Τι να πρωτοθυμηθώ από τον Σωτήρη Παπαπολίτη που έλεγε πάντα «οφείλω να είμαι παρών!»

Δημήτρης Καπράνος |> Ο πατέρας μου συνήθιζε να λέει  ότι ο Πειραιάς είναι η πόλη των χαμένων ευκαιριών. Ο Σωτήρης Παπαπολίτης ήταν ίσως η μεγαλύτερη…

Οι πατεράδες μας ήταν από τις παλιές καραβάνες του Κέντρου, με προέλευση από την αριστερά. Στην ΕΠΕΚ ο Σάββας; Στην ΕΠΕΚ κι ο πατέρας μου.  Στην Ένωση Κέντρου ο Σάββας; Εκεί κι ο πατέρας μου.

Κι έτσι, γνώρισα τον Σωτήρη. Μεγαλύτερός μου μεν, αλλά νεότερος από όλους και πιο νέος, κάθε φορά, στην παρέα.

Δεκαεξάρης εγώ, εικοσιπέντε εκείνος. Χάζευα τους μεγαλύτερους να χορεύουν ροκ -εντ- ρολ στα πάρτι που συνόδευα την κατά δέκα χρόνια μεγαλύτερη αδελφή μου, που με έπαιρνε μαζί της για «ξεκάρφωμα». Και ο Σωτήρης, ήταν εκείνος που μου έδειξε τα βήματα του χορού. Ξεχνάς ποτέ εκείνον που σου έμαθε ροκ-εντ-ρολ;

Η φίλη Ρένα Θεολογίδου έγραψε για τον Σωτήρη: «Ήταν αυτό που λέμε “Άντρας”!  Οταν μου τηλεφωνούσε, χαιρόταν σαν παιδί που τον καταλάβαινα αμέσως.  “Άντρας πραγματικός νά’ σαι παιδί μου!”

Του πήγαινε πολύ ο στίχος του Κίπλινγκ. Γιατί ήταν και άντρας και παιδί και γιατί έπεσε πολλές φορές και σηκώθηκε»…

Θα πρόσθετα: «Έπεσε πολλές φορές, αλλά τις περισσότερες τον έριξαν»…

Ο Σωτήρης ήταν -μετά τον πατέρα μου- η κυριότερη αιτία που έγινα βιβλιοφάγος. Τον άκουγα, στις συντροφιές, να μιλάει με επιχειρήματα για όλα τα θέματα που έμπαιναν στην κουβέντα και θαύμαζα την πολυεπίπεδη και πολυμερή γνώση του. Ήθελα να συζητώ πολύ μαζί του. Αλλά για να συζητήσεις με τον Σωτήρη, έπρεπε να είσαι διαβασμένος!

Την νύχτα που έπεσε η δικτατορία, βρέθηκα ρεπόρτερ στην «Αθηναϊκή». Ήταν από τους πρώτους που μου τηλεφώνησαν για να με συγχαρούν. Κι όταν μου έγινε πρόταση από την «Βραδυνή», τον Σωτήρη συμβουλεύτηκα.

«Σαν πολύ για σοφό δεν με περνάς; Δεν είμαι και πολύ μεγαλύτερός σου!» μου είπε γελώντας  και… τηλεφώνησε αμέσως στον διευθυντή της «Βραδυνής» για να του πει «πόσο καλός είναι ο φίλος μου, που θα έρθει να σε δει το απόγευμα»….

Αυτός ήταν Ο Σωτήρης. Αρκεί να μπορούσε να «κάνει κάτι για σένα».

Δεν έταζε, δεν περίμενε να του ζητήσεις. Ήθελε να είναι «παρών». Να στηρίζει όποιον χρειαζόταν στήριξη. Χωρίς να περιμένει αναγνώριση.

• Ρε γιατί τα κάνεις όλα αυτά; τον είχα ρωτήσει.
• Επειδή υπάρχω, και ως υπάρχων, οφείλω να είμαι και παρών!

Ένα βράδυ, πριν από τις δημοτικές εκλογές  του 1990, μου τηλεφωνεί στην εφημερίδα. «Κατέβα στον Πειραιά κατά τις δώδεκα, έχω συνάντηση με τον Μιχάλη τον Πατλάκα και θέλω να είσαι εκεί» μου λέει…

Με τον Μιχάλη, αναπληρωτή δημάρχου τότε, μας ένωνε η θρησκεία που λέγεται ΕΘΝΙΚΟΣ, αλλά κι η «συγκατοίκησή» του με τον γιατρό πατέρα μου στον Οίκο του Ναύτου.

Συναντηθήκαμε, περασμένα μεσάνυχτα,  στην βεράντα του «Κάβο ντ’ Όρο». Ο Πατλάκας άρχισε να μιλάει με εκείνη την αμίαντη καθαρεύουσα και κάποια στιγμή λέει στον Σωτήρη: «Σου έχω ετοιμάσει την φράσιν δια της οποίας  θα αφήσεις τον Λογοθέτην μετεξεταστέον!»

Ο Σωτήρης με κοιτάζει με εκείνο το αδιόρατο χαμόγελο και περιμένουμε.

«Θα του πεις: Αν υμείς είστε Λογοθέτης, ημείς είμεθα… Πραξιθέτης»!

Μου πατάει το πόδι, σηκώνεται όρθιος  και λέει στον Πατλάκα, ωσάν να αγόρευε:

«Φίλτατε ιατροφιλόσοφε. Νομίζω ότι θα ήτο προτιμότερον  να του είπω: “Αν υμείς εστέ πολίτης, ημείς εσμέν … Παπαπολίτης!”»

