Μία από τις μελανότερες σελίδες της Ιστορίας που έγραψε η τουρκική θηριωδία

|> «Αποφασίστηκε να τεθεί τέρμα στο ζήτημα των Αρμενίων με εκτόπισή τους στις ερήμους και την εξόντωση αυτού του ξενικού στοιχείου» ανέφερε το τηλεγράφημα του υπουργού Εσωτερικών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, Ταλαάτ Πασά, προς τους νομάρχες και διοικητές των περιοχών της Ανατολικής Μικράς Ασίας, την επομένη του απαγχονισμού 250 επιφανών Αρμενίων στην Κωνσταντινούπολη, 24 Απριλίου του 1915, ημέρα μνήμης της Αρμενικής Γενοκτονίας. Της πρώτης γενοκτονίας του 20 ^ού αιώνα, η οποία υπήρξε προάγγελος του Ολοκαυτώματος των Εβραίων από το ναζιστικό καθεστώς.

|> Στέλιος Κοπανίδης

Η Γενοκτονία ενός ολόκληρου λαού, που ξεκίνησε σαν σήμερα πριν από 103 χρόνια, ήταν το επιστέγασμα του δόγματος του «παντουρκισμού» και περιελάμβανε τον αφανισμό όλων των μειονοτήτων που κατοικούσαν στα εδάφη της ήδη καταρρέουσας Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Εκτός των Αρμενίων, παρόμοιες μέθοδοι χρησιμοποιήθηκαν εναντίον των Ποντίων, των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και των Ασσυρίων. Η Τουρκία, παραχαράσσοντας ως συνήθως την Ιστορία, δεν παραδέχτηκε ποτέ καμία Γενοκτονία, υποστηρίζοντας, όσον αφορά αυτή των Αρμενίων, ότι επρόκειτο για μια επιχείρηση καταστολής κατά εκείνων που συνεργάζονταν με τους Ρώσους και ότι οι νεκροί δεν ξεπερνούσαν τις 300 χιλιάδες – λες και αυτός ο αριθμός είναι αμελητέα ποσότητα…

Οι Αρμένιοι είχαν υποστεί αμέτρητες διώξεις από τους Τούρκους, με πιο χαρακτηριστικές τις σφαγές του 1894 στο Σασούν, τις μαζικές εκτελέσεις τη διετία 1895-96 και τις ανηλεείς εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον τους το 1909 στα Αδανα και την ευρύτερη περιοχή της Κιλικίας, για τις οποίες η βρετανική εφημερίδα «Graphic» έγραφε στον πρωτοσέλιδο τίτλο της: «Οι Χριστιανοί καίγονται σαν τα ζωύφια», αποτυπώνοντας με τον πλέον τραγικό και γλαφυρό τρόπο τις τουρκικές ωμότητες.

Ωστόσο τα γεγονότα που συνέβησαν την τριετία 1915-18 αποτελούν μία από τις μελανότερες σελίδες του 20^ου αιώνα, μνημείο θηριωδίας, μισαλλοδοξίας και εθνικιστικής έξαρσης. Στην επονομαζόμενη «Επιχείρηση Νέμεσις» 1,5 εκατομμύριο Αρμένιοι σφαγιάστηκαν, κάηκαν ζωντανοί, πνίγηκαν στα νερά της Μαύρης Θάλασσας, χάθηκαν στην έρημο στις αναγκαστικές πορείες θανάτου ή άφησαν την τελευταία τους πνοή στα καταναγκαστικά έργα που τους επέβαλαν οι Νεότουρκοι.

Στην αμερικανική ταινία «Auction of souls» του 1919, η οποία δεν διασώζεται ολόκληρη αλλά μέρος της, καταγράφεται μία από τις πλέον σοκαριστικές σκηνές και δείχνει γυναίκες Αρμενίων καρφωμένες σε σταυρούς, επειδή αρνήθηκαν να αλλαξοπιστήσουν και να οδηγηθούν στα χαρέμια. Σύμφωνα με την πρωταγωνίστρια της ταινίας, Ορόρα Μαρντιγκασιάν, η οποία κατάφερε να αποδράσει από χαρέμι, η σκηνή αυτή που προκάλεσε κύμα αποτροπιασμού στη διεθνή κοινότητα απεικονίζει μόνο μέρος της πραγματικότητας, η οποία ήταν ακόμη πιο σκληρή και φρικτή. Οι Νεότουρκοι, εκτός από τις σταυρώσεις, προέβαιναν σε μαζικούς ανασκολοπισμούς γυναικών τοποθετώντας μυτερούς ξύλινους πασσάλους στον κόλπο τους, αφού προηγουμένως τις βίαζαν.

Στις 15 Μαρτίου του 1921 ομάδα νεαρών Αρμενίων εκτέλεσε στο Βερολίνο τον πρωταίτιο της Γενοκτονίας, Ταλαάτ Πασά. Ο ένας εκ των δραστών της δολοφονίας που συνελήφθη αθωώθηκε, γεγονός πρωτόγνωρο στα δικαστικά χρονικά, αλλά απόδειξη των αισθημάτων της ανθρωπότητας απέναντι στο τερατώδες αυτό τουρκικό έγκλημα. Ένα έγκλημα που παρέμεινε, όμως, ατιμώρητο, παρότι η Οθωμανική αυτοκρατορία, σύμμαχος των Κεντρικών Δυνάμεων, βρισκόταν στην πλευρά των ηττημένων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μάλιστα ο Χίτλερ δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει τη λήθη της Γενοκτονίας των Αρμενίων ως άλλοθι για τα δικά του ζοφερά πλάνα (Ολοκαύτωμα Εβραίων) διερωτώμενος το 1939: «Ποιος μιλάει σήμερα για τον αφανισμό των Αρμενίων;». Η ιστορική έρευνα, άλλωστε, έχει αποδείξει ότι η Γερμανία ενθάρρυνε τους Νεότουρκους στην εξόντωση των Αρμενίων, ωστόσο το 2015 αναγνώρισε τη Γενοκτονία με τον πρόεδρό της Γιοακίμ Γκάουκ να δηλώνει: «Η σφαγή των Αρμενίων από τους Οθωμανούς Τούρκους υπήρξε Γενοκτονία, το κλασικό παράδειγμα εθνοκάθαρσης, μαζικής καταστροφής και απέλασης».

Εκτός της χώρας μας και της Κύπρου, τη Γενοκτονία των Αρμενίων έχουν αναγνωρίσει 27 ακόμη χώρες, μεταξύ των οποίων οι Ρωσία, Καναδάς, Γαλλία, Ιταλία, Σουηδία, Αργεντινή, Πολωνία, Ολλανδία, Βέλγιο, Αυστρία, η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωκοινοβούλιο) και άλλοι διεθνείς οργανισμοί. Η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων, αλλά και εκείνης των Ποντίων, και από άλλες χώρες είναι πρωτίστως θέμα σεβασμού στη μνήμη των αθώων θυμάτων και ασφαλώς δεν πρέπει να μείνει στα αζήτητα της Ιστορίας γιατί το μέλλον προοιωνίζεται καλύτερο και δικαιότερο όταν δεν λησμονείται το παρελθόν…