητας GEANT, όπως και οι υφιστάμενοι υπερυπολογιστές που αποτελούν μέρος της PRACE.

Τις επόμενες ημέρες, ανώτεροι υπάλληλοι της Επιτροπής θα συναντήσουν εκπροσώπους των εθνικών κυβερνήσεων και των σχετικών κέντρων υπερυπολογιστικής για να παρουσιάσουν αυτό το σημαντικό ορόσημο για την υπερυπολογιστική στην Ευρώπη.

Ιστορικό

Η κοινή επιχείρηση EuroHPC, που προτάθηκε από την Επιτροπή και υποστηρίχθηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ, συστάθηκε τον Νοέμβριο του 2018 προκειμένου η ΕΕ να αποκτήσει μια υπερυπολογιστική υποδομή παγκόσμιας κλάσης έως τα τέλη του 2020.

Τον Φεβρουάριο του 2019, η κοινή επιχείρηση δρομολόγησε τις πρώτες προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος για να επιλέξει τους χώρους που θα φιλοξενήσουν τους πρώτους υπερυπολογιστές έως τα τέλη του 2020. Δημοσιεύτηκαν δύο προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος: μία για οντότητες υποδοχής υπερυπολογιστών πετακλίμακας και μία για οντότητες υποδοχής προδρόμων των υπερυπολογιστών εξακλίμακας.

Η υπερυπολογιστική αποτελεί βασική προτεραιότητα του ενωσιακού προγράμματος Ψηφιακή Ευρώπη, το οποίο πρότεινε η Επιτροπή τον Μάιο του 2018 στο πλαίσιο του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ και το οποίο περιλαμβάνει πρόταση 2,7 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση της υπερυπολογιστικής στην Ευρώπη κατά την περίοδο 2021-2027. Ο προϋπολογισμός αυτός θα επιτρέψει στην κοινή επιχείρηση να στηρίξει την αγορά υπερυπολογιστών εξακλίμακας (ικανών να εκτελούν 1018 πράξεις ανά δευτερόλεπτο, δηλαδή χιλίων Petaflop) έως το 2023, καθώς και την ανάπτυξη κορυφαίων εφαρμογών που θα λειτουργούν στους εν λόγω υπερυπολογιστές, και δεξιοτήτων για τη χρήση τους.