Ο Μιχάλης, μάλλον δεν κατάλαβε ότι γινόταν πλάκα και είπε σοβαρά: «Διόλου άσχημον. Προτείνω να τα έχεις εις την φαρέτραν σου και και τα δύο, ως βέλη ιοβόλα»!

Αυτός ήταν ο Σωτήρης. Και στο πείραγμά του, διακριτικός…

Στον γάμο μου, ο Σωτήρης συναντήθηκε με την Μελίνα Μερκούρη, με την οποία είχα τότε στενή σχέση.  Δεν σταμάτησαν να μιλάνε χαμηλόφωνα ούτε μια στιγμή.

«Καλά, τί της έλεγες τόσην ώρα;» τον ρώτησα, καθώς ήλθαν -ανγκαζέ, να μας συγχαρούν.

«Εγώ του έλεγα, αγόρι μου! Δεν μου είχες πει ότι ο Πειραιάς έχει τέτοια παιδιά! Πρέπει να είναι ένα από τα τέσσερα!» μου είπε η Μερκούρη και έφυγαν μαζί, γελώντας…

Αργότερα, είχαμε την τύχη να συγκατοικήσουμε, στην ίδια πολυκατοικία, στην Πειραϊκή.

Αισθανόταν άσχημα. «Ρε συ, καμιά φορά ξυπνάω το βράδυ με ενοχές! Αν ήμασταν σε άλλη χωρά και κατοικούσαμε σε πολυκατοικία που έχει κτισθεί επάνω στα αρχαία τείχη, θα μας είχαν πάρει με τις πέτρες!» μου είπε…

Στις δημοτικές εκλογές του ’90, τις οποίες, έπειτα από ένα μικρό διάστημα ευφορίας, τις θεωρούσε χαμένες, γιατί «δεν έβλεπε να συνδράμει επαρκώς  ο κομματικός μηχανισμός», με φώναξε ένα βράδυ στο γραφείο του συνδυασμού. Κι εκεί άρχισε να μου δείχνει σχέδια! Για τον Πύργο, για ένα ελαφρύ τραμ από την παραλία της Μυρτιδιώτισσας μέχρι το «Μεταξά» και το Χατζηκυριάκειο, για την υπόγεια διέλευση του ηλεκτρικού από Φάληρο μέχρι Πειραιά. Όταν ανέφερα  την λέξη «υπογειοποίηση» κόντεψε να με βρίσει, καθότι μισούσε την χωρίς νόημα λεξιπλασία!

Μου έδειξε σχέδια  για μια υπόγεια σήραγγα από την Καστέλα στην Πειραϊκή και για μια άλλη, από την Ακτή Ξαβερίου μέχρι την Δραπετσώνα. Ζαλίστηκα από τα τόσα σχέδια!

«Καλά, πότε στα ετοίμασαν όλα αυτά;» τον ρώτησα.

«Δεν κατάλαβες! Ασχολούμαι με τον Πειραιά μέρα -νύχτα, τόσα χρόνια!» μου είπε.

Ήταν μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις που μου επιφύλαξε ο Σωτήρης,  εκείνο το βράδυ.

Είναι βέβαιο ότι κατά την θητεία του στο υπουργείο Χωροταξίας, είχε ασχοληθεί κατά κόρον με την πόλη που αγάπησε.

Όπως και από το βήμα της Βουλής, στην οποία διέπρεψε, είχε πολλές φορές επισημάνει τα προβλήματα του Πειραιά και ζητούσε επίμονα την λύση τους…

Θυμάμαι ακόμη κάποια βράδυα, αργά, που ξενυχτούσαμε συζητώντας στην πλατεία Κοραή κι ύστερα, καθώς η ώρα κόντευε δυο, καταλήγαμε στο «Αγλαμαίρ» του -επίσης προσφάτως εκδημήσαντος- φίλου μας Νίκου Τζερεφού…

Εκεί, συναντούσαμε συνήθως κάποιους καλούς φίλους , εγώ καθόμουν στο πιάνο και ο Τζερεφός έπαιρνε το μικρόφωνο και τραγουδούσε… «I left my heart, in Hadjikiriakio»!

Και μετά, λίγο πριν φύγουμε, ο Σωτήρης μου ζητούσε τον… εθνικό του ύμνο. «Θα ποτίσω μ’ ένα δάκρυ μου αλμυρό, τον καιρό/μην κλαις, το μαράζι, μάθε φυλαχτό να μην κρεμάς/να λες, δεν πειράζει, θα’ρθει άσπρη μέρα και για ‘μας».

Ο σκληρός και συνάμα τρυφερός στίχος του Γκάτσου, ντυμένος με την θεία μουσική του Ξαρχάκου, στάλαζε το απαραίτητο βάλσαμο στην καρδιά του Σωτήρη, η οποία ήταν πάντα-μα, πάντα- φορτωμένη με περισσότερα απ΄ όσα μπορούσε να αντέξει.

Την γαλήνη την βρήκε κοντά στην Ισαβέλλα, που του χάρισε τα δυο τους , υπέροχα παιδιά…

Σωτήρη, ούτε μια στιγμή δεν σε παρεξήγησα που επέλεξες να φύγεις μακριά από τον Πειραιά. Πάντα έβλεπες αρκετά χρόνια μπροστά. Κι αυτό ήταν, τελικά, που δεν μπόρεσαν να δεχθούν οι κοντόφθαλμοι, που είναι πάντα περισσότεροι.

Κι όταν μας ανακοίνωσες ότι εγκαταλείπεις την πολιτική, θυμάμαι που σου είπαμε, με τον Χάρη: «Χαμένος θα είναι ο Πειραιάς». Ο Πειραιάς, που σήμερα σε αποχαιρετά με όση αγάπη τού έχει απομείνει για τα παιδιά του, στα χρόνια της αβεβαιότητας.

Καλό σου ταξίδι, φίλε…