Πασχαλίνα Καραμαλέκου-Καλαγιά: Θα την θυμάμαι όποτε θα ακούω τις ‘’Πασχαλιές μέσα από τη νεκρή γη’’ του Μάνου Χατζιδάκι

Γιώργος Αρκουλής |> Πριν ακριβώς έντεκα χρόνια, κυκλοφόρησε το επετειακό βιβλίο μου ‘’Ιστορία γράφουν και οι δεύτεροι’’, με αφορμή τα 90χρονα του ιστορικού Εθνικού. Ήταν αφιερωμένο «Στην Πασχαλίνα & στον Ηλία». Θυμάμαι την αμηχανία της αντιδημάρχου, όταν της πρόσφερα τον τόμο. Περιεργάστηκε το εξώφυλλο, είδε την αφιέρωση και γέλασε κάπως πικρά και συγκρατημένα λέγοντας χαμηλόφωνα «ευχαριστούμε πολύ».

Ποτέ δεν κατάφερα να ερμηνεύσω επαρκώς αυτό το ‘’κάπως πικρό” χαμόγελό της – μέχρι που μου πέρασε από το μυαλό ότι την είχε πειράξει η λέξη «δεύτεροι» του τίτλου, που ίσως της θύμισε ότι η λέξη αντανακλούσε σε αυτήν και στο έργο της.

Ποτέ δεν ήταν η ‘’πρώτη στον Δήμο Πειραιά’’ η Πασχαλίνα Καραμαλέκου-Καλαγιά, μια και προτιμούσε αντί της ‘’πιο ψηλής καρέκλας’’ στο γερασμένο και αντιαισθητικό κτίριο της πλατείας Κοραή, να φοράει την ‘’φόρμα εργασίας’’ και μια μπλούζα που θα της επέτρεπε να σηκώνει εύκολα τα μανίκια και να πιάνει καθημερινή (και ουσιαστική) δουλειά. Την δουλειά που θα ανακούφιζε (μέσω της ΚΟΔΕΠ, της ΔΕΠΑΠ και των διαφόρων Δομών του Δήμου) ηλικιωμένους, άστεγους, πεινασμένους, γενικά απογοητευμένους ανθρώπους, αλλά και θα πρόσφερε χαμόγελο και παιχνίδι στα πτωχά νοικοκυριά του Πειραιά, που εμπιστεύονταν τα βλαστάρια τους στους παιδικούς-βρεφονηπιακούς σταθμούς.

Η Πασχαλίνα Καλαγιά (την οποία όταν μας έδινε θάρρος την φωνάζαμε ‘’Λίτσα’’, με πρώτο τον -επίσης Μανιάτη- σπουδαίο δήμαρχο Χρήστο Αγραπίδη), πέρα από τον θαυμασμό μου για το εξαιρετικό έργο της στα κοινά του Πειραιά, αποτελούσε για την ταπεινότητά μου το ‘’ΑΛΛΟΘΙ’’ της μανιάτικης κοινότητας που με ‘’ταλαιπώρησε’’ στην εφηβεία μου.

Έχοντας γεννηθεί και μεγαλώσει στην Καλλέργη της Αγιασοφιάς, δυο δρόμους κάτω από το ‘’γκέτο’’ της Αγχιάλου με τα κατσάβραχα της δεκαετίας του 1950, δηλαδή εκεί όπου βρισκόταν ο πυρήνας της πειραιώτικης Μάνης, γνώρισα ανθρώπους σκληρούς, δύσκολους, έτοιμους να σου επιβληθούν έτσι και σε έπαιρναν με ‘’στραβό’’ μάτι. Αυτά στην εφηβική περίοδο, αυτήν στην οποία χαράζονται ανεξίτηλα θετικά και αρνητικά συναισθήματα.

Ώριμος πια, γνώρισα τον Αγραπίδη, τον (Βασίλη) Μιχαλολιάκο, την Πασχαλίνα και μερικούς ακόμη με λακωνική καταγωγή και ένοιωσα ότι υπάρχουν και υπέροχα, ευαίσθητα άτομα, ικανά να ζυγίσουν με ανθρωπιά την συμπεριφορά τους και να πολεμήσουν για το συμφέρον των δημοτών της αδικημένης πόλης μας.

Από τα ξημερώματα της Δευτέρας 24 Φεβρουαρίου, η Πασχαλίνα Καλαγιά-Καραμαλέκου, αυτή η (Πειραιώτισσα) ‘’Μητέρα Τερέζα’’ των ανέστιων, πεινασμένων και κατατρεγμένων της πόλης (και ίσως και αρκετών αλλοδαπών τους οποίους η σκληρή μοίρα τους ‘ξεμπάρκαρε’ στο λιμάνι να περιφέρονται χωρίς εργασία και προοπτική), ‘’αναχώρησε λαθραία’’ και με απίστευτα άδικο τρόπο για την χώρα των Μακάρων.

Τυπικό ακούγεται το «ότι θα την θυμόμαστε με αγάπη». Θα προτιμούσα για ‘’κατευόδιο’’ στην φίλη μου, να σημειώσω ότι θα την θυμάμαι όποτε θα ακούω την ‘’Ώρα αποχαιρετισμού’’, δηλαδή ένα από τα υπέροχα 14 κομμάτια του έργου του Μάνου Χατζιδάκι ‘’Πασχαλιές μέσα από τη νεκρή γη’’…