Ημέρα μνήμης η χθεσινή

Ειδική εκδήλωση για την ημέρα μνήμης των Ελλήνων Εβραίων μαρτύρων και ηρώων του Ολοκαυτώματος πραγματοποιήθηκε χθες από τη Διαρκή Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων και την Κοινοβουλευτική Ομάδα Φιλίας Ελλάδας–Ισραήλ.

Κατά την εκδήλωση, ο Πρόεδρος της Βουλής Νικόλαος Βούτσης απηύθυνε την ακόλουθη ομιλία :

«Αισθάνομαι την ανάγκη να επικοινωνήσω μαζί σας γιατί χθες το βράδυ αργά γύρισα από την πρώτη επίσκεψη που έχει κάνει Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων στο Ισραήλ και στα Παλαιστινιακά εδάφη όπου είδαμε τους φίλους Παλαιστίνιους. Στο Ισραήλ είχαμε συνάντηση με τον Πρόεδρο της χώρας, με όλες τις Αρχές, μίλησα στην Κνεσέτ και επίσης είχαμε τη συνάντηση των τριών Προέδρων από τα κοινοβούλια της Κύπρου, του Ισραήλ και της Ελλάδας, τριών χωρών που συνορεύουν, επειδή περιβάλλονται από τη θάλασσα και από την ιστορία. Ήταν μια εξαιρετικά χρήσιμη συνάντηση και υπήρξαν πολλές συζητήσεις τις οποίες θέλω να μοιραστώ μαζί σας. Πριν από λίγο καιρό, διάβασα τα απομνημονεύματα της Μπεάτε Κλάρσφελντ, η οποία ήταν στην αντιπροσωπεία, στην αντίστοιχη εκδήλωση που έγινε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αυτών που έκαναν την προσπάθεια να έρθουν όλα αυτά στο φως και να συζητηθούν, να γίνουν μέρος της συλλογικής ανθρώπινης εμπειρίας.

Κυρίες και κύριοι, υπογράψαμε επίσης τη συμφωνία εναντίον του αντισημιτισμού, η οποία έχει υπογραφεί και από αρκετά άλλα κοινοβούλια, και είναι μια ενεργή, σύγχρονη πλατφόρμα απέναντι σ’ αυτά τα φαινόμενα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό και έρχεται σε εναρμόνιση με τις προσπάθειες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στην ελληνική Βουλή να υπάρξει ένα ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο, μια νομοθεσία πολύ ευρύτερη, που συμπεριλαμβάνει όμως και τα εγκλήματα αυτά στα οποία αναφερόμαστε σήμερα, μια νομοθεσία που επικεντρώνεται στη φράση, που δεν είναι μόνο σύνθημα, ότι «όλοι είναι διαφορετικοί και όλοι είναι ίσοι εναντίον οποιασδήποτε μορφής διάκρισης δικαιωμάτων σε όλα τα επίπεδα».

Έχουμε πλέον μια αρκετά σύγχρονη νομοθεσία μαζί και με άλλες ευρωπαϊκές χώρες σ’ αυτόν τον τομέα. Επαναλάβαμε ότι εάν ξεχάσουμε ό,τι συνέβη, και για το Ολοκαύτωμα, είμαστε αναγκασμένοι να το ξαναζήσουμε. Γι’ αυτό ακριβώς δεν πρέπει να ξεχάσουμε, γι’ αυτό ακριβώς αισθάνεται κανείς δέος, αν έρθει σ’ επαφή με τη μοναδική εμπειρία που είχαμε την τύχη να ζήσουμε κι εμείς καθώς ξεναγηθήκαμε για ώρα στο Μουσείο του Ολοκαυτώματος.

