Foteini Doulgkeri (euronews.com) |> Η ελληνική κοινότητα που έχει απομείνει στην Κωνσταντινούπολη έχει συρρικνωθεί αριθμητικά αρκετά τις τελευταίες δεκαετίες, ωστόσο, παραμένει μια δυναμική κοινότητα, όπως λέει στο euronews, η Γενική Πρόξενος, Γεωργία Σουλτανοπούλου.

Το euronews επισκέφθηκε σημαντικά κομμάτια του ελληνισμού που αποτελούν ορόσημα για την ομογένεια εδώ και εκατοντάδες χρόνια.

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο

Το όνομα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αναφέρεται στην Αρχιεπισκοπή Κωνσταντινουπόλεως και Νέας Ρώμης, η οποία εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη και συγκεκριμένα στην περιοχή που ονομάζεται Φανάρι, άλλοτε υπέρτατα κραταιά συνοικία όπου κατοικούσαν ονομαστές οικογένειες αρχόντων, οι Φαναριώτες.

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι το πρώτο από τις 14 συνολικά αυτοδιοικούμενες Ορθόδοξες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες. Η εκκλησιαστική δικαιοδοσία του περιλαμβάνει Επισκοπές σε όλες τις ηπείρους, εκτός από την Αφρική. Όλα τα Πατριαρχεία και οι Αυτοκέφαλες Εκκλησίες, ωστόσο, αναγνωρίζουν σαν πρώτο μεταξύ ίσων τον Οικουμενικό Πατριάρχη, ο οποίος θεωρείται Προκαθήμενος της Ορθοδοξίας.

Η Μεγάλη του Γένους Σχολή

Λίγα μέτρα πιο μακριά από το Πατριαρχείο, στην πολύχρωμη και πολυσύχναστη πλέον γειτονιά που ονομάζεται πλέον Μπαλάτ στα τουρκικά βρίσκεται το κόσμημα του Κεράτιου Κόλπου, η Μεγάλη του Γένους Σχολή. Το κτίριο της Σχολής είναι ένα εντυπωσιακό οικοδόμημα που σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Κωνσταντίνο Δημάδη, εγκαινιάστηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 1882 και από τότε στέκει εγέρωχο στην κορυφή του πέμπτου λόφου της Πόλης.

Μετά την Άλωση οι διώξεις κατέστησαν την επιβίωση του γένους των ελλήνων πολύ δύσκολη Τα μόνα στηρίγματα ήταν η ορθόδοξη πίστη και η ελληνική παιδεία. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Πατριάρχης Γεννάδιος, επωφελούμενος των προνομίων που του παραχώρησε ο πορθητής σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ επανίδρυσε το 1454 την Πατριαρχική Ακαδημία, η οποία λειτουργούσε και πριν την Άλωση. Πρώτος διδάσκαλος και σχολάρχης της Πατριαρχικής Σχολής υπήρξε ο Ματθαίος Καμαριώτης από τη Θεσσαλονίκη, μαθητής του Γενναδίου.

Το Γενικό Προξενείο στο Σισμανόγλειο Μέγαρο

Στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης, πάνω στον πεζόδρομο της Ιστικλάλ, που ήταν άλλοτε γνωστή ως Μεγάλη Οδός του Πέραν και διασχίζεται καθημερινά από δύο εκατομμύρια ανθρώπους από όλον τον κόσμο, βρίσκεται το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας που στεγάζεται στο Σισμανόγλειο Μέγαρο.

Πρόκειται για ένα κτίριο ιδιαίτερης ιστορικής αξίας, με στοιχεία ύστερης μπαρόκ και κλασσικής αρχιτεκτονικής, το οποίο δώρισε ο Κωνσταντίνος Σισμάνογλου, το 1939 στο ελληνικό κράτος για να στεγάσει το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη. Όμως, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και μια σειρά οικονομικο-πολιτικών συγκυριών δεν επέτρεψαν την άμεση αξιοποίησή του.

Το 1973 το κτίριο χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο και το 2003 αποκαταστάθηκε κι άρχισε να χρησιμοποιείται ως ενεργό κτίριο του Γενικού Προξενείου.

Η Αγία Σοφία

Γνωστή και ως Ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας ή Μεγάλη Εκκλησία λειτούργησε ως χριστιανικός ναός από το 537 μέχρι το 1453. Στη συνέχεια μετετράπη σε ισλαμικό τέμενος και αργότερα από το 1935 σε μουσείο. Από το 2020, έπειτα από την απόφαση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, το τέμενος λειτουργεί πάλι ως τζαμί.

