Στο συνέδριο με θέμα «Καινοτομίες και τεχνολογίες που χτίζουν έξυπνες πόλεις», πραγματοποίησε ομιλία ο εντεταλμένος δημοτικός σύμβουλος Τοπικής Οικονομικής Ανάπτυξης και Επιχειρηματικότητας, Πέτρος Κόκκαλης, εκπροσωπώντας το δήμαρχο Πειραιά Γιάννη Μώραλη.

Ο Πέτρος Κόκκαλης, μεταξύ άλλω, είπε:
«Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τις σκέψεις μου, για το θέμα της «έξυπνης πόλης» που αναπτύχθηκε νωρίτερα διεξοδικά από πολύ εμπειρότερους ομιλητές από εμένα. Η αλήθεια είναι ότι και εγώ στο παρελθόν θα ήμουν στο πρώτο πάνελ εκείνο που προέρχεται από το «industry» και ίσως από το «academia». Τώρα όμως βρίσκομαι στο πάνελ με εκείνους που καλούνται να εφαρμόσουν στην πραγματικότητα το 4ο κύμα της τεχνολογικής επανάστασης σε συνθήκες ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Είναι λίγο διαφορετικά τα πράγματα. Ήθελα να ξεκινήσω εκφράζοντας μία διαφωνία που έχω με τον όρο της «έξυπνης πόλης».

Θεωρώ δηλαδή ότι ίσως πρέπει να βρούμε ένα καλύτερο όρο στα ελληνικά. Σίγουρα είναι ελκυστικός ο όρος «smart city» σε επίπεδο marketing. Όλες οι ορολογίες που είδαμε είναι ενδιαφέρουσες. Ίσως στα ελληνικά θα έπρεπε να την λέμε «εξυπνότερη». Γιατί έξυπνες, είναι κάτι που οι πόλεις μας σίγουρα είναι. Οι πόλεις είναι ο μηχανισμός με τον οποίο δημιουργήθηκε ο πολιτισμός, είναι ο χώρος στον οποίο δημιουργήθηκαν οι συνθήκες ανταλλαγής πληροφοριών και άρα η δημιουργία δικτύων και άρα η δημιουργία εμπορικής – οικονομικής δραστηριότητας. Είναι τα «hubs» της επικοινωνίας τα οποία μας έφεραν στο σημείο να έχουμε σήμερα την ικανότητα να μιλάμε για «έξυπνες πόλεις».

Ο Πειραιάς λοιπόν είναι μια τέτοια πόλη. Ο Πειραιάς είναι μια πόλη η οποία βασίστηκε στην τεχνολογία της εποχής της. Ο λόγος για τον οποίο η Αθήνα επένδυσε στην δημιουργία του Πειραιά χτίζοντας μια σύγχρονη «Brazilia» για την εποχή εκείνη, που ήταν μια πόλη – μοντέλο για τη λειτουργία της δημοκρατίας, ήταν η τεχνολογία που βλέπετε εδώ, ήταν η πολεμική τριήρης.
Ήταν ένα πλοίο που ήταν δύο φορές πιο γρήγορο από οτιδήποτε βρισκόταν στην θάλασσα εκείνη την εποχή. Ο Πειραιάς λοιπόν σε μεγάλο βαθμό είναι το «application» αυτού του «innovation», όπως θα λέγαμε σήμερα.

Δημιουργήθηκε για να λειτουργήσει ο στόλος από τις τριήρεις, οι οποίες επέβαλλαν τη θαλασσοκρατορία των Αθηνών και έδωσαν τη δυνατότητα για τη δημιουργία του Παρθενώνα και για όλη την μεγαλειώδη πορεία της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Επηρέασε και την ίδια τη δημοκρατία: για να κωπηλατηθούν οι τριήρεις έπρεπε να πάρουν δικαίωμα ψήφου, για πρώτη φορά στην ιστορία αυτού
του πολιτεύματος, άνθρωποι οι οποίοι δεν είχαν ιδιωτική περιουσία, αλλά είχαν την δυνατότητα να κωπηλατούν.
Σήμερα στον Πειραιά έχουμε μια πολύ διαφορετική κατάσταση. Έχουμε μια πόλη η οποία ενώ είναι το μεγαλύτερο λιμάνι της Μεσογείου, όσον αφορά τη διακίνηση επιβατών τόσο στην ακτοπλοΐα όσο και στην κρουαζιέρα, είναι από τα ταχέως αναπτυσσόμενα λιμάνια στο χώρο των εμπορευματοκιβωτίων, παρόλα αυτά είναι μια πόλη η οποία μαστίζεται από την ανεργία, έχει την υψηλότερη ανεργία σχεδόν σε όλη την Ελλάδα και αυτό την κάνει να έχει μια από τις υψηλότερες ανεργίες στην Ευρώπη και στον κόσμο. Ταυτόχρονα είναι μια πόλη η οποία δεν φημίζεται για την ποιότητα ζωής της και σίγουρα στο επίπεδο των εξυπνότερων πόλεων δεν έχει επενδύσει στις υποδομές εκείνες, που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία αυτών των συστημάτων.

Η παρούσα δημοτική αρχή έχει ένα συγκεκριμένο όραμα το οποίο είναι η ανάδειξη του Πειραιά σε ένα σύγχρονο διεθνές ναυτιλιακό και τουριστικό κέντρο, δημιουργώντας θέσεις εργασίας, πλούτο και ευημερία για τους Πειραιώτες. Νομίζω ότι η δημιουργία των θέσεων εργασίας είναι το σημείο κλειδί σε όλη αυτή τη διαδικασία. Όλα αυτά βέβαια περιγράφονται στους άξονες της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Βλέπουμε ότι στους 6 άξονες που έχουμε θέσει για την αστική ανάπτυξη, η «έξυπνη πόλη» και η βελτίωση της ποιότητας ζωής, η ενέργεια, οι μεταφορές και η ανάπτυξη των πηγών ενέργειας είναι βασική μας πολιτική. Ένα ζήτημα είναι λοιπόν από πού χρηματοδοτούνται αυτά. Γνωρίζουμε ότι στις εμβληματικές πολιτικές της Ευρώπης 2020 είναι οι ευρωπαϊκές συμπράξεις καινοτομίας και ένας από αυτούς τους τομείς είναι έξυπνες «πόλεις και κοινότητες».

Τώρα έχουμε ξεκινήσει και εμείς τις διαδικασίες για να ενταχθούμε σε μια ευρωπαϊκή σύμπραξη καινοτομίας, που αποτελεί ένα χώρο συζήτησης διαφόρων «industry», «academia» και ΟΤΑ και «government» για να μπορέσουμε να εφαρμόσουμε κάποιες από τις πάρα πολλές λύσεις, οι οποίες υπάρχουν πια από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου και οι οποίες έχουν μια πραγματική τεχνολογική ικανότητα να αλλάξουν, να βελτιώσουν, να φέρουν νέα προϊόντα τα οποία βελτιώνουν την ποιότητα ζωής και την αποτελεσματικότητα της πόλης. Βέβαια, αυτό εμείς θέλουμε να το εντάξουμε για τη χρηματοδότηση μέσα σε ένα εργαλείο που λέγεται «ολοκληρωμένη χωρική επένδυση». Είναι μια καινούργια δυνατότητα που δίνεται στους κυβερνητικούς και ευρέως δημόσιους φορείς να μπορέσουν να κάνουν κάτι διαφορετικό από αυτό που γινόταν στο παρελθόν σε περιβάλλοντα πληροφορικής.
Πρέπει να σας πω ότι έχουμε επενδύσει στο δήμο τρεις φορές σε τρία διαφορετικά geographic information system, τα οποία αυτήν την στιγμή δεν μπορούν να λειτουργήσουν.
Η ολοκληρωμένη χωρική επένδυση επιτρέπει αυτό ακριβώς το πράγμα, να μπορεί δηλαδή μέσα από το στρατηγικό σχεδιασμό να εντάξει τις διάφορες πηγές χρηματοδότησης, αντί να συμβαίνει το αντίστροφο. Να ψάχνεις δηλαδή να βρεις μια στρατηγική για να μπορείς εκεί να χρησιμοποιήσεις διάφορα επενδυτικά εργαλεία. Ξεκινώντας αυτήν τη διαδικασία πρέπει να κάνει κανείς μια δημόσια διαβούλευση η οποία έχει ξεκινήσει διαδικτυακά στο planpiraeus.gr και βέβαια στο facebook, στο twitter, στο instagram και σε όλα τα κοινωνικά μέσα. Είναι λοιπόν μια πρώτη προσπάθεια του Δήμου Πειραιά να ανοίξει τα θέματα μέσα από τα κοινωνικά μέσα, να εντάξει την κοινωνία του Πειραιά στο σχεδιασμό. Και αυτό είναι και το κρίσιμο σημείο το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Θέλω ακόμη
να σημειώσω δύο πράγματα. Το πρώτο είναι το δίλημμα που έχουμε σχετικά με το αν αυτός ο σχεδιασμός και αυτή η νέα υποδομή θα σχεδιαστεί από επάνω προς τα κάτω ή αν θα έχουμε τη δυνατότητα να συμμετέχει από κάτω προς τα επάνω η κοινωνία.

Ο πρώην συνάδελφος από τη Ericsson είχε στο σλάιτ αναφερθεί στο αυτοκίνητο και είδαμε πολύ έντονα πόσα λάθη κάναμε στην υλοποίηση της ένταξης του αυτοκινήτου στην πόλη που σήμερα προσπαθούμε, 100 χρόνια μετά, να τα αλλάξουμε. Άρα, θέλει πολύ μεγάλη προσοχή στο πως σχεδιάζουμε και τοποθετούμε αυτό το δίκτυο. Μην ξεχνάμε ότι τα υδραυλικά και ηλεκτρικά δίκτυα των πόλεων είναι ηλικίας δεκαετιών. Άρα, ότι βάλλουμε τώρα θα επηρεάσει τον τρόπο λειτουργίας των πόλεων για πάρα πολλές γενιές.

Να σας πω επίσης για τα προβλήματα που είχαμε θέλοντας να υλοποιήσουμε μια εφαρμογή του Πειραιά. Ο πολίτης του Πειραιά θα μπορούσε μέσα στο χάρτη με το smart phone που έχει να φωτογραφίσει ένα πρόβλημα και να το στείλει στο δήμο. Όμως αυτό συναντά θεσμικά προβλήματα. Είναι μια πραγματικότητα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε.

Στην περίπτωση του Πειραιά είχαμε το άλλο πρόβλημα, ότι υπάρχει μια νομοθεσία η οποία λέει ότι αν σε έργα οδοποιίας ή ασφαλείας δρόμων, λακκούβες κλπ, γίνει η καταγραφή του προβλήματος από το δήμο, τότε θα πρέπει σε τρεις ημέρες να έχει διορθωθεί αλλιώς υπάρχει ποινική ευθύνη του υπευθύνου της οδοποιίας. Καταλαβαίνετε ότι αυτό είναι κάτι που είναι αδύνατον να γίνει με τις σημερινές δυνατότητες που έχουμε σαν δήμος Πειραιά, τις οικονομικές κυρίως. Επομένως, αυτό που γίνεται σήμερα είναι ότι υπάρχει μια
«τρελή» γραφειοκρατία η οποία λειτουργεί σαν ασπίδα ώστε κανένας να μην έρθει να καταγγείλει π.χ. το πρόβλημα της λακκούβας, με αποτέλεσμα να μην ξέρουμε ούτε εμείς που είναι οι λακκούβες, ούτε οι λακκούβες να φτιάχνονται, ούτε να ενθαρρύνεται η ανάμειξη του πολίτη.
Πρέπει λοιπόν να λυθούν πάρα πολλά θέματα και κυρίως πρέπει να φροντίσουμε και αυτή τη νέα τεχνολογία να αγκαλιάσουμε, αλλά και να
απαντήσουμε στα προβλήματα που έχει η διοικητική μας ικανότητα και διοικητική μας δομή ως δήμος. Γενικότερα θεωρώ ότι αν δεν μεταρρυθμιστούμε θετικά δεν θα μας μεταρρυθμίσουν τα δίκτυα. Οι δυνατότητες της τεχνολογίας είναι πια πραγματικές, δεν είναι σενάρια επιστημονικής φαντασίας, είναι όμως σενάρια πολιτικής φαντασίας και πιστεύω πραγματικό αίτημα της κοινωνίας για τη δημόσια διοίκηση».