Αυτή η μοναδική εμπειρία πρέπει να δώσει ενεργές πράξεις και πολιτικές τώρα, διότι οι εξελίξεις στην Ευρώπη οδηγούν σε καταστάσεις αναβίωσης συμπεριφορών ρατσιστικών, ξενοφοβικών, φιλοναζιστικών, αλλά και σε κρατικές συμπεριφορές που φλερτάρουν με τέτοιες νοοτροπίες. Γνωρίζετε πολύ καλά, και θα πρέπει προς αυτά τα φαινόμενα να είμαστε πολύ αυστηροί, διότι υπάρχουν ορισμένες χώρες οι οποίες αναγνωρίζουν ως ήρωες της ιστορίας τους δοσίλογους, κουκουλοφόρους και ναζιστές, τοπικούς, εντόπιους, οι οποίοι είχαν συνεργαστεί ευθέως και με τα ναζιστικά στρατεύματα και με την εξόντωση Εβραίων και άλλων. Τους κάνουν αγάλματα, θέλουν να ξαναγράψουν την ιστορία. Αυτή είναι ενεργή ιστορία που γράφεται σήμερα και στην οποία δεν μπορούμε να είμαστε σιωπηλοί, ούτε μόνο να πνιγόμαστε στη νοσταλγία μας για τα παρελθόντα. Έτσι λοιπόν επαναλαμβάνουμε την ανάγκη για ειρήνη, την ανάγκη για πολιτικές ενάντια σε κάθε μορφής απαρτχάιντ προς όλους τους λαούς, στην αντιμετώπιση όλων των βίαιων,φονταμενταλιστικών, θρησκευτικών συμπεριφορών ή των πολιτικών και των ιδεολογιών που ανάγονται σε υπεροχή φυλετικών και άλλων καταστάσεων. Όπως επίσης από την πλευρά μας και ως χώρα, αλλά και ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε πολύ ειλικρινείς πολιτικές συζητήσεις, επαναφέραμε και είναι γνωστές οι θέσεις μας, που είναι και θέσεις όλου του πολιτικού φάσματος των δημοκρατικών δυνάμεων της χώρας μας, για  να υπάρξει ειρήνη στην περιοχή της Μ. Ανατολής, για να υπάρξει λύση βιώσιμη με την ύπαρξη δύο ανεξαρτήτων κρατών και να μια πολιτική η οποία θα ενθαρρύνει την ειρήνη, χωρίς την παραπέρα ή την άκρατη επέκταση εποικισμών. Αυτά είναι θέματα πολιτικής που αφορούν την περιοχή εκεί που όμως έχουν τη σημασία τους.

Από πλευράς της Βουλής των Ελλήνων θα υπάρξει η μεγαλύτερη δυνατή στήριξη και ενίσχυση, έτσι ώστε να ολοκληρωθεί μέσα στην προσεχή διετία το μνημείο για τους Έλληνες Εβραίους και όχι μόνο, στο Άουσβιτς, να ολοκληρωθεί, να στηθεί, να είναι σημείο αναφοράς για τη συλλογική μνήμη της Ελλάδας, της Ευρώπης, της πανανθρώπινης ιστορίας. Έχουμε πάρει αυτή την απόφαση και είμαστε σ’ επαφή με την αντίστοιχη Επιτροπή, την εθνική Επιτροπή  που έχει διαμορφωθεί στο Υπουργείο Εξωτερικών, έτσι ώστε από κοινού να προωθηθεί αυτό το σχέδιο.

Βρισκόμαστε ακριβώς σε μια φάση που αναβιώνουν και θεωρίες διεθνούς συνωμοσίας, που ξέρετε πολύ καλά πού οδήγησαν στο παρελθόν. Όλοι προσπαθούν μέσα απ’ το φόβο που παράγεται, από τις πολιτικές που ασκούνται, μέσα από την περιθωριοποίηση, προσπαθούν να ανακαλύψουν τον εχθρό, το φταίχτη γύρω τους, μίας συνωμοσίας, στην οποία πάντοτε ιστορικά ήταν παρόντες και οι Εβραίοι, αλλά όχι μόνο. Και αυτά είναι γεγονότα και ιδεολογίες και αντιλήψεις που και σήμερα μπορεί κανείς να τις δει σε πρωτοσέλιδα ακόμα και περιθωριακών εντύπων και στη χώρα μας και παντού και πρέπει να τις καταπολεμήσουμε ενεργά.

Όπως επίσης, απόφασή μας, που υλοποιείται τα τελευταία χρόνια σε συνεργασία μαζί σας, είναι να φύγουν αυτά τα γεγονότα, να φύγει αυτή η υπόθεση από τη σκιά, η οποία υπήρξε για δεκαετίες γύρω από αυτά τα ζητήματα στη χώρα μας, από το χαμηλό λόγο που συζητιόντουσαν τα πράγματα, από τις μικρές εκδηλώσεις μνήμης που αφορούσαν μερικούς ενδιαφερόμενους, από τη σιγή ή από τη λήθη στα επίσημα βιβλία και τις επίσημες τελετές. Η ίδια η Βουλή για εβδομήντα χρόνια δεν είχε τιμήσει τους οκτώ Έλληνες βουλευτές οι οποίοι ήταν θύματα. Προσπαθούμε ως μια πολιτική ανασύστασης της συλλογικής μνήμης να φύγουμε από αυτή τη σκιά και είμαστε υποχρεωμένοι σε όλους εσάς που από κοινού κάνουν αυτό τον αγώνα. Αυτή η σκιά δεν ήταν τυχαία, γνωρίζετε και γνωρίζουμε πολύ καλά την ιδιόμορφη περιπέτεια της ελληνικής πολιτικής ιστορίας μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, τις αντιλήψεις, τις ιδεολογίες που θέσαν εκποδών ιστορικά γεγονότα που κατά τα άλλα ήταν κορυφαία. Δεν θα αναφερθώ σ’ αυτά. Είναι γνωστά. Από κοινού λοιπόν οι πολιτικές δυνάμεις του δημοκρατικού τόξου, αντιλαμβάνεστε ποιους εξαιρώ και αυτοεξαιρούνται κιόλας, αλλά και όλοι εσείς, δίνουμε αυτή τη μάχη. Βλέπω μπροστά μου τον κ. Μηταφίδη, πώς στη Θεσσαλονίκη μέσα στα δύο τρία τελευταία χρόνια όλα αυτά τα γεγονότα ήρθαν ορμητικά στο προσκήνιο των εξελίξεων, της συζήτησης και του δημόσιου λόγου. Δίνουμε αυτή τη μάχη, είναι μια πολιτική-ιδεολογική μάχη, μια μάχη αξιών υπέρ της ανθρωπότητας, για να έχει μέλλον η ανθρωπότητα, για να έχει μέλλον η Ευρώπη, για να είναι ένα πεδίο διαπαιδαγώγησης της νέας γενιάς, αυτή η ιστορική παρακαταθήκη και η ανασύσταση της συλλογικής ιστορικής μνήμης».

Στην εκδήλωση μίλησαν επίσης ο υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Κώστας Γαβρόγλου, ο πρόεδρος της Ομάδας Φιλίας Ελλάδας-Ισραήλ Δημήτρης Σεβαστάκης και ο πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων Κωνσταντίνος Δουζίνας.

Ο υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, κ. Γαβρόγλου, στην ομιλία του είπε μεταξύ άλλων:

«Το Ολοκαύτωμα του οποίου τη μνήμη τιμάμε σήμερα είναι η εμπειρία που μας έφερε αντιμέτωπους με το μέγεθος της καταστροφής που μπορεί να γεννήσει ο πολιτισμός μας, αν δεν φροντίζουμε, αγρυπνώντας, να διαφυλάττουμε τις δημοκρατικές και ανθρωπιστικές μας αξίες. Πρόκειται για ένα έγκλημα με βαθιές ιδεολογικές ρίζες που απεργάστηκαν άνθρωποι εναντίον άλλων ανθρώπων και εναντίον του ανθρώπινου πολιτισμού εν γένει. Πρόκειται για ένα έγκλημα προσδιορισμένο ιστορικά, που ωστόσο οι αιτίες του είναι τόσο βαθιά ριζωμένες στον πολιτισμό μας που δεν επιτρέπει εφησυχασμό».

Ο πρόεδρος της ομάδας Φιλίας Ελλάδας-Ισραήλ, κ. Σεβαστάκης, στην παρέμβασή του τόνισε:

«Η προσπάθεια ιστορικής έκλειψης, εξαφάνισης των Εβραίων βασίστηκε σε μια βαθύτατη πολιτιστική αποσταθεροποίηση, γιατί όταν δέχεσαι το πρωτόκολλο του κρεματόριου, όταν δέχεσαι το πρωτόκολλο της φυλετικής, θρησκευτικής ιδιοτυπίας του άλλου ως το εργαλείο με το οποίο του επιτρέπεται να υπάρχει ή να εξαφανιστεί από τον κόσμο, τότε πραγματικά αυτό δεν είναι μια απόφαση, αλλά είναι μια ρευστοποίηση κάθε θέλησης, κάθε βούλησης, κάθε πολιτιστικής παραδοχής».

Στην ομιλία του ο πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων, κ. Δουζίνας, μεταξύ άλλων ανέφερε και τα εξής:

«Το Ολοκαύτωμα δεν έχει προηγούμενο. Είναι ένα διαβολικό συμβάν, που δεν μπορεί να ενταχθεί στην ιστορία,  στην περατότητα, στο νόημα. Δεν υπάρχει ποίηση μετά το Άουσβιτς, είπε ο Αντόρνο. Το Άουσβιτς δεν είναι απλά τοπωνύμιο, αλλά συνεκδοχή για το ριζικό, το απόλυτο κακό. Στη λέξη Άουσβιτς ακούμε όλα τα ονόματα του μαρτυρίου. Τα Γκούλαγκ, την Καμπότζη, τη Βοσνία, τη Ρουάντα».

Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση απέτισαν φόρο τιμής στους Έλληνες Εβραίους βουλευτές-θύματα του Ολοκαυτώματος, στη μαρμάρινη αναθηματική στήλη που βρίσκεται στο προ του Περιστυλίου χώρο, κατά την οποία ο Πρόεδρος της Βουλής ανέγνωσε τα ονόματα των αναγραφόμενων βουλευτών που έχασαν τη ζωή τους διωκόμενοι για την καταγωγή και τη θρησκεία τους.

Μιλώντας η πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα, Irit Ben Abba, τόνισε:

«Η ημέρα μνήμης του Ολοκαυτώματος είναι μια μέρα κατά την οποία πρέπει να θυμόμαστε πόσο ευάλωτη είναι η ανθρώπινη φύση αλλά και πόσο βάρβαρη μπορεί να είναι ταυτόχρονα. Είναι καθήκον δικό μας να μιλήσουμε για το Ολοκαύτωμα, για να προστατέψουμε την ανθρωπότητα από φασιστικούς ηγέτες, έτσι ώστε να μην μπορέσουν να επαναληφθούν όσα συνέβησαν, είναι το ηθικό χρέος μας προς όλες τις ζωές που χάθηκαν».

Στην εκδήλωση παρέστησαν, επίσης, η εμπειρογνώμων πρεσβευτής σύμβουλος Α΄ Ειδική Εκπρόσωπος για θέματα Ολοκαυτώματος Φωτεινή Τομαή, ο στρατιωτικός ακόλουθος της ισραηλινής πρεσβείας  colonel Yuval Gerbi, η πρόξενος Rina Levy, η γραμματέας Κ. Μυωνή, καθώς και οι επιζώντες της Κατοχής και όμηροι: Ροζίνα Άσσερ, Τζίνα Άσσερ, Βίκτωρ Άσσερ, Ντόνα–Λίλιαν Καπόν, Υβόννη Καπουάνο, Μιγκέλ Καπουάνο, Ρίνα Κοέν, Βέτα Μυωνή, Σαμπετάι Μπέζα, Λούση Μπέσα, Ρικούλα Σαμουήλ, Αλέξανδρος Σίμχας, Ανδρονίκη Νένου, Μωυσής Κωνσταντίνης, Κανάρης Κωνσταντίνης, Μάκης Μπατής, Ελισάβετ Μπατή, Δαυίδ Μώσε, Πάολα Μώσε, Κατερίνα Μαργαρίτη,  Σολομών Μπεναρντούτ, Ερμάνδος Μπεναρντούτ, Ούγκο Φράνσες, Ρασέλ Λολίτα Άντζελ. Επίσης παρέστησαν εκπρόσωποι των θεσμικών εβραϊκών φορέων, όπως το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος, Ισραηλινές Κοινότητες και ο Οργανισμός Αποκαταστάσεως και Περιθάλψεως Ισραηλιτών Ελλάδος.

Στη συνέχεια, ο Α΄ Αντιπρόεδρος της Βουλής, Αναστάσιος Κουράκης, εκπροσωπώντας τον Πρόεδρο της Βουλής, κατέθεσε στεφάνι στο Μνημείο Ολοκαυτώματος Ελλήνων Εβραίων, στη συμβολή των οδών Μελιδόνη, Ερμού και Ευβούλου.