Για χίλια περίπου χρόνια, η Αγία Σοφία ήταν η καρδιά της Κωνσταντινούπολης, το κέντρο της πολιτικής, εκκλησιαστικής και πνευματικής ζωής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Εκεί, ο λαός γιόρτασε θριάμβους, θρήνησε συμφορές και αποθέωσε νέους αυτοκράτορες.

Στις 6 Δεκεμβρίου του 1985, ανακηρύχθηκε από την UNESCO, Μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης

Αφήνοντας πίσω την Κωνσταντινούπολη, πήραμε το καράβι που πηγαίνει στα Πριγκηπονήσια για να φτάσουμε στην ιστορική Χάλκη που σήμερα ονομάζεται στα τούρκικα Χέιμπελιάντα.

Ένα καταπράσινο νησί στον υψηλότερο λόφο του οποίου βρίσκεται η Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, η κύρια θεολογική σχολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης, μέχρι το 1971, όταν το τουρκικό κράτος αποφάσισε με νόμο να σταματήσει η λειτουργία της.

Πολλοί Ορθόδοξοι θεολόγοι, ιερείς, επίσκοποι και πατριάρχες φοίτησαν στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, συμπεριλαμβανομένου και του Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Οι φοιτητές στη Χάλκη περιλάμβαναν όχι μόνο γηγενείς έλληνες, αλλά και Ορθόδοξους Χριστιανούς από όλο τον κόσμο, προσδίδοντας στη σχολή έναν διεθνή χαρακτήρα.

Τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν ολοένα και περισσότερο οι φωνές παγκοσμίως που ζητούν από το τουρκικό κράτος την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.

Ανάμεσα τους και οι φωνές δύο αμερικανών προέδρων του Μπιλ Κλίντον και του Μπαράκ Ομπάμα.

Η Μονή της Αγίας Τριάδας

Στις αρχές του 9ου αιώνα αναφέρεται η ύπαρξη της «μονής τῶν Δεσποτῶν» στο νησί της Χάλκης, στην οποία είχε εκτοπιστεί ο Θεόδωρος Στουδίτης, έλληνας μοναχός και ηγούμενος.

Η μονή αυτή θεωρείται πως ταυτίζεται με τη μετέπειτα μονή της Αγίας Τριάδας.

Το 1844 στην ανακαίνισή της βρέθηκαν πλήθος αρχαιοτήτων και ένα επιτύμβιο γλυπτό, τα οποία θεωρήθηκε ότι ανήκαν σε αρχαίο ναό του Απόλλωνα.

Ξεχωριστή θέση μέσα στο ναό κατέχει η Παναγία η Παυσολύπη, δηλαδή εκείνη που δίνει χαρά. Πρόκειται για μια αμφιπρόσωπη εικόνα του 14ου αιώνα που σύμφωνα με την παράδοση γεμίζει χαρά όποιον την πλησιάζει.

Στο νάρθηκα της Μονής βρίσκεται και η σπάνια εικόνα της Μαύρης Παναγιάς.

Στην εξωτερική ανατολική πλευρά του ναού όπου και η κόγχη του ιερού βρίσκεται το κοιμητήριο της μονής. Πολλοί πατριάρχες, επίσκοποι και πρώην δάσκαλοι έχουν ταφεί εκεί.

Στην μονή υπάρχει μεγάλη και πλούσια βιβλιοθήκη η οποία μετά την εγκατάσταση της θεολογικής σχολής εμπλουτίσθηκε και αυτή την στιγμή καλύπτει ένα χώρο πέντε συνεχόμενων δωματίων, στο ισόγειο τμήμα της βορείου πλευράς της σχολής.

Εκεί βρίσκεται το βιβλίο με τις επιστολές του Μεγάλου Βασιλείου από το 1495…

Αλλά και ο σπανιότερος και αρχαιότερος θησαυρός της βιβλιοθήκης, ένα βιβλίο του 1486 με Κωμωδίες του Αριστοφάνη.

Αυτή την περίοδο η Βιβλιοθήκη βρίσκεται σε φάση εκσυγχρονισμού, αφού γίνεται ψηφιακή καταγραφή όλων των εκδόσεων που περιέχει.

Στον προαύλιο χώρο της Μονής βρίσκονται οι περίφημοι θεματικοί κήποι της που περιλαμβάνουν δημοφιλή στυλ κηποτεχνίας.