“Ελληνικά Χρονικά” (1824-1826)

|> Παντελής Π. Ξανθίδης

|> «Η Δημοσίευση είναι η ψυχή της Δικαιοσύνης»*… αρκετά γνωστή αυτή η φράση που κοσμεί την μεγάλη αίθουσα των γραφείων της ΕΣΗΕΑ. Και για όσους δεν θυμούνται, πρόκειται για ρήση του Ιωάννη-Ιάκωβου Μάγερ (Johann-Jakob Meyer), του Ελβετού φιλέλληνα, που εξέδωσε την πρώτη εν Ελλάδι εφημερίδα και έχασε τη ζωή του κατά την Έξοδο του Μεσολογγίου. Για το ακριβέστερο: της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου. [Παρακάτω περισσότερα ιστορικά στοιχεία]

Μνημείο το Μάγερ, υπάρχει στον Κήπο Ηρώων του Ι. Π. Μεσολογγίου, ενώ διατηρείται και το οίκημα στο οποίο βρισκόταν τον πρώτο τυπογραφείο και εκδόθηκε η πρώτη εφημερίδα «Ελληνικά Χρονικά», από το Ιωάννη-Ιάκωβο Μάγερ, εν έτει 1823 και με τυπογράφο τον Θεσσαλονικιό Δημήτρη Μεστανέ ή Μεσθενέα.

Το οίκημα βρίσκεται στην οδό Χαριλάου Τρικούπη -σε κεντρικότατο σημείο του Μεσολογγίου- σε μία κατάσταση απερίγραπτη και περίεργη καθώς κατά τα άλλα η πόλη διατηρεί όσο γίνεται τον πολιτισμό και την αρχοντιά της, είναι περιποιημένη και αρκετά «ανθρώπινη». Ίσως θα ήταν λιγότερο θλιβερή η εικόνα τότε στις μέρες της Εξόδου που είχε βομβαρδιστεί, παρά τώρα που παρουσιάζει αυτή την ντροπιαστική εικόνα.

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

Απ’ ό,τι έγινε γνωστό, το οίκημα ανήκει σε ιδιώτες και έχει κριθεί διατηρητέο. Κάτι που σημαίνει ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα ή η διάθεση εκ μέρους της ιδιοκτησίας για να συντηρείται το οίκημα.

Όμως, επειδή αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία για την «τριτοκοσμική» εικόνα του οικήματος, θα πρέπει να ενδιαφερθεί η πολιτεία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Ποιος ήταν ο Μάγερ

Ο Ιωάννης Ιάκωβος Μάγερ γεννήθηκε στη Ζυρίχη στις 30 Δεκεμβρίου 1798. Ανήκε σε οικογένεια ιατρών. Ήταν χαρακτήρας ανήσυχος και τυχοδιωκτικός. Σπούδασε φαρμακευτική και κατόπιν ιατρική, αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του. Αυτό δεν τον εμπόδισε να εμφανιστεί στη φιλελληνική επιτροπή της Βέρνης σαν «ιατρός και χειρουργός». Κάτι που του εξασφάλισε τα ναύλα για την Ελλάδα!

Ιωάννης-Ιάκωβος Μάγερ 

Συμμετείχε στη ναυμαχία του Κορινθιακού στις 5-6 Μαρτίου 1822, εγκαταστάθηκε στο Μεσολόγγι, νυμφεύθηκε Ελληνίδα και ασπάστηκε την Ορθοδοξία.

Ο Άγγλος συνταγματάρχης και φιλέλληνας Στάνχοουπ έφθασε στο Μεσολόγγι στις 12 Δεκεμβρίου 1823, φέρνοντας μαζί του τρία τυπογραφεία. Ο Στάνχοουπ γνώρισε τον Μάγερ, για τον οποίο σε γράμμα του κάνει την εξής αναφορά: «Εδώ είναι εγκαταστημένος ένας εξαίρετος Ελβετός, ονόματι Dr Meyer. Έχει τις καλές ιδιότητες των συμπατριωτών του, και έχει εξοικειωθεί με τον ελληνικό χαρακτήρα. Έχω συστήσει στους Έλληνες να έχουν πάντοτε εμπρός στα μάτια τους τούς ελβετικούς θεσμούς, και οι αρχηγοί τους τον Washington εμπρός στους δικούς των». Και σε λίγες ημέρες ο Μάγερ έγινε συντάκτης της εφημερίδας «Ελληνικά Χρονικά».

Η πρώτη έντυπη εφημερίδα του Αγώνα, η «Σάλπιγξ Ελληνική» εκδόθηκε στην Καλαμάτα με συντάκτη τον Θεόκλητο Φαρμακίδη, αλλά βγήκαν μόνο τρία φύλλα με ημερομηνίες 1, 5 και 20 Αυγούστου 1821. Έτσι τα «Ελληνικά Χρονικά» ήταν η πρώτη πραγματικά εφημερίδα αφού κυκλοφόρησε από την 1η Ιανουαρίου 1824 μέχρι την 20ή Φεβρουαρίου 1826. Μάλιστα, στην “Προκήρυξη” των “Ελληνικών Χρονικών” ο Μάγερ, μεταξύ άλλων έγραφε:

«Διά των Εφημερίδων οι Έλληνες θέλουσι διδαχθή περί των προόδων της ευνομίας και της κατά νόμους αυτονομίας των, περί των ηρωικών κατορθωμάτων και κοινοφελών πράξεων των πολεμικών και πολιτικών αρχηγών του έθνους, περί των ιερών χρεών του πολίτου, και της οφειλόμενης πειθαρχίας προς τους νόμους και την διοίκησιν. Εφημερίς εμφρόνως κυβερνωμένη είναι ικανή να καταστήση τους Έλληνας πολίτες αγαθούς».

Στις 11  Απριλίου 1826 κατά την Έξοδο, ο Μάγερ σκοτώθηκε. Ήταν μαζί με τη γυναίκα του και τα δύο παιδιά τους, σε φάλαγγα με γυναικόπαιδα.

(*) Κατά κάποιους η ρήση αυτή αποδίδεται στον Άγγλο φιλόσοφο Τζέρεμυ Μπένθαμ (1748-1832), ο οποίος ήταν φιλέλληνας και υπήρξε μέλος της Φιλελληνικής Επιτροπής του Λονδίνου (Φιλελληνικό Κομιτάτο – 